81 Yaşındaki Dengbej Nurettin Abiç, Kültürel Mirası Yaşatıyor
Elazığ’ın Baskil ilçesinde yaşayan 81 yaşındaki dengbej Nurettin Abiç, kelamını yazdığı ve bestelediği türküleri 50 yılı aşkın müddettir elinden düşürmediği sazıyla seslendirerek binlerce yıllık geleneği yaşatıyor.
Yöre halkının ömür biçimini, gelenek ve göreneklerini, lisanlara destan sevdalarını “stran” olarak bilinen türkülerle seslendiren dengbejler, Kürt kelamlı edebiyatının temelini oluşturuyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenen, icra ettiği sanatı klâsik transfer usulleriyle öğrenen ve öğretebilen, sanatında belirli bir olgunluğa erişmiş eserler ortaya koyabilen kimi dengbejler, sanatçı tanıtma kartı verilerek, “kültürel miras taşıyıcısı” oldu.
Geçmişte köy köy gezerek hislerini bu sanatla aktarmaya çalışan çok sayıda dengbej ise günümüzde dost meclislerinde yahut kendilerine tahsis edilen yerlerde bir ortaya gelerek türkülerini seslendirmeyi sürdürüyor.
Tutkuyla bağlandığı bu sanatı ömür biçimine dönüştüren ve ilerleyen yaşına karşın sürdüren dengbejlerden biri ise Baskil’in Alangören köyünde ömrünü sürdüren Nurettin Abiç.
Çocuk yaşlarda köye gelen dengbejlerden etkilenerek başladığı bu sanatı yaşatan Abiç’in 50 yıldır sazı ve kelamı hiç susmadı.
Hastalar, yitirilen canlar ve kaybettiği eşi için duyduğu hasretle kelamını yazdığı ve bestelediği türküleri “en büyük sırdaşım” dediği sazı ile seslendiren Abiç’in konutundan, bahçesinden, köyünden türküler yankılanıyor.
“Gizli bâtın gidip mağarada saz çalıyordum”
8 çocuğu, 33 torunu bulunan Nurettin Abiç, AA muhabirine, çocuk yaşlardayken köylerinde saz, radyo bulunmadığını, tahtalara çivi çakıp, tel gerip saz üzere kullandıklarını söyledi.
Bir arkadaşının Malatya’dan bir saz getirdiğini anlatan Abiç, “O çalmayı beceremedi. Ben de sazı alıp mağarada sakladım. Zımnî bilinmeyen gidip o mağarada saz çalıyordum. Köye dengbejler geliyordu. Saz çalıp, türkü söylüyorlardı. Onlar bana çok büyük heves verdi.” dedi.
Abiç, 51 yıl evvel bir altın bozdurarak bir saz aldığını belirterek, yıllardır dengbejlik yaptığını anlattı.
“Eskiden radyo, televizyon yoktu. Hepimiz bir odaya toplanırdık. Sazı çalan ve söyleyenler üst seviyedeydi.” diyen Abiç, acılı bestelerini daha çok ölenler için yaptığını belirtti.
Abiç, “Herkesin bir sırdaşı var, benim de sırdaşım duvarda asılı olan sazımdır.” diye konuştu.
“Bütün hislerim, sözlerim bu sazdadır”
Eşinin akabinde çok beste yaptığını anlatan Abiç, şunları kaydetti:
“Eşim de vefat edince tek başıma kaldım. Kendi kendime çalıp söylüyorum. Bütün hislerim, sözlerim bu sazdadır. Sazımla, sözümle kendi kendimi teselli ediyorum. Vaktimi bu türlü geçiriyorum. 90 ile 100 ortasında bestem var. Yaşım geçtikçe unutuyorum. Köyün en yaşlısı benim.”
Abiç, geçmişte talep üzerine köylere, düğünlere giderek türküler seslendirdiğini, eskiye büyük hasret duyduğunu lakin artık çalışacak gücünün kalmadığını belirtti.
Dengbejlik kültürünün yok olmasını istemediğini lisana getiren Abiç, “Yanıma birileri gelince çalıp, söylüyorum. Birçok vakit da kendi kendime çalıp söylüyorum.” tabirlerini kullandı.
“Babamdaki bu merak atalarımızdan geliyor”
Oğlu Mehmet Abiç de babasının yıllardır saz çalıp, türkü söylediğini belirtti.
Babasının yazıp, bestelediği türkülerle büyüdüklerini anlatan Abiç, “Babam çok sevilen bir insan. Sazını, sohbetini herkes gelip dinliyor. Vakit hayli dostları ahbapları geliyor, sohbet edip, saz çalıyorlar. Babamdaki bu merak atalarımızdan geliyor. Köyümüzde babam üzere türkü söyleyenler vardı artık ise tek babam kaldı.” dedi.
