2024 Türkiye Nüfus Raporu: Çocuk Nüfusu Düşüyor
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran 2024 yılı sonu prestijiyle, Türkiye nüfusu 85 milyon 664 bin 944 kişi iken bunun 21 milyon 817 bin 61’ini çocuklar oluşturdu. Çocuk nüfusun yüzde 51,3’ünü erkek çocuklar, yüzde 48,7’sini kız çocuklar oluşturdu. Birleşmiş Milletler tarifine nazaran 0-17 yaş kümesini içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun yüzde 48,5’ini oluştururken bu oran 1990 yılında yüzde 41,8 ve 2024 yılında yüzde 25,5 oldu. Bayburt’ta çocuk nüfusun toplam nüfus içindeki oranı yüzde 22,2 oldu.
Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceğini varsayan ana senaryosuna nazaran çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,1, 2040 yılında yüzde 17,9, 2060 yılında yüzde 16,9, 2080 yılında yüzde 15,2 ve 2100 yılında yüzde 14,5 olacağı öngörüldü.
Doğurganlık göstergelerindeki süratli düşüş eğiliminin devam edeceğini varsayan düşük senaryoya nazaran çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,0, 2040 yılında yüzde 16,7, 2060 yılında yüzde 13,9, 2080 yılında yüzde 11,1, 2100 yılında yüzde 9,9 olacağı öngörüldü.
Doğurganlığı artırıcı önlemlerin tesirli olacağını varsayan yüksek senaryoya nazaran çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,3, 2040 yılında yüzde 18,9, 2060 yılında yüzde 18,7, 2080 yılında yüzde 18,9, 2100 yılında yüzde 18,6 olacağı öngörüldü.
Türkiye’nin çocuk nüfus oranının Avrupa Birliği üye ülkelerinden yüksek olduğu görüldü.
Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2024 yılında çocuk nüfus oranının AB ortalaması yüzde 17,8 oldu. AB üye ülkeleri içinde en fazla çocuk nüfus oranına sahip olan ülkelerin sırasıyla, yüzde 23,0 ile İrlanda, yüzde 20,8 ile Fransa, yüzde 20,6 ile İsveç olduğu görüldü. Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu ülkeler ise sırasıyla, yüzde 14,7 ile Malta, yüzde 15,1 ile İtalya, yüzde 15,7 ile Portekiz oldu. Türkiye’nin çocuk nüfus oranının yüzde 25,5 ile AB üye ülkelerinden daha yüksek olduğu görüldü.
Çocuk nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet Şanlıurfa oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran vilayetlerin toplam nüfusları içindeki çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2024 yılında en yüksek çocuk nüfus oranına sahip olan vilayet, yüzde 43,8 ile Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa vilayetini yüzde 39,8 ile Şırnak, yüzde 37,4 ile Ağrı, Mardin ve Muş izledi.
Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu vilayet, %16,4 ile Tunceli oldu. Tunceli vilayetini %17,3 ile Edirne ve %18,0 ile Kırklareli izledi.
Türkiye’de 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranı %42,8 oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran 2024 yılında toplam hanehalkı sayısı 26 milyon 599 bin 261 oldu. Hanelerin %42,8’inde 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Bu hanelerin vilayetlere nazaran dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranının en yüksek olduğu ilin %68,5 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu ilin %28,2 ile Tunceli olduğu görüldü.
Hanelerin %19,0’ında 0-17 yaş kümesinde bir çocuk, %14,6’sında iki çocuk, %6,0’ında üç çocuk, %2,0’ında dört çocuk, %1,1’inde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.
Çocuk nüfusun 2024 yılında %29,6’sının 10-14 yaş kümesinde yer aldığı görüldü
Çocuk nüfus yaş kümesine nazaran incelendiğinde, 2019 yılında çocuk nüfusun %27,7’sinin 0-4 yaş kümesinde, %28,2’sinin 5-9 yaş kümesinde, %28,0’ının 10-14 yaş kümesinde ve %16,0’ının 15-17 yaş kümesinde yer aldığı görülürken, 2024 yılında %23,3’ünün 0-4 yaş kümesinde, %29,3’ünün 5-9 yaş kümesinde, %29,6’sının 10-14 yaş kümesinde ve %17,8’inin 15-17 yaş kümesinde yer aldığı görüldü.
Canlı doğan bebek sayısı 2023 yılında 958 bin 408 oldu
Doğum İstatistiklerine nazaran 2023 yılında canlı doğan bebek sayısı, 958 bin 408 oldu. Doğan bebeklerin 491 bin 361’i erkek, 467 bin 47’si ise kız oldu. Canlı doğan bebeklerin %96,7’sini tekil, %3,1’ini ikiz, %0,1’ini ise üçüz ve daha fazla çoğul doğumlar oluşturdu.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre hastanede gerçekleşen doğumların oranı, 2010 yılında %91,6 iken 2023 yılında %97,5 oldu. Beşli karma aşı (DPT+IPV+Hib) 3 doz ile aşılama oranı 2022 yılında %99,5 iken 2023 yılında %98,8 oldu.
Beklenen ömür mühleti 15 yaşındaki çocuklar için 63,5 yıl oldu
Hayat Tabloları, 2021-2023 sonuçlarına nazaran doğuşta beklenen ömür müddeti, Türkiye geneli için 77,3 yıl, erkekler için 74,7 yıl ve bayanlar için 80,0 yıl oldu.
Türkiye’de 7 yaşına ulaşan bir çocuğun kalan hayat mühletinin ortalama 71,3 yıl, erkek çocuklar için 68,7 yıl ve kız çocuklar için 73,9 yıl olduğu görüldü. Çalışma çağının başlangıcı olan 15 yaşındaki çocuklar için bu müddet 63,5 yıl oldu. Erkek çocuklar için bu mühlet 60,9 yıl iken kız çocuklar için 66,1 yıl oldu. Bu yaş için kız ve erkek çocuklar ortasındaki beklenen hayat mühleti farkının 5,2 yıl olduğu görüldü.
Bebeklere konulan en tanınan erkek ismi Alparslan, kız ismi Defne oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran 2024 yılında doğan bebeklere konulan en tanınan erkek bebek isimleri, Alparslan, Göktuğ ve Yusuf; en tanınan kız bebek isimleri ise Defne, Asel ve Zeynep oldu. Doğan erkek bebeklerin 8 bin 88’ine Alparslan, 5 bin 683’üne Göktuğ, 4 bin 880’ine Yusuf, kız bebeklerin 7 bin 466’sına Defne, 7 bin 347’sine Asel, 6 bin 540’ına ise Zeynep ismi verildi.
Türkiye’de 2024 yılında 0-17 yaş kümesindeki çocuklarda en çok kullanılan erkek çocuk isimlerinin Yusuf, Mustafa ve Ömer; kız çocuk isimlerinin ise Zeynep, Elif ve Ecrin olduğu görüldü.
Çocuk bağımlılık oranı 2024 yılında %30,6 oldu
Toplam yaş bağımlılık oranı, 15-64 yaş kümesinde çalışma çağındaki her 100 kişi başına düşen, 0-14 ile 65 ve üzeri yaş kümesindeki kişi sayısı olarak tanımlanır. ADNKS sonuçlarına nazaran 2024 yılında toplam yaş bağımlılık oranı %46,1 oldu. Yaş kümesi 15-64 olan her 100 kişi başına düşen, 0-14 yaş kümesindeki çocuk sayısını tabir eden çocuk bağımlılık oranı ise %30,6 olarak gerçekleşti.
Beş yaşındaki çocukların net okullaşma oranı %84,3 oldu
Milli Eğitim Bakanlığı Örgün Eğitim İstatistiklerine nazaran okul öncesi eğitim düzeyinde beş yaş net okullaşma oranının, 2022/’23 öğretim yılında %85,0 iken 2023/’24 öğretim yılında %84,3 olduğu görüldü. Beş yaş net okullaşma oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için %84,5, kız çocuklar için %84,0 oldu.
İlkokul düzeyinde net okullaşma oranı 2023/’24 öğretim yılında %95,0, ortaokul düzeyinde net okullaşma oranı %91,5 ve ortaöğretim düzeyinde net okullaşma oranı %88,0 oldu.
İlkokul tamamlama oranı %98,7 oldu
Ulusal Eğitim İstatistikleri Bilgi Tabanı sonuçlarına nazaran eğitim kademesi ve cinsiyete nazaran okul tamamlama oranları incelendiğinde, yıllara nazaran bir artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2018/’19 eğitim ve öğretim periyodunda %98,6 iken bu oran 2023/’24 eğitim ve öğretim devrinde %98,7 oldu. Ortaokul tamamlama oranı 2018/’19 eğitim ve öğretim devrinde %97,7 iken bu oran 2023/’24 eğitim ve öğretim devrinde %96,5 oldu. Ortaöğretim tamamlama oranı ise %68,1’den %81,2’ye yükseldi.
Ortaöğretim okul tamamlama oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2023/’24 eğitim ve öğretim devrinde bu oranın erkek çocuklar için %79,4, kız çocuklar için %83,0 olduğu görüldü.
Özel eğitim alan öğrencilerin oranı %3,0 oldu
Milli Eğitim Bakanlığı Örgün Eğitim İstatistiklerine nazaran Türkiye genelinde 2023/’24 eğitim ve öğretim periyodunda örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı 18 milyon 710 bin 265 oldu. Bu öğrencilerin %51,3’ünü erkek öğrenciler, %48,7’sini ise kız öğrenciler oluşturdu.
Özel eğitim gerektiren bireylere (işitme, görme, ortopedik ve hafif seviyede zihinsel engelli) hizmet veren, özel olarak yetiştirilmiş çalışanın bulunduğu, geliştirilmiş eğitim programlarının uygulandığı özel öğretim kurumlarında örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı ise 559 bin 725 oldu. Özel eğitim alan öğrenciler örgün eğitimdeki öğrencilerin %3,0’ını oluşturdu. Özel örgün eğitime devam eden öğrencilerin %63,0’ını erkek öğrenciler, %37,0’ını ise kız öğrenciler oluşturdu.
Çocukların %94,5’inin sıhhat durumunun “çok uygun yahut iyi” durumda olduğu görüldü
Gelir ve Ömür Şartları Araştırması, Çocuk Sıhhati ve Yoksunluğu Modülü sonuçlarına nazaran 2024 yılında hanelerde yaşayan 15 yaş ve altı çocukların genel sıhhat durumları incelendiğinde %94,5’inin “çok yeterli yahut iyi”, %4,6’sının “orta”, %0,9’unun ise “kötü yahut çok kötü” olduğu görüldü.
Çocukların en az son 6 ay içinde sıhhat durumlarının günlük faaliyetlerini sınırlama durumları incelendiğinde sıhhat durumu makûs yahut çok makûs olan çocukların %53,7’sinin yaşanan sıhhat sorunu nedeniyle günlük faaliyetlerinin çok sınırlandığı, %40,9’unun günlük faaliyetlerinin sınırlandığı, %5,4’ünün ise günlük faaliyetlerinin sınırlanmadığı beyan edildi.
Hanehalklarının %9,2’sinde çocuklar maddi yetersizlik nedeniyle yeni giysilere sahip olamadı
Gelir ve Ömür Şartları Araştırması, Çocuk Sıhhati ve Yoksunluğu Modülü sonuçlarına nazaran 2024 yılında, 15 yaş ve altı tüm çocukların yeni giysilere sahip olduğu hanehalkı oranı %88,6 iken maddi yetersizlik nedeniyle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hanehalkı oranı %9,2, öteki nedenlerle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hanehalkı oranı ise %2,2 oldu.
Günde en az bir sefer taze meyve ve zerzevat tüketimi yapabilen 15 yaş ve altı çocukların bulunduğu hanehalklarının oranı %86,7, maddi yetersizlikler nedeniyle günde en az bir sefer taze zerzevat ve meyve tüketimi yapamayan hanehalkı oranı %10,0, öteki nedenlerle çocukları günde en az bir sefer taze meyve ve zerzevat tüketemeyen hanehalkı oranı ise %3,3 oldu.
Çocukları için meskenden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilen hanehalkı oranı %51,2, maddi yetersizlikler nedeniyle meskenden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamayan hanehalkı oranı %22,2, öteki nedenlerle konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamayan hanehalkı oranı ise %26,6 oldu.
Çocukların İnternet kullanım oranı 2024 yılında %91,3 oldu
Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına nazaran İnternet kullanım oranı, 6-15 yaş kümesindeki çocuklar için 2021 yılında %82,7 iken 2024 yılında %91,3 oldu. İnternet kullanımı cinsiyete nazaran incelendiğinde, erkek çocukların İnternet kullanım oranı 2021 yılında %83,9 iken 2024 yılında %92,2, kız çocukların İnternet kullanım oranı ise 2021 yılında %81,5 iken 2024 yılında %90,3 olduğu görüldü.
Çocuklar interneti en fazla görüntü izleme maksadı ile kullandı
Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına nazaran 2024 yılında, nizamlı İnternet kullanan 6-15 yaş kümesindeki çocukların İnternet aracılığı ile yürüttüğü faaliyetlerde, İnternet üzerinden görüntü izleme %83,9 ile birinci sırayı alırken, %75,0 ile ödev, öğrenme yahut çevrim içi derslere katılma ikinci sırada yer aldı. Bunu, %72,7 ile oyun oynama yahut oyun indirme, %72,6 ile toplumsal medya izledi. Çocukların İnternette en az yürüttüğü faaliyet ise %13,2 ile e-posta gönderme yahut alma oldu.
Düzenli internet kullanan çocukların İnternet kullanım gayeleri, 2024
Yaş kümesi 15-17 olan çocukların işgücüne katılma oranı %24,9 oldu
Hanehalkı İşgücü Araştırması 2024 yılı sonuçlarına nazaran 15-17 yaş kümesindeki çocukların işgücüne katılma oranı %24,9 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için %35,6, kız çocuklar için %13,7 olduğu görüldü.
Resmi kız çocuk evlilikleri azaldı
Evlenme İstatistiklerine nazaran 16-17 yaş kümesinde olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %7,3 iken bu oran 2024 yılında %1,6’ya düştü. Öteki taraftan, tıpkı yaş kümesinde olan erkek çocukların resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %0,5 iken bu oran 2024 yılında %0,1 oldu.
Babası vefat etmiş çocukların sayısı 258 bin 515 oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran 2024 yılında 21 milyon 817 bin 61 çocuk nüfusun içinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 81 bin 373, hem annesi hem de babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 5 bin 276 olduğu görüldü.
Koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı 10 bin 430 oldu
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının bilgilerine nazaran 2024 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 15 bin 135 olduğu görüldü. Mevcut esirgeyici aile sayısı 8 bin 719, hami aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 10 bin 430 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2024 yılında 589 oldu.
Boşanma davaları sonucu, velayeti anneye verilen çocukların oranı %74,4 oldu
Boşanma İstatistiklerine nazaran 2024 yılında boşanan çiftlerin sayısı 187 bin 343 oldu. Katılaşan boşanma davaları sonucunda 186 bin 536 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin %74,4’ünün anneye, %25,6’sının ise babaya verildiği görüldü.
Çocuklar en fazla dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle hayatını kaybetti
Ölüm ve Vefat Nedeni İstatistiklerine nazaran 2023 yılında 1-17 yaş kümesinde çocuk vefatları en fazla, dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleşti. Kelam konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş kümesindeki çocuk sayısı, 2023 yılında 13 bin 43 oldu. Hudut sistemi ve duyu organları hastalıkları nedeniyle 866 çocuk, âlâ huylu ve makûs huylu tümörler nedeniyle 671 çocuk, dolanım sistemi hastalıkları nedeniyle 403 çocuk hayatını kaybetti.
Bebek vefat suratı binde 10,0 oldu
Ölüm ve Mevt Nedeni İstatistiklerine nazaran 2009 yılında bebek vefat suratı binde 13,9 iken 2023 yılında binde 10,0 oldu. Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme mümkünlüğünü tabir eden beş yaş altı mevt suratı, 2009 yılında binde 17,7 iken 2023 yılında binde 14,5 oldu. – BAYBURT
