Çelik Yapılar Deprem Güvenliğinde Avantaj Sağlıyor
Türkiye’nin kaçınılmaz problemlerinden biri olan sarsıntı gerçeğinde çelik yapılar sarsıntıyı absorbe ederek esneklik sağlamasıyla betonarme yapılara nazaran daha az ziyan ve yıkım ortaya koyuyor. İnşaat mühendisi Kenan Keskin, betonarme yapılardaki her türlü gereçle oynanabileceğini belirterek, “İnsanlar maliyeti ne kadar az tutarsak o kadar kar elde ederiz kanısıyla bina yapıyor. Çelik o denli değil, muhakkak bir formda dünya standartlarına uygun üretimi var, öbür bir biçimde üretim yapamıyoruz. Avrupa’da birçok dünya yapıtı diye nitelendireceğimiz yapılar çeliktir, örneğin Eyfel Kulesi” dedi.
Türkiye’nin kaçınılmaz sorunlarından biri olan zelzele gerçeğinde çelik yapılar sarsıntıyı absorbe ederek esneklik sağlamasıyla betonarme yapılara nazaran daha az ziyan ve yıkım ortaya koyuyor. Dünya standartlarına uygun halde üretilen çelik yüklü olarak sanayi yapıları, tünel ekipmanları, yol ve köprü konstrüksiyonları, spor tesisleri, alışveriş merkezleri, makine ve güç dallarında kullanılıyor. Konut projelerinde de kullanılmaya başlanan çelik, hafifliği ve esnekliği sayesinde zelzelenin oluşturduğu sarsıntılara karşı büyük bir avantaj sağlıyor. Ayrıyeten çelik yapılar, zelzele güçlerini kendi içinde sömürerek binanın esnek kalmasına ve betonarme yapılara oranla daha az yıkım ve ziyana uğruyor. Betonarme yapılara nazaran dönüştürüle bilirliği olan çelik, ekonomik olarak avantaj oluşturuyor. Sakarya’da Mono Steel fabrikasında inşaat mühendisliği yapan Kenan Keskin, çeliğin korunması durumunda betonarme yapılara nazaran daha uzun ömürlü olduğunu kaydetti.
“Depremin oluşturduğu sarsıntılara karşı büyük bir avantaj sağlıyor”
Türkiye’de çelik kullanımının daha fazla teşvik edilmesi gerektiğini aktaran İnşaat Mühendisi Kenan Keskin, “Çelik, çağımızın bulunmaz veli nimetidir bana nazaran. Hafifliği ve esnekliği sayesinde zelzelenin oluşturduğu sarsıntılara karşı büyük bir avantaj sağlıyor. Betonarme yapılar, çeliğe nazaran daha ağır olduğu için zelzele sırasında yıkılma riski daha fazla oluyor. Ayrıyeten çelik imalat basamağında fabrikalarda üretilip alana gönderildikten sonra montajı yapıldığı için betonarmeye nazaran bir vakit kazandırıyor. Bu yüzden tercih edilmesinin sebeplerinden bir tanesi de budur. Bilhassa bu durum sarsıntı üzere afetlerde ortaya çıkan barınma alanı, altyapı sistemleriyle bizlere bir halde tahlil sağlamaktadır. Bunun haricinde çelik yapılar, sarsıntı güçlerini kendi içinde sömürerek binanın esnek kalmasını sağlar. Bu esneklikle de binanın yıkılmasını önler. Betonarme yapılar daha sert yapılar olduğu için kırılmalar ve yıkım riski daha fazla oluyor. Bu sebeple de deforme olmadan çelik yapılar ayakta kalabilmektedir. Ayrıyeten çelik dönüştürülebilen bir gereç olduğu için ekonomik açıdan büyük bir avantaj sağlamaktadır. Türkiye’de çelik kullanımı betonarmeye gör kıyasla belirli bir uzaklığa gelmemiş oranda ve Türkiye’de çelik yapı oranı hala düşük. Fakat son yıllara baktığımızda endüstriyel yapılarda büyük çaplı yapılarda çelik kullanımının arttığını görmekteyiz. Bilhassa sarsıntı sonrasında yine inşa süreçlerinde çelik yapıların kullanılmasının daha fazla teşvik edilmesi gerektiğine inanıyorum. Hem güvenlik hem de süratli uygulanabilirlik açısından bence çelik geleceğin yapı materyali olmalıdır” dedi.
“Çelik yapılar yıkılabilir lakin betonarmeye nazaran verdiği ziyan ve yıkım daha az olur”
Muhtemel sarsıntılarda çelik yapıların betonarme yapılara oranla sağlamlık ve can kayıplarındaki risk oranına ait de bilgilendirmelerde bulunan Keskin, “Bununla ilgili ‘Minimuma indirir, büsbütün bina yıkılmaz’ diye kimse söylemiyor. Gerekli hesapları varsayım olarak yapıyoruz. Yaptığımız statik, paket programlar olsun aşikâr bir durumu kabul ederek program yapıyoruz. Zelzelenin nasıl bir tesir getireceğini bilmediğimiz için muhakkak katsayılarla bunu önlemeye çalışıyoruz. Olağan ki çelik yapılar yıkılabilir lakin betonarmeye nazaran verdiği ziyan ve yıkım daha az olur” diye konuştu.
“İnsanlar maliyeti ne kadar az tutarsak o kadar kar elde ederiz kanısıyla bina yapıyor”
Keskin, kontrollerin de sıkı biçimde yapılması gerektiğini vurgulayarak, kelamlarına şöyle devam etti:
“Neticede biz insanların yaşayabileceği ortamları inşa ediyoruz. Bu gereğince denetlenmediği vakit, çıkan programdaki datalarla oynamak çok kolay. Denetleyici kuruluşlar yeteri kadar denetleme yapmadığı vakit yapıları dikenler, işlerini prosedüre nazaran yapmıyor. Bundan ötürü sarsıntı anında da asrın felaketini yaşayabiliyoruz ve ne yazık ki hiç akıllanmıyoruz. Bu son zelzeleden akıllandık diyoruz lakin bakıyoruz her şeyin birebir formda devam ettiğini görüyoruz. Betonarmede her türlü gereçle oynanabiliyor ancak çelik o denli değil, belli bir biçimde dünya standartlarına uygun üretimi var, öteki bir biçimde üretim yapamıyoruz. Betonarmede bu homojenliği bozabiliyor beşerler. Örneğin demirini az koyabiliyor, betonuyla oynuyor bir halde materyalden çalma dediğimiz olayı yapabilir. Beşerler maliyeti ne kadar az tutarsak o kadar kar elde ederiz niyetiyle bina yapıyor”
“Avrupa’da birçok dünya yapıtı diye nitelendireceğimiz yapılar çeliktir”
Çelik yapıların bakımının da kolay olduğuna dikkat çeken inşaat mühendisi Kenan Keskin, “Çelik yapıların bakımı da kolay betonarme yapıları yaptıktan sonra en fazla boyasına müdahil olabiliyorsunuz lakin çelik yapılarda o denli değil. Bir bina için 50 yıl biçilirken, çelik ise bakımları yapılırsa 100-150 yılları görebiliyor. Çelik, yangına karışı zayıf bir gereç. Yangından düzgün koruma edilirse ve korozyona karşı korunursa çok uzun ömürlü yapılar çıkabiliyor. Gerçekten baktığımızda, Avrupa’da birçok dünya yapıtı diye nitelendireceğimiz yapılar çeliktir, örneğin Eyfel Kulesi çeliktir. Bakımı düzgün yapıldığı için bu vakte kadar gelmiştir” sözlerini kullandı. – SAKARYA
