3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü… Basın Meslek Örgütleri: “Gazetecilere Bedel Ödettirmekten Bir An Önce Vazgeçilmeli”
(ANKARA)- 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde, basın meslek örgütleri Güvenpark’tan Adalet Bakanlığı‘na yürüdü. Basın meslek örgütler temsilcileri burada açıklama yapıldı. DİSK Basın-İş Temsilcisi İzel Sezer, “Gazetecilere bedel ödettirmekten bir an evvel vazgeçilmeli ve bunun yalnızca gazetecilere değil, tıpkı vakitte demokrasiye de bir bedeli olduğu unutulmamalıdır” dedi.
Basın meslek örgütleri, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde, “Adalet Arıyoruz” sloganıyla hareket yaptı. Basın işçileri ellerinde “Sansüre karşı kalemi sömürüye karşı birlik”, “Tutuklu gazetecilere özgürlük” ve “Sansüre, mobbinge, geleceksizliğe karşı örgütlen” dövizleri taşıyarak ve “Özgür basın susturulamaz”, “Faşizme karşı omuz omuza” ve “Gün gelecek devran dönecek AKP halka hesap verecek” sloganları atarak, Kızalay Güvenpark’tan Adalet Bakanlığı önüne yürüdü.
Yürüyüş ve basın açıklamasına Avrupa Gazeteciler Birliği Türkiye Temsilciliği, DİSK Basın-İş, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Dicle Fırat Gazeteciler Derneği, Gazeteciler Cemiyeti ve KESK Haber-Sen katıldı.
Yürüyüşün ardından Adalet Bakanlığı önünde basın açıklaması yapıldı. Basın meslek örgütleri ismine yapılan açıklamayı DİSK Basın-İş Temsilcisi İzel Sezer okudu. Sezer, şu sözleri kullandı:
“Bugün 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü. Türkiye, basın ve tabir özgürlüğü açısından sıkıntı günlerden geçiyor. Basın özgürlüğü endeksinde biraz daha gerileyerek 180 ülke içerisinde 159’uncu olmamız elbette tesadüf değil. Biz imzasıa bulunan basın meslek örgütleri ve üyesi gazeteciler, bu tablodan büyük bir hüzün duyuyoruz.
“Türkiye, haberi gözaltına alma ve tutuklu gazeteci ayıbından bir an evvel kurtulmalıdır”
Haberlere erişim yasaklarının getirildiği, sansürün ve ekonomik cezaların RTÜK ve Basın İlan Kurumu üzere kurumlarla olağanlaştırıldığı, oto sansürün olağan bir hal aldığı, garantisiz ve sendikasız çalışmanın yaygınlaştığı, açlık ve sefalet fiyatlarıyla gazetecilerin yaşamaya mecbur bırakıldığı, akreditasyon uygulamalarının yaygınlaştığı günlerden geçiyoruz. Tüm bu ağır tabloda; mitinglerde vazife alan gazetecilere, haber peşinde koşan gazetecilere, eleştirel yazılar kaleme alan gazetecilere çeşitli yasal düzenlemelerdeki zorlama münasebetlerle gözaltı ve tutuklamalar yapılmakta; konut mahpusu kararları uygulanmaktadır. Türkiye, haberi gözaltına alma ve tutuklu gazeteci ayıbından bir an evvel kurtulmalıdır.
“Meslektaşlarımızı ‘olası suçlu’ olarak göstermekten vazgeçilmeli”
Tüm bu tablo; biz gazeteciler kadar halkımızın da kıymetli bir demokrasi sorunudur. Yaşadığımız bu tablo halkın haber alma hakkının önüne geçmekte, fikir ve söz özgürlüğünün geliştirilmesine pürüz olmaktadır. Terörle Mücadele Kanunu, Dezenformasyon Kanunu, Siber Güvenlik Yasası üzere bir dizi yasa ile amaç alınan gazetecilik mesleği, bugün tesir ajanlığı ve gündemde tartışılan farklı düzenlemeler ile yeniden gaye alınmaya çalışılmakta ve yeni tutuklamalar ile karşı karşıya bırakılmaktadır. Adalet Bakanlığı’na ve hükümete sesleniyor ve Anayasal garanti altında olan basın ve söz özgürlüğüne yönelik yasal teşebbüsleri durdurup, demokratik bir rejim için düzenlemeler yapılması davetinde bulunuyoruz. Gazetecilik mesleği maksat alınmaktan, meslektaşlarımızı ‘olası suçlu’ olarak göstermekten vazgeçilmeli, demokratik rejimlerde olduğu üzere mesleğimizin saygınlığı söz özgürlüğü ile geri kazandırılmalıdır.
“Gazetecilere bedel ödettirmekten bir an evvel vazgeçilmeli”
Bugün genç meslektaşlarımız mesleğimizi yapmaktan kaçınmaya başlamışsa bunun ana sebebi evvel bu saydığımız anti-demokratik düzenlemeler ve güvencesizliktir. Gazetecilere bedel ödettirmekten bir an evvel vazgeçilmeli ve bunun yalnızca gazetecilere değil birebir vakitte demokrasiye de bir bedeli olduğu unutulmamalıdır.”
“Gazeteciler son dört ayda haberini savunmak için 257 defa hakim karşısına çıktı”
Eyleme takviye veren CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer yaptığı konuşmada, 2025 yılında gazetecilerin yargılanma süreçleri hakkında bilgi verdi. Çakırözer, şunları söyledi:
“3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü günü. Fakat Türkiye’de özgürlüğü kutlamak hayal. Az evvelki açıklamada esasen şartlar net bir halde meslektaşımız tarafından söz edildi. Ben yalnızca yılın bugüne kadarki birinci dört ayının bir tablosunun özetini size vereyim. Gazeteciler son dört ayda haberini savunmak için tam 257 sefer hakim karşısına çıktı. Türkiye’de 61 gazeteci gözaltına alındı, 25’i tutuklandı.
Toplumsal olaylarda vatandaşların anayasal hakkı olan protesto hakkını kullanırken, tabir özgürlüğünü kullanırken meslektaşlarımızın misyonlarını yapması engellenmekte. Darp edilerek, engellenerek, müsaade verilmeyerek halkın, haber alma hakkı elinden alınmakta. Özgürlük ihlalleri yalnızca soruşturmalar, yalnızca tutuklamalarla sonlu değil. Tutuklamalar deyince gerek Erzincan’da tutuklu olan Öznur Kıymet, gerek Bakırköy’de tutuklu olan Elif Akgül, gerek Silivri’de tutuklu olan Ercüment Akdeniz ve Yıldız Tar ve yargılanmakta olan tüm meslektaşlarımız için bir an evvel özgürlük talep ettiğimizi burada tabir etmek isterim. Onların cezaevinde geçirdiği her gün hayatlarından alınan, özgürlüklerinden çalınan birer gündür ve bu haksızlığın, bu hukuksuzluğun bir an evvel sona ermesini istiyoruz. Yalnızca türel soruşturmalar değil, raporlarımızda öne çıkan bilhassa halkın haber alma hakkının engellenmesi için son devirlerde tutuklamaların yanı sıra isimli denetim, konut mahpusu üzere uygulamalarla yeniden gazetecilerin misyonlarını serbestçe yapabilmesi engellenmektedir. İsimli denetim olsun, mesken mahpusu olsun, yurt dışı çıkış yasağı olsun, gazetecinin misyonuna, halkın haber alma hakkı için verdiği uğraşa bir kısıtlamadır.
“Türkiye’nin hafızası yok edilmektedir”
Bir öbür yükselen sınırlama tekniği ise erişim engelidir. Türkiye’nin hafızası yok edilmektedir. Ucu saraya, ucu AKP iktidarına ya da onların Anadolu’nun dört bir yanındaki teşkilatlarına, bürokratlarına dokunan neredeyse her yolsuzluk, usulsüzlük haberi tekrar ucu kamu kurumlarına, kamu yöneticilerine dokunan her taciz haberi sulh ceza hakimliklerinden alınan iki satırlık kararlarla erişime engellenmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin bu bahisteki açık kararı olmasına karşın maalesef haber alma hakkımız, bu haksız, hukuksuz erişim engellemeleri nedeniyle elimizden alınmaktadır. Gazetecilerin her biri evraklı, her biri gerçek olan haberleri maalesef yok sayılmaktadır. Halkın görmesi, okuması, dinlemesi, bilmesi engellenmektedir.
“Büyük bir sansür yolu olarak durmaktadır”
RTÜK’ün ard arda verdiği sansür kararları, karartma kararları ve Nisan ayında dikkat çeken Saraçhane protestoları sonrasında kanallara yönelik RTÜK Lideri’nin 8 kere ard arda, ‘şöyle yaparsanız kapatırız, bu türlü yaparsanız şunu yaparız’ üzere hukuksuz, büsbütün anayasadaki misyon tarifiyle bağdaşmayan tehditleri de, tekrar gazeteciliğin, yeniden halkın haber alma hakkının önünde büyük bir pürüz, büyük bir sansür usulü olarak durmaktadır.”
“Birileri, gazetecileri kendi çizdikleri oyunları içerisinde oynatmak istiyorlar”
Dicle Fırat Gazeteciler Derneği Temsilcisi Selman Güzelyüz de “Birileri, gazetecileri kendi çizdikleri oyunları içerisinde oynatmak istiyorlar. Lakin özgür basın işçileri bu oyunu oynamadıkları için ve bu yaratılan bu algıya kapılmadıkları için ya tutuklanıyor ya gözaltına alınıyor ya da tehdit ediliyor ve en sonunda öldürülüyor” sözlerini kullandı.
KESK Haber-Sen Temsilcisi Yaşar Polat da TRT’nin halktan yana tutum alması gerktiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Şu anda TRT ve RTÜK büsbütün AKP’nin borazanı olmuş durumda. Konuşan dizi oyuncuları işten atılıyor. Konuşan gazeteciler tutuklanıyor, yargılanıyor. Kendilerince bir cürüm üretiyorlar. Özgür basın zati susmadı, susturulamaz da… Bunun örneği ortada. Şu anda herkes susmuşken TRT’de, öbür kanallarda yandaşlık yapan köşe müellifleri, şu anda AKP’yi övenler yarın bu ülkede iktidar değiştiği vakit ne yapacaklarını çok merak ediyoruz. Dediğim üzere özgür basın var epey halkın haber alma hakkını hiçbir vakit engelleyemezler. Biz zati TRT’de bunun çabasını veriyoruz. TRT’nin özgür ve halktan yana hal almasını istiyoruz. Yalnızca AKP iktidarının borazanlığını yapmasını istemiyoruz.”
“Haber peşinde koşan gazetecilerin vazifelerinin yapmalarının sağlanmasını talep ediyoruz”
Çağdaş Gazeteciler Derneği Genel Başkanı Kıvanç El de, Saraçhane protestoları sırasında misyonlu gazetecilerin gözaltına alınmasına ait, “Adalet Bakanı Sayın Yılmaz Tunç’la gazeteci arkadaşlarımız gözaltına alındığında görüşmeler yapıldı ve kendisinin devreye girmesiyle gazeteci meslektaşlarımız hür bırakıldı. Bizim buradan davetimiz, kimsenin devreye girmeden, kimsenin gazeteciliğin hata olduğunu söylemeden gazetecilerin gözaltına alınmadan, yalnızca haber peşinde koşan gazetecilerin misyonlarının yapmalarının sağlanmasını talep ediyoruz” dedi.
“Özgür basın işçilerini saygıyla selamlıyorum”
DEM Parti Milletvekili Ceylan Akça da, “Bu ülkede elliden fazla yayın yapan televizyon, ajans var. Burada gördüğümüz mikrofon sayısı esasen bu ülkenin basın özgürlüğü hakkında büyük bir fikir veriyor. Ben de Nazım, Cihan, Gülistan ve Hero şahsında bütün özgür basın işçilerini hürmetle selamlıyorum” diye konuştu.
