BM: Suriye ekonomisinin yeniden canlandırılması için yaptırımların hafifletilmesi hayati öneme sahip

NEW Birleşmiş Milletler (BM), Suriye iktisadının yine canlandırılması için yaptırımların hafifletilmesinin hayati kıymete sahip olduğunu bildirdi.

BM Güvenlik Kurulu’nda (BMGK), Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’nin de iştirakiyle Suriye’deki gelişmelere ait oturum düzenlendi.

Burada üye ülkeleri bilgilendiren BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, Şeybani’nin bugünkü iştirakinin Suriye’de son aylarda kaydedilen değerli gelişmelerin de bir yansıması olduğunu belirterek, Şeybani’ye, “Bölgesel istikrarı teşvik etme ve memleketler arası seviyede yapan bir biçimde angaje olma tarafındaki taahhüdünüzü takdir ediyorum.” dedi.

Eski rejimin devrilmesinin ve Suriye tarihindeki yeni bir periyodun başlamasının üstünden sadece 4,5 ay geçtiğine işaret eden Pedersen, “Devam eden acılara, birçok belirsizliğe ve tehlikeye karşın, bu siyasi geçişin muvaffakiyete ulaşmasını isteyen Suriye halkını selamlıyorum. Suriye’nin içinden çıkmaya çalıştığı makûs idare, çatışma, ihlaller ve yoksulluk mirası, çağdaş çağda rastgele bir devletin yahut halkın karşı karşıya kaldığı en ağır yüklerden biridir.” değerlendirmesinde bulundu.

Pedersen, bu nedenle sürecin tabiatı gereği durumun son derece kırılgan olduğuna dikkati çekerek, tüm Suriyelilerin ülkenin siyasi geleceğini şekillendirme sürecine manalı bir halde katılabilmesini sağlayacak gerçek bir siyasi kapsayıcılığa ve milletlerarası toplumdan gelecek gerçek dayanağa muhtaçlık olduğunun altını çizdi.

“Siyasi geçiş şu anda sahiden kritik bir dönemeçte” diyen Pedersen, Suriye’de tüzel boşluğun kısmen doldurulduğunu, lakin siyasi geçiş için tam kapsayıcı bir çerçevenin gerekli olduğunu söz etti.

Geir O. Pedersen, Suriye idaresinin ülkenin kuzeyinde, güneyinde, doğusunda yahut batısında hiçbir silahın devlet denetimi dışında kalmamasını sağlama tarafında kararlı olduğunu belirterek, “Bu süreç karmaşık ve vakit alacaktır. Vaktinde ve kâfi milletlerarası takviye alan kapsayıcı yönetişim yapılarının bulunduğu bir siyasi ortam, kalan silahlı kümelerin ulusal orduya entegre edilmesini ve silahsızlandırılmasını kolaylaştıracaktır.” diye konuştu.

“İsrail’in hücumları sona ermelidir”

Suriye’nin toprak bütünlüğünü ihlal eden İsrail taarruzlarının, tıpkı vakitte ülkedeki geçiş sürecini de baltaladığını vurgulayan Pedersen, şu görüşleri paylaştı:

“Bu hücumlar sona ermelidir. 1974 tarihli Kuvvetlerin Ayrılması Mutabakatı’na tam uyulması çağrımı yineliyor, bu Konsey’in İsrail’i, Suriye’de toprak kazanımı peşinde olmadığı istikametindeki taahhüdüne bağlı kalması için sorumlu tutması gerektiğini hatırlatıyorum. İsrail, Suriye’nin egemenliğine, toprak bütünlüğüne, birliğine ve bağımsızlığına hürmet duymalı ve geri çekilmelidir. Bilhassa diplomasiye açık bir alanın bariz biçimde mevcut olduğu düşünüldüğünde, son derece çatışmacı olan bu yaklaşımın haklı bir münasebeti yoktur.”

“Yaptırımlar hafifletilmelidir”

Pedersen, Suriye’deki ekonomik durumun da “felaket” seviyesinde olduğunu ve insani yardımların giderek azaldığını lisana getirerek, bu durumun da büyük bir tehlike teşkil ettiğini aktardı.

Başarılı bir siyasi istikrar ve geçişin, gerçek bir ekonomik toparlanma ve istikrar olmadan mümkün olmadığının altını çizen Pedersen, yaptırımların hafifletilmesine dair bugüne kadar alınan tedbirleri memnuniyetle karşıladığını kaydetti.

BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen, “Ülke içinde ve dışında yaşayan çabucak hemen tüm Suriyeliler, yaptırımların daha büyük ölçekte ve daha süratli hafifletilmesi davetinde birleşmektedir. Bu, Suriye iktisadının tekrar canlandırılması, bölgeden somut takviye sağlanması ve birçok kişinin ülkelerini tekrar inşa etme eforlarına faal olarak katılabilmesi açısından hayati kıymete sahiptir.” tabirini kullandı.

Aynı vakitte yatırımlar, ihracat ve hizmetlere yönelik yaptırımların daha da gevşetilmesi gerektiğine işaret eden Pedersen, bu bağlamda, yardım etmek isteyen ülkelerin, ikincil yaptırımlardan korkmaksızın bunu yapabileceklerinden emin olmaları gerektiğini söyledi.

Halihazırda Suriye’de çok kıymetli gelişmeler kaydedildiğini yineleyen Pedersen, “Ancak birebir vakitte karşı karşıya olunan zorluklar büyük ve durum son derece kırılgan. Çok daha fazla siyasi kapsayıcılığa ve çok daha fazla ekonomik aksiyona muhtaçlık var. Bu iki alanda esaslı bir değişim sağlanırsa, Suriye’deki siyasi geçiş başarılı olabilir. Aksi takdirde muvaffakiyet talihi zayıf olacak ve bunun sonuçları çok ağır olabilir.” kelamlarını sarf etti.

Nüfusun yaklaşık dörtte üçü insani yardıma muhtaç

BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Joyce Msuya da Suriye’de nüfusun yaklaşık dörtte üçünün insani yardıma muhtaç olduğunu söyleyerek, ülkedeki insani krizin derinleştiği ihtarında bulundu.

Ülke nüfusunun yarısından fazlasının besin güvencesizliğiyle çaba ettiğini aktaran Msuya, 7 milyon kişinin ise yerinden edildiğini lisana getirdi.

Msuya, BM’nin lokal ortaklarla birlikte hayati insani yardım sağlamaya çalıştığını, fakat güvenlik meselelerinin kırsal bölgelere erişimi sınırladığını anlattı.

Öte yandan, İsrail’in çeşitli noktalarda hava taarruzlarını sürdürdüğünü hatırlatan Msuya, sivil can kayıplarının olduğunu vurguladı.

Joyce Msuya, patlamamış savaş mühimmatlarının ise ortalarında çocukların da bulunduğu sivilleri neredeyse her gün öldürdüğünü ya da yaraladığını belirtti.

İnsani yardım çalışmalarının sürdürülebilmesi için daha fazla finansmana muhtaçlık duyulduğunun altını çizen Msuya, “Bugüne kadar sırf 186 milyon dolarlık yardım toplandı. Bu, 2025’in birinci yarısı için belirlenen gereksinimlerin yüzde 10’undan azını karşılayabilir.” görüşüne yer verdi.

Fon eksikliğinin alandaki operasyonlara direkt yansıdığını aktaran Msuya, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) Suriye’deki işçi sayısında yüzde 30’luk bir azalma öngördüğünü ve mevcut finansman eksikliği nedeniyle 122 toplum merkezinin yarısından fazlasının yaza kadar kapanma riskiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı.

Suriye’nin toparlanması ve kalkınması için yapılan yatırımların devam etmesi gerektiğini vurgulayan Msuya, aksi takdirde insani gereksinimlerin boyutunun BM’nin müdahale kapasitesini aşacağını tabir etti.

Msuya, “Evlerine dönmek isteyen milyonlarca mülteci ve yerinden edilmiş kişi, temel hizmetler ve geçim kaynaklarının eksikliği nedeniyle bu kararlarından vazgeçiyor. Daha müreffeh bir gelecek inşa etme tarafındaki umut ise elimizden kayıp gitme riskiyle karşı karşıya.” diye konuştu.