Trump’tan İran’a gözdağı: “Anlaşma yapamazsak, oldukça istekli bir şekilde savaşa girebilirim”
ABD Başkanı Donald Trump, İran ile gerçekleştirilen nükleer bahisli müzakerelere ait açıklamalarda bulunarak, “Eğer bir mutabakat yapamazsak, epey istekli bir halde savaşa girebilirim. Şayet mutabakat sağlayamazsak, öncülüğü üstlenen ben olacağım” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump, Time mecmuasına röportaj verdi. ABD Başkanı, 22 Nisan’da gerçekleştirilen ve bugün yayınlanan röportajda başkanlığının birinci 100 gününü “oldukça başarılı” olarak kıymetlendirdi.
“Masayı tekrar kuruyoruz”
ABD’nin halihazırda bir geçiş devri içerisinde bulunduğunu tabir eden Trump, “Biliyorsunuz, masayı yine kuruyoruz. Ticarette, yılda 2 trilyon dolar kaybediyorduk. Bu yapılamaz. Yani, bir noktada birinin çıkıp buna dur demesi gerekiyordu. Zira bu sürdürülebilir değil. Ticarette müthiş sayılar kelam konusuydu ve bunu değiştirdik. Başka ülkeleri sırtımızda taşıyorduk” dedi.
Piyasanın hayli dalgalandığını kaydeden Trump, “Bugün bin yahut bin 200 puan yükseldi. Üst ve aşağı atılımlar yapıyor, ama dengelenecek. Büyük ölçüde para topluyoruz. Bildiğiniz üzere, arabalar için yüzde 25, çelik ve alüminyum için de yüzde 25 vergi uyguluyoruz” diye konuştu.
“Ülkemiz kısa müddette çok güçlü olacak”
ABD’nin kısa mühlet içinde çok varlıklı olacağını vurgulayan Trump, “Bunu 3 aydır yapıyorum ve elde ettiğimiz sayılara ve işlere, daha da değerlisi şirketlere bir bakın. Çip şirketleri, araba şirketleri, Apple. Apple, fabrikalar kurmak için 500 milyar dolar yatırım yapıyor. Daha evvel hiç bu ülkede yatırım yapmamışlardı” tabirlerini kullandı.
“Gümrük vergileri nedeniyle birçok şirket üretimini ABD’ye kaydırmaya başladı”
Gümrük vergisi siyasetini savunan Trump, “Çin’in bize yaptığına bir bakın. Bize yüzde 100 uyguluyorlar. Hindistan’a bakarsanız, Hindistan yüzde 100 ila 150 uyguluyor. Brezilya’ya bakın, başka birçok ülkeye bakın. Bunu uygulayarak hayatta kalıyor, güçlü oluyorlar. Sıfır gümrük vergisi kolay olurdu. Sıfır çok kolay olurdu fakat o halde hiçbir şirket yatırım yapmak için gelmezdi. Artık geliyorlar zira gümrük vergisi ödemek istemiyorlar. Unutmayın, üretimi burada yapmaları halinde gümrük vergisi yok” dedi.
Gümrük vergileri nedeniyle birçok şirketin üretimini ABD’ye kaydırmaya başladığını vurgulayan Trump, “Kuzey Carolina’da tekrar mobilya üretimine başlıyorlar. Hatta başladılar bile. Meksika’da heyetim kademesinde olan birçok araç fabrikası bu süreci durdurdu. Tamamı buraya geliyor” biçiminde konuştu.
“200 mutabakat yaptım”
ABD Liderinin ticaret ve üretimden sorumlu kıdemli danışmanı Peter Navarro’nun 90 günlük orta periyotta 90 mutabakat yapılabileceğini duyurduğunu, lakin şimdiye kadar hiçbir mutabakat yapılmadığını söyleyen gazeteciye karşılık veren Trump, “Hayır, birçok muahede kelam konusu. Tüm şirketlerle ve dost ülkelerle görüşüyorum. Çin ile de görüşüyoruz. Herkesle durum iyi” sözlerini kullandı.
Şu ana kadar hiçbir muahedenin duyurulmadığı ve bunların ne vakit duyurulacağı tarafındaki soruya Trump, “200 mutabakat yaptım” diye yanıt verdi.
“Çok uzak olmayan bir gelecekte, farklı ülkeler için gümrük vergisi düzeyleri belirleyeceğim”
Ülkelere gümrük vergisi uyguladığını lisana getiren Trump, “Bazıları geçmişte bize çok makus muamele etmiş. Kimilerinin durumu yönetim eder. Ama hiçbir ülkenin bize muamelesi kusursuz değil. Hiçbiri. Herkes bizi kullanmış. Çok uzak olmayan bir gelecekte, farklı ülkeler için adil gümrük vergisi düzeyleri belirleyeceğim. Bu ülkelerden kimileri bizden yüz milyarlarca dolar kazandı” dedi.
“Askeri harcamaları, başka bir kalem olarak tutacağım”
ABD’nin dış ticarette neredeyse dünya üzerindeki her ülke tarafından ziyana uğratıldığını savunan Trump, “Bu yüzden fiyatı ben belirleyeceğim ve bunu istatistiklere ve başka faktörlere nazaran adil bir halde belirleyeceğim. Örneğin KDV sistemleri var mı? Bize gümrük vergisi uyguluyorlar mı? Bize ne kadar gümrük vergisi uyguluyorlar. Geçmiş yıllarda bize ne kadar gümrük vergisi uyguladılar. Birçok farklı faktör kelam konusu. Kelam konusu ülke bize nasıl davranıyor? Sonra bir gümrük vergisi belirleyeceğim. Askerlerini bizim finanse ediyor olmamız da kıymetli. Mesela, Güney Kore’yi ele alın. Ordu için milyarlarca dolar ödüyoruz. Japonya ve öbürleri için milyarlar ödüyoruz. Lakin bunu, yani askeri harcamaları, başka bir kalem olarak tutacağım” diye konuştu.
Trump, sağlanan muahedeleri 3 yahut 4 hafta içerisinde açıklayacaklarını duyurdu.
“7 trilyon dolarlık yatırım geliyor”
ABD’yi dev bir mağaza ve dünya tarihindeki en büyük pazar olarak tanımlayan Trump, “İnsanlar geliyor ve daha evvel hiç görmediğiniz düzeylerde yatırım yapıyorlar. ABD’ye 7 trilyon dolarlık yeni tesisler, fabrikalar ve öteki yatırımlar geliyor. Geçmiş liderlere bakarsanız, kimsenin bunun yanına dahi yaklaşamadığını görürsünüz. Üstelik bunlar yalnızca 3 ay içinde oldu” sözlerini kullandı.
Trump, Çin Devlet Başkanı Xi’nin kendisini aradığını söyledi
Röportajda Trump ayrıca, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in kendisini aradığını duyurdu. Trump, “Kendisi aradı. Ayrıyeten bunun kendisi ismine bir zayıflık göstergesi olarak değerlendirilmemesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Xi ile yapılan görüşme sonrasında Çin ile daha verimli bir istikamette ilerlendiği hissinin kelam konusu olup olmadığı istikametindeki soruya Trump, “Onların kendilerini rahat hissedecekleri bir sayı var. Ama onların bizim sırtımızdan bir trilyon dolar kazanmasına müsaade veremezsiniz. 750 milyar dolar kazanmalarına müsaade veremezsiniz. Bakın, sürdürülemez olan şey temel olarak bu” diye konuştu.
“Ukrayna’daki savaşı birinci günde bitirme” vaadi soruldu
Seçim kampanyası sırasında lider seçilmesi halinde misyonunun birinci gününde Ukrayna’daki savaşı bitireceği istikametindeki seçim vaadi hatırlatılan Trump, “Bunu mecazi manada, biraz da abartarak söylemiştim” dedi.
“Rusya ile mutabakata çok yakınız”
Bunu yapmanın niye uzun vakit aldığı ve savaşın ne vakit sona ereceği istikametindeki soruya Trump, “Bana sorarsanız uzun değil. Bakın, ben misyona 3 ay evvel geldim. Bu savaş, 3 yıldır devam ediyor. Bu, başkanlık koltuğunda ben olsaydım hiç başlamamış olan bir savaş. Bu, Biden’ın savaşı. Benim savaşım değil. Bu savaşın benimle hiçbir alakası yok” ifadelerini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile barışın mümkün olup olmadığı tarafındaki bir soruya Trump, “Bana sorarsanız, Putin’e kalsa kendisi çok daha farklı bir yol izlerdi. Bence, Ukrayna’nın tamamını almayı tercih ederdi” biçiminde konuştu.
Putin’le müzakere edebilecek tek kişinin kendisi olduğuna inandığını söyleyen Trump, “Bence çok ilerledik. Çok güzel görüşmeler yaptık ve bir muahedeye çok yaklaştık. Öteki kimsenin bu türlü bir muahede yapabileceğine inanmıyorum” dedi.
“Ukrayna NATO’ya asla katılamayacak”
Ukrayna’nın NATO’ya katılma umuduna ait bir soruya Trump, “Bence asla NATO’ya katılamayacaklar. Bu en başından beri böyleydi. Bence savaşın başlamasına sebep olan şey de Ukrayna’nın NATO’ya katılmayı gündeme getirmesi oldu. Bu mevzu açılmasaydı, savaşın hiç başlamama ihtimali çok daha yüksek olurdu” halinde karşılık verdi.
“Ruslar, Kırım’ı zati aldı”
Kırım’ın Rusya’ya verilmesi konusunda bir soru alan Trump, “Ruslar, Kırım’ı esasen aldı. Kırım, Barack Obama tarafından Ruslara verildi. Veren ben değilim” dedi.
Rusların uzun yıllardır Kırım’da olduğunu ve Kırım’daki halkın büyük bir çoğunluğunun Rusça konuştuğunu söyleyen Trump, “Kırım, Rusya’nın denetiminde kalacak. ve Zelenskiy de bunu anlıyor. Herkes, Kırım’ın uzun vakittir Ruslarda olduğunu anlıyor. Bu, Trump sahneye çıkmadan çok evvel de öyleydi” formunda konuştu.
Grönland ve Kanada konusunda latife yapmadığını söyledi
“Grönland’ı satın almaktan, Panama Kanalı’nın denetimini ele geçirmekten ve Kanada’yı ABD’nin 51. eyaleti yapmaktan kelam ettiniz. Tahminen de latife yapıyorsunuz diye düşünüyorum” formundaki soruya Trump, “Aslında hayır, latife yapmıyorum” diye karşılık verdi.
Grönland’ın ABD için hem ulusal güvenlik hem de milletlerarası güvenlik açısından çok değerli olduğunu vurgulayan Trump, “Kanada konusunda, ‘Belki o mevzuda latife yapıyordur’ dediniz lakin sahiden latife yapmıyorum. Kanada, farklı bir olay. Kanada’yı desteklemek için yılda 200 ila 250 milyar dolar kaybediyoruz. Ben de Başbakan Trudeau’ya, ki ben kendisine Vali Trudeau diyorum, şunu sordum, ‘Biz sizi desteklerken niye bu kadar para kaybediyoruz? Bunun hakikat olduğunu mu düşünüyorsunuz? Bir ülkenin ayakta kalmasını öbür bir ülkenin mümkün kılmasının uygun olduğunu mu düşünüyorsunuz?’ Olağan, bana bir karşılık veremedi” dedi.
Kanada’ya bakmanın ABD’ye yılda 200 milyar doların üzerinde bir maliyeti olduğunu söyleyen Trump, “Ordularını biz destekliyoruz. Hayatlarının her tarafını biz destekliyoruz. Bu işin nitekim yürümesinin tek yolu, Kanada’nın bir eyalet olmasıdır” halinde konuştu.
ABD’nin topraklarını genişleten lider olarak hatırlanmak isteyip istemediği sorusuna ise Trump, “Buna itirazım olmaz” biçiminde karşılık verdi.
Gazze’de ölen çocuklardan eski Lider Biden’ı sorumlu tuttu
Gazze’de ateşkesin bozulduğu 18 Mart tarihinden bu yana 300’den fazla çocuğun hayatını kaybettiği ve bu ölümlerden kimin sorumlu olduğu tarafındaki soruya Trump, “Bence en büyük sorumlu Biden’dır. Zira biliyorsunuz, İran, iflas etmiş haldeydi ve onun sayesinde tekrar varlıklı oldu” ifadelerini kullandı.
Eski ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve geldiğinde tüm yaptırımları kaldırdığını belirten Trump, “Çin ve öbür herkesin İran’dan petrol almasına müsaade verdi ve İran, dört sene içinde 300 milyar dolar nakit elde etti. Terörü tekrar finanse etmeye başladılar” dedi.
İran önderleriyle görüşmeye açık olduğunu söyledi
ABD’nin İran ile direkt görüşmeler gerçekleştirdiğini ve kendisinin de İran Cumhurbaşkanı veya Dini Lideri ile görüşmeye açık olup olmadığı tarafındaki soruya Trump, “Elbette açığım” yanıtını verdi.
İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine saldırısını kendisinin engellediği istikametindeki tezleri ise reddeden Trump, “Hayır, bu yanlışsız değil. Onları durdurmadım. Fakat onlara rahat hareket edebilecekleri bir ortam da sunmadım. Zira bir hücuma gerek kalmadan muahede sağlayabileceğimize inanıyorum. Tahminen de saldırmak zorunda kalacağız. Zira, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına müsaade verilmeyecek” diye konuştu.
Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD’yi savaşa sürüklemesinden kaygı edip etmediği tarafındaki soruyu ise “Hayır” diye yanıtladı. Bu durumda, İsrail’in saldırması durumunda ABD’nin bunun dışında mı kalacağı tarafındaki soruya Trump, “Hayır, bunu söylemedim. Siz bana, Netanyahu’nun beni savaşa sürükleyip sürüklemediğini sordunuz. Yani isteksiz bir biçimde savaşa girip girmeyeceğimi. Hayır. Şayet bir muahede yapamazsak, epeyce istekli bir biçimde savaşa girebilirim. Şayet muahede sağlayamazsak, öncülüğü üstlenen ben olacağım” sözlerini kullandı.
“Suudi Arabistan, ekonomimize 1 trilyon dolar yatırım yapmayı kabul etti”
Önümüzdeki ay planlanan Orta Doğu ziyareti ve Arap ülkeleri ile İsrail ortasındaki alakalar hakkında soru üzerine Trump, “Suudi Arabistan’ı ve halkını nitekim çok seviyorum. Veliaht Prensi de Hükümdarı da seviyorum. Ekonomimize 1 trilyon dolar yatırım yapmayı kabul ettiler. 1 trilyon dolar. Sonrasında Katar’a ve akabinde Birleşik Arap Emirlikleri’ne gideceğim” halinde konuştu.
Önceki idarenin Arap-İsrail olağanlaşmasına ait İbrahim Mutabakatları konusunda hiçbir şey yapmadığını vurgulayan Trump, “Biz 4 ülkeyle anlaşmıştık. Her şey hazırdı. Büsbütün bitirilmiş olabilirdi. Artık yine başlayacağız. İbrahim Muahedeleri büyük bir başarıydı lakin Biden onu olduğu üzere bıraktı” dedi.
Suudi Arabistan ile İsrail ortasında bir olağanlaşma inşa edilmesinin mümkün olup olmadığına ait soru üzerine Trump, “Şunu söyleyeyim, bence Suudi Arabistan, İbrahim Mutabakatlarına katılacak. Bu çok süratli bir halde tamamlanacak” dedi.
Trump’a Türk doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk sorusu
ABD’de yerleşke protestolarına katıldıkları gerekçesiyle 300 öğrencinin vizelerinin iptal edildiğine ve bunun tabir hürriyetine baskı olarak görüldüğüne ait soruya Trump, “Bu şovların her birinde muazzam boyutta anti-semitizm vardı. Çok büyük bir anti-semitizm. Söz hürriyetini destekliyorum lakin ABD’deki her üniversitede çıkan isyanları destekleyemem” yanıtını verdi.
Trump, öğrencilerin protesto gösterisi yapabileceğini lakin Columbia ve başka yerlerde olduğu üzere okulları tahrip edemeyeceklerini söyledi.
Röportaj sırasında Trump’a Filistin’e dayanak verdiği gerekçesiyle gözaltına alınan Tufts Üniversitesi doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk’ün durumu da soruldu. ABD hükümetinin Öztürk’ün Hamas ilişkili olduğu tarafındaki argümanı sonrasında Adalet Bakanlığı’nın bu mevzuda kanıtları paylaşıp paylaşmayacağı sorulan Trump, “Bunda hiçbir sakınca görmem. Bu mevzuyu inceleyeceğim. Kelam konusu olayı bilmiyorum” dedi. – WASHINGTON
