EYT, SSK, Bağ-Kur… Emeklilik planlamasında kritik 15 kural
Sosyal güvenlik sistemi içindeki milyonlarca çalışan, memur, esnaf ve şirket ortağı emeklilik planlaması yaparken hangi statüden emekli olacaklarını, eksik prim günlerini nasıl tamamlayacaklarını merak ediyor ve sık sık araştırıyor. Toplumsal güvenlik uzmanı Özgür Erdursun, Dünya Gazetesi’ndeki köşe yazısında emeklilik sürecine dair kritik bilgileri ve dikkat edilmesi gereken noktaları tek tek ele aldı.
Özgür Erdursun’un yazısında belirttiği üzere, 2006 yılında SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’nın tek çatı altında SGK olarak birleşmesi emeklilik sürecini sadeleştirse de, 1 Ekim 2008 tarihinden evvel sigortalı olanlar için emeklilik statüsü, son 2520 gün içerisindeki prim ödeme yüküne nazaran belirleniyor. Bu da kişinin SSK (4/A), Bağ-Kur (4/B) yahut Emekli Sandığı (4/C) statüsünden hangisinde daha fazla prim günü varsa, o statüden emekli olacağı manasına geliyor.
Özel banka ve borsa sandıkları da bu hesaplamaya dahil ediliyor. Yazıda, bilhassa 08/09/1999 tarihine kadar işe başlayanların EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamında yaş kaidesi aranmadan emeklilik hakkı elde edebileceği vurgulanıyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar ise yaş, prim günü ve sigortalılık mühleti üzere kriterlere nazaran emekliliğe hak kazanıyor.
Emeklilik planlaması yaparken, kişinin birinci sigortalı olduğu tarih, son ödenen prim statüsü, eksik günlerin durumu, borçlanma imkanı, isteğe bağlı sigortalılık ve yurtdışı borçlanması üzere birçok parametre göz önünde bulundurulmalı. Erdursun, bilhassa isteğe bağlı sigorta ödeyenlerin primlerinin Bağ-Kur statüsünde sayıldığını, fakat son 2520 günde SSK primleri fazlaysa 4/A statüsünden emekli olabileceğini söz ediyor.
Emeklilik sürecinin sağlıklı yürütülebilmesi için vatandaşların e-Devlet üzerinden SGK hizmet dökümlerini alarak kendilerine özel durumları tahlil etmeleri gerektiğini vurgulayan Erdursun, emeklilikte şuurlu planlamanın kıymetine dikkat çekiyor.
Sahte sigortalılık üzere durumların ağır yaptırımlar doğurabileceğine de değinerek, herkesin yasal ve hakikat yollarla emekliliğe ulaşmasının altını çiziyor. Bilhassa SSK emekliliğinin daha az primle daha yüksek maaş alma avantajı taşıdığına dikkat çeken Erdursun, emeklilikte statü seçiminin hayati kıymete sahip olduğunu belirtiyor.
