Siirt Bacavan Yaylası’nda benekli semenderler görüntülendi
İlkbaharın gelişiyle doğaseverler ve fotoğraf tutkunlarının rotasını çevirdiği ilçedeki 1800 rakımlı Bacavan Yaylası’nda Latince ismi Neurergus strauchii olan benekli semenderlerin popülasyonuna rastlandı.
Yaylada yürüyüş yapan doğaseverler rastladıkları, kuşağı müdafaa altında olan bu endemik tipi yakından gözlemleme ve doğal hayat alanında fotoğraflama fırsatı buldu.
“Herkese bunları görmek nasip olmuyor”
Batman’dan yürüyüş için yaylaya gelen öğretmen Cuma İşcan, zaman vakit bu tıp tabiat seyahatlerine çıktıklarını belirterek, bu gezintiler sırasında çok hoş görünümlerle karşılaştıklarını söyledi.
Bacavan Yaylası’nda tabiatın barındırdığı binbir renkli çiçeklerin yanı sıra benekli semenderleri de görme fırsatı bulduklarını tabir eden İşcan, “Benekli semenderi birinci kez gördüm. Burada semenderlere tanıklık etmek kusursuz. Çok hoş desenleri, kusursuz renk ahenkleri var. Bunlar kaçırılmayacak anlar. Herkesi bu hoşluklara tanıklık etmeye bekliyoruz” dedi.
Öğretmen Nazir Elçiçek de daha evvel haberlerde gördüğü semenderleri fotoğraflamanın heyecanını yaşadığını belirtti.
“Bu semenderler muhafaza altında olan endemik bir tıp. Hasebiyle burayı ziyaret eden beşerler dikkatli bir biçimde bunlara yaklaşım sergilemeli. Bunların kuşağının devam edebilmesi için korunmaları gerekiyor” diyen Elçiçek, tabiata çöp ve öbür yabancı cisimlerin bırakılmamasını istedi.
Mardin’den gelen öğretmen Alişan Erdoğan ise semenderlerin hoşluğuna dikkati çekerek, endemik çeşitlerin jenerasyonunun devam etmesi gerektiğini belirtti.
“Benekli semenderleri suda görünce çok heyecanlandım”
Öğretmen Şirine Gavaş da yürüyüş sırasında suda rastladıkları semenderleri birinci sefer gördüğünü anlattı.
Gavaş, “Benekli semenderleri suda görünce çok heyecanlandım. Umarım kuşağını koruyabiliriz ve gelecek jenerasyonlara aktarabiliriz. Bunun için bilhassa doğayı gezerken ziyan vermemek çok değerli. Maalesef bazen gittiğimiz yerlerde insanların çöplerini bıraktığını görüyoruz. Bu çok yanlış bir şey. Doğayı müdafaamız lazım” diye konuştu.
“Yeryüzünde yalnızca bu bölgelerde bulunuyor”
Bir ziyaret için geldiği Diyarbakır’da benekli semenderlerle ilgili bilgi veren Adıyaman Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zülfü Yıldız, kurbağa ve sürüngen sistematiği ve ekolojisi (Herpetoloji) alanında çalışmalar yaptığını belirterek, benekli semenderin de Türkiye’nin endemik cinsleri ortasında yer aldığını söyledi.
Benekli semenderin Siirt, Diyarbakır, Adıyaman, Elazığ, Malatya, Tunceli, Muş, Bingöl ve Van üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin birtakım vilayetlerinde dağılış gösterdiğini tabir eden Yıldız, “Yeryüzünde yalnızca bu bölgelerde bulunuyor. Olağanda karasal bir tiptir ve yalnızca üreme periyodunda pak sulara gelir. Pak sulara yumurtalarını bırakır ve bu yumurtalardan larvalar gelişir. Larvalar metamorfozunu tamamladıktan sonra karasal habitata geçerler” dedi.
Ergin bireylerin yalnızca nisan ve mayıs aylarında, larvalarının ise mayıs ve haziran aylarında su içerisinde görüldüğünü anlatan Yıldız, bu süreçten sonra suda görülmediklerini belirtti.
Benekli semenderin bilhassa geceleri etkin olduğunu, üreme periyodunda ise gündüz gölge yerlerde görüldüğünü lisana getiren Yıldız, şunları kaydetti:
“Bu bir kurbağa cinsidir. Bunlar ekseriyetle küçük böcekler, su canlıları, solucan üzere yumuşak ve yutabilecekleri canlılarla beslenirler. Ülkemizde Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin bilhassa yüksek rakımlı kesitlerinde ve kar sularının dere, pınar oluşturduğu bölgelerde dağılış gösteriyorlar. Zira semenderler yumurtalarını suya bırakmak zorundalar ve bu su çoklukla pak su, pınar suyu yahut eriyen kar suları olmak zorunda. Bundan ötürü yüksek rakımlarda dağılış gösteriyorlar ve bunların yaşayabilmesi, metamorfozları tamamlayabilmesi için bulundukları alanda kesinlikle bir su kaynağının olması gereklidir.”
“Bu semender çeşidi de biyoçeşitliliğimizin kıymetli bir unsuru”
Benekli semenderin Milletlerarası Doğayı Muhafaza Birliği’nin (IUCN) “Least Concern (LC)” kategorisinde “asgari endişe” duyulan tipler ortasında yer aldığını belirten Yıldız, yapılan bilimsel çalışmalar sonucu Türkiye’de popülasyonunun bilinenden daha büyük olduğunu ve jenerasyonunun artık tehlike altında olmadığını vurguladı.
Yıldız, tabiattaki her tıbbın besin zincirinin bir modülü olarak bir misyonunun bulunduğuna işaret ederek, şu bilgileri paylaştı:
“Doğadan bir tipi aldığınız, ona müdahale ettiğiniz, yok ettiğiniz vakit bundan birçok şey etkilenecektir. Bu semender çeşidi de bilhassa biyoçeşitliliğimizin kıymetli bir ögesi. Zira endemik. Endemik dediğimiz, yalnızca belli bir bölgede yaşayan çeşitlerdir ve ülkemize endemik olan bir tıbbın korunması biyoçeşitliliğimizin bir zenginliğidir. Beşerler bu ve gibisi tipleri gördüğünde onlara müdahale etmeden yalnızca fotoğraflarını çekerek yahut izleyerek gözlemleyebilirler. Onun dışında yakalamaya çalışmamaları, dokunmamaları, bulundukları habitatı tahrip etmemeleri, kirletmemeleri gerekir ki jenerasyonları daima devam edebilsin.”
