Uyku Kalitesi İçin Ekran Kullanımını Azaltmanın Önemi
Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Dr. Tarık Mecit, uyumadan 1–2 saat evvel ekran kullanımının sonlandırılmasının uyku kalitesi için son derece değerli olduğunu bildirdi.
Üniversiten yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Mecit, uykuya geçişin beyindeki adenozin birikimi ve melatonin hormonunun tesiriyle başladığını belirtti.
Modern hayatın getirdiği gerilim, ekran maruziyeti ve sistemsiz alışkanlıklar nedeniyle kaliteli uykunun gün geçtikçe azaldığının altını çizen Mecit, bunun yalnızca yorgunluk değil, uzun vadede önemli sıhhat meselelerine yol açabileceğine dikkati çekti.
Mecit, “Uykunun hormonal, sinirsel ve bağışıklık sistemleri üzerindeki düzenleyici tesirleri artık bilimsel olarak net halde ortaya konmuştur. Beynin hipotalamus bölgesinde yer alan biyolojik saatimiz, ışık-karanlık döngüsüne nazaran çalışır. Işık azaldığında melatonin salgılanır ve vücut uykuya hazırlanır.” açıklamasında bulundu.
Sağlıklı uykunun 90 dakikalık döngüler halinde ilerlediğini belirten Mecit, şöyle devam etti:
“Her döngüde hem hafif hem de derin uyku evreleri bulunur. Derin uyku periyodunda bağışıklık sistemi faal hale gelirken, REM uykusunda ise hafıza güçlenir, hisler düzenlenir. Uyku bölündüğünde yahut bu evreler gereğince yaşanmadığında fizikî ve zihinsel sıhhat olumsuz etkilenir. Uykunun sistemik tesirleri var, Yetersiz uyku insülin direncini artırabilir, kilo alımına yol açabilir ve kalp sıhhatini tehdit edebilir. Uyku sırasında beynin glifatik sistemi atık unsurları temizler. Uyku bozukluğu bu paklığı maniler ve nörodejeneratif hastalık riskini artırabilir.”
Mecit, kaliteli uykunun sadece hastalıkların tedavisiyle değil, yanlışsız ömür alışkanlıklarıyla da sağlanabileceğini vurgulayarak, “Uyku hijyeni olarak tanımlanan bu yaklaşımlar, bireyin günlük rutininde yapacağı kimi düzenlemelerle uyku kalitesini artırmayı maksatlar. Bunlar ortasında her gün tıpkı saatte yatıp kalkmak, yatmadan 1–2 saat evvel ekran kullanımını sonlandırmak, akşam saatlerinde ağır yemek, kafein ve alkol tüketiminden kaçınmak yer alır. Tertipli fizikî aktivite yapmak, yatak odasını serin, sessiz ve karanlık hale getirmek, uyumadan evvel gevşeme idmanları yahut meditasyon yapmak da uykuya geçişi kolaylaştırır.” değerlendirmelerinde bulundu.
Yaygın uyku bozuklukları ortasında insomnia, uyku apnesi ve sirkadiyen ritim bozuklukları olduğunu belirten Mecit, “İyi bir uyku, sadece bir geceyi değil, bireyin genel sıhhat durumunu, bağışıklığını ve zihinsel gücünü tesirler. Uyku, sıhhatin sessiz lakin en tesirli reçetesidir.” sözlerini kullandı.
