New York Times ilk kez Türkiye için seçim tahmini yaptı!

ABD merkezli New York Times gazetesinde, “Türkiye Halkı Otokrasiye Direniyor. Sessizlikten Daha Fazlasını Hak Ediyorlar” başlıklı bir makale yayımlandı.

Makalede, CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması ve sonrasında yaşanan protestolar anımsatılarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “yönetiminin yıllar içinde otoriterleştiği, yargı bağımsızlığını zayıflattığı ve muhalefeti bastırdığı” vurgulandı. “Dünya başkanlarının tepkisizliğine dikkat çekilirken, Türkiye halkının demokrasi çabasının daha fazla desteklenmesi gerektiği” tabir edildi. Ayrıyeten, “İmamoğlu’nun Erdoğan’a karşı güçlü bir alternatif olabileceği” belirtildi.

“TÜRKİYE OTOKRASİYE YANLIŞSIZ KAYIYOR”

Makalede, “ABD uzun vakittir, bazen düzgün nedenlerle, makûs yabancı hükümetlerle dost olmaya istekli olmuştur. Tehlikeli bir dünyada demokrasiler, her demokrasi tersini yabancılaştırmayı göze alamazlar” tabiri kullanıldı. “Otokratik bir idareyle kurulacak rastgele bir ittifakta, dengelerin dikkatli bir biçimde tartılmasının gerektiği, bu ilginin Amerikan çıkarları için ne kadar pahalı ve idarenin davranışlarının ne derece ‘korkunç’ olduğunun sorulması gerektiği” tabir edilen makalede, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 22 yıllık iktidarının büyük kısmının, bu ikilemin simgesi olduğu” belirtildi.

Makalede, şunlar kaydedildi:

“Avrupa, Asya ve Orta Doğu’nun kesişme noktasında yer alan Türkiye, NATO’daki en büyük ikinci orduya sahip değerli bir ABD müttefikidir. Fakat Türkiye, son on yıldır otokrasiye gerçek kayıyor. Sayın Erdoğan, gücünü arttırmak için idare yapısını değiştirdi, mahkemeleri kontrolü altına aldı, seçimleri manipüle etti, profesörleri tasfiye etti, medya kuruluşlarını kapattı, gazetecileri ve protestocuları tutukladı. Geçtiğimiz ay Sayın Erdoğan, demokrasiye yönelik taarruzlarını yeni bir boyuta taşıdı.

Hükümetine yönelik memnuniyetsizliğin artmasıyla birlikte, bir sonraki Cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki mümkün rakibi, İstanbul’un halk tarafından sevilen Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu ve İmamoğlu’nun yaklaşık 100 çalışma arkadaşını kuşkulu suçlamalarla gözaltına aldı. Tutuklamalar, Türkiye’yi, Rusya’nın son yirmi yılda kat ettiği, demokratik yollarla seçilmiş bir önderin makamının yetkilerini otokrasiye dönüştürmek için kullandığı yola soktu. Sayın İmamoğlu, Silivri Cezaevi’nden buraya, ‘Bu demokrasinin yavaş yavaş erozyona uğramasından daha fazlasıdır. Bu, Cumhuriyeti’mizin kurumsal temellerinin kasıtlı olarak ortadan kaldırılmasıdır’ diye yazdı.”

“PEK ÇOK AVRUPALI ÖNDER SESSİZ KALDI”

Dünyanın geri kalanından gelen reaksiyonların “zayıf” olduğu belirtilen makalede, İmamoğlu’nun tutuklanmasından kısa süre sonra ABD Başkanı Donald Trump’ın, Erdoğan için “Ben onu severim, o da beni sever” dediği hatırlatıldı ve şunlar kaydedildi:

“Pek çok Avrupalı başkan, sessiz kaldı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yalnızca ‘tutuklamanın derin kaygı verici’ olduğunu söyledi. Türkiye’nin stratejik ehemmiyeti ve Sayın Erdoğan’ın iktidarı elinde tuttuğu düşünüldüğünde kolay karşılıklar yok. Lakin dünya demokrasileri, dengeyi yanlış kuruyor. Türkiye halkını desteklemek ve Sayın Erdoğan’a baskı yapmak için daha fazlasını yapabilirler.”

“BUGÜN SEÇİM YAPILSA…”

“Türkiye’deki seçmenlerin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iktidarını artık benimsemedikleri” öne sürülen makalede, “Anketlere ve siyasi analistlere nazaran, bugün seçim yapılsa İmamoğlu muhtemelen kazanacaktır. Kendisini toplumsal demokrat olarak tanımlayan 54 yaşındaki İmamoğlu, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1919 yılında bir direniş kümesi olarak kurduğu ve daha sonra çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk iktidar partisi haline gelen Cumhuriyet Halk Partisi’nin bir üyesi. Parti, Türkiye için laik bir hükümet taahhüt ediyor” denildi.

Makalede, İmamoğlu’nun, 2019’da İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçildiği ancak Erdoğan’ın partisinin seçimi iptal ettiği belirtilerek, İmamoğlu’nun ikinci seçimi daha net biçimde kazandığını vurguladı.

Makalade, “O vakitten beri İstanbul’un ana su yolu olan Haliç’teki kirliliği temizlemek ve çocuklara fiyatsız süt sağlamak üzere etkileyici bir idare sicili oluşturdu. Dış bağlantılardaki tavrı ölçülü oldu; 7 Ekim 2023’teki terörist atakları nedeniyle Hamas’ı kınadı ve o vakitten beri İsrail’i Gazze’ye yaptığı hücum nedeniyle eleştirdi. Buna rağmen Erdoğan, Hamas’ı bir kurtuluş kümesi olarak övdü ve İsrail’in yok edilmesi davetinde bulundu.” tabirleri kullanıldı.

ORTA DOĞU’DAKİ ÇATIŞMALAR

Makalede, “İmamoğlu’nın laik bir ilerici, 71 yaşındaki Erdoğan’ın ise dindar bir muhafazakar olduğu” belirtilerek, şunlar kaydedildi:

“İmamoğlu, Orta Doğu’daki çatışmaları dizginlemeye yardımcı olurken ülke içinde istikrar sağlayabilecek pragmatik ve tanınan bir Türk başkan. İktidardaki birinci yıllarında Erdoğan, geniş bir siyasi koalisyon oluşturdu, ordudaki subayları sivil denetim altına aldı, ekonomiyi büyüttü, ölçülü bir İslamcılığı teşvik etti, Kürt azınlıkla uzun müddettir devam eden çatışmayı çözmeye çalıştı ve komşusu ve uzun müddettir rakibi olan Yunanistan ile ilgileri olağanlaştırdı. Onun bu yaklaşımı, George W. Bush ve Barack Obama’yı onunla bağ geliştirmeye itti.

Ancak vakit içinde Erdoğan daha çok, daha yozlaşmış ve gücünü pekiştirmeye daha fazla odaklanmış bir hale geldi. 2003’te Başbakan olarak iktidara geldi ve 2014’te Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, iktidarı bu makama devretmek için Anayasa’yı değiştirmek üzere harekete geçti. O vakitten beri de otoritesini her şeyin üstünde tutuyor. Dış Alakalar Kurulu’ndan Steven Cook, ‘Başarılı bir siyasetçinin sağlıklı paranoyası ve özgüveni, egomaniye ve kindarlığa metastaz yaptı. Türk siyasi sistemindeki tüm kurumsal denetim ve istikrarları yok etti’ diye yazdı. İmamoğlu’nun tutuklanması, Erdoğan’ın Türkiye’nin süresiz Başkanı olmak istediğinin bir işaretidir.

“ANAYASA’YI DEĞİŞTİREREK YAPABİLİR”

Bu amaca yanlışsız atacağı bir sonraki adım, bir sonraki seçimin yapılacağı 2028 yılında tekrar aday olmasını engelleyecek olan devir sınırlamalarından kaçınmaya çalışmak olabilir. Bunu da erken seçim daveti yaparak ya da Anayasa’yı tekrar değiştirerek yapabilir.

Trump, hem kendi ülkesinde iktidarı sağlamlaştırma teşebbüsleri hem de Vladimir Putin üzere otokratlara yönelik tekrarlanan övgüleriyle demokrasiyi küçümsediğini göstermiştir. Trumpist dünya görüşü, emsal düşünen önderleri kendi güçlerini iç muhalefeti ezmek için kullanmaya cesaretlendiren bir ‘güç haklıdır’ versiyonudur. Lakin Trump’ın, Erdoğan üzerindeki tesirinde bir umut ışığı var: Bu da Erdoğan’ın yabancı hükümetlerin tavırlarından etkilenebileceğinin bir işareti. Her ülke üzere Türkiye’nin de dünyanın geri kalanıyla bağlarını önemsemesi gerekiyor. Avrupa ülkeleri, Kanada, Japonya ve Hindistan da dahil olmak üzere başka demokrasilerin Erdoğan’ın son atılımlarından rahatsız olmak için sebepleri var. Trump’ın bile endişelenmesi için sebepler var.

Türkiye’nin İslamcı aşırıcılığa kayması, terörü destekleyen ve İsrail’i tehdit eden bir öteki ülke haline gelebileceğini gösteriyor. İstikrarsızlık için en bariz potansiyel, Beşar Esad’ın diktatörlüğünden kurtulmaya çalışan Türkiye’nin güney komşusu Suriye’de. Avrupa’da Putin’in hırslarından ve Macaristan’da otoriterliğin yükselişinden kaygı duyan siyasi önderler, Türkiye’nin demokrasinin geri çekilmekte olduğunun bir öteki işareti olmasından kaygı duymalıdır. Avrupa’nın Erdoğan’ı etkileyecek kozları var: Almanya Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı ve öbür kimi Batı Avrupa ülkeleri de çok geride değil.

“BUNU YAPMAK YÜREK GEREKTİRİYORDU”

Bu ülkeler, seslerini yükselterek Erdoğan’ın hayatını daha az konforlu hale getirebilirler. Türkiye’nin ticaret, göç ve askeri tedarik üzere kendisi için kıymetli olan geniş bir yelpazedeki bahislerde işbirliğini riske attığını açıkça ortaya koyabilirler. Dünyanın geri kalanı Türkiye’nin otoriterliğe ve aşırıcılığa kaymasını engelleyemeyebilir. Lakin katiyen denemelidir.

İmamoğlu’nun tutuklanmasının akabinde yüz binlerce Türk, son yılların en büyük protesto şovlarıyla sokakları doldurdu. Bunu yapmak yürek gerektiriyordu. Yetkililer buna, birçoğu düzmece davalarla karşı karşıya olan yüzlerce protestocuyu tutuklayarak karşılık verdi. Onların hamaseti global sessizlikten daha fazlasını hak ediyor.”