Uykunun gizli düşmanı belli oldu

Dr. Tarık Mecit, uykuya geçişin beyindeki adenozin birikimi ve melatonin hormonunun tesiriyle başladığını belirtti.

Modern hayatın getirdiği gerilim, ekran maruziyeti ve sistemsiz alışkanlıklar nedeniyle kaliteli uykunun gün geçtikçe azaldığının altını çizen Mecit, bunun yalnızca yorgunluk değil, uzun vadede önemli sıhhat problemlerine yol açabileceğine dikkati çekti.

Mecit, “Uykunun hormonal, sinirsel ve bağışıklık sistemleri üzerindeki düzenleyici tesirleri artık bilimsel olarak net biçimde ortaya konmuştur. Beynin hipotalamus bölgesinde yer alan biyolojik saatimiz, ışık-karanlık döngüsüne nazaran çalışır. Işık azaldığında melatonin salgılanır ve vücut uykuya hazırlanır” açıklamasında bulundu.

Sağlıklı uykunun 90 dakikalık döngüler halinde ilerlediğini belirten Mecit, şöyle devam etti:

“Her döngüde hem hafif hem de derin uyku evreleri bulunur. Derin uyku devrinde bağışıklık sistemi etkin hale gelirken, REM uykusunda ise hafıza güçlenir, hisler düzenlenir. Uyku bölündüğünde yahut bu evreler gereğince yaşanmadığında fizikî ve zihinsel sıhhat olumsuz etkilenir. Uykunun sistemik tesirleri var, Yetersiz uyku insülin direncini artırabilir, kilo alımına yol açabilir ve kalp sıhhatini tehdit edebilir. Uyku sırasında beynin glifatik sistemi atık unsurları temizler. Uyku bozukluğu bu paklığı mahzurlar ve nörodejeneratif hastalık riskini artırabilir.”

Mecit, kaliteli uykunun sadece hastalıkların tedavisiyle değil, gerçek hayat alışkanlıklarıyla da sağlanabileceğini vurgulayarak, “Uyku hijyeni olarak tanımlanan bu yaklaşımlar, bireyin günlük rutininde yapacağı birtakım düzenlemelerle uyku kalitesini artırmayı emeller. Bunlar ortasında her gün tıpkı saatte yatıp kalkmak, yatmadan 1–2 saat evvel ekran kullanımını sonlandırmak, akşam saatlerinde ağır yemek, kafein ve alkol tüketiminden kaçınmak yer alır. Sistemli fizikî aktivite yapmak, yatak odasını serin, sessiz ve karanlık hale getirmek, uyumadan evvel gevşeme idmanları yahut meditasyon yapmak da uykuya geçişi kolaylaştırır” değerlendirmelerinde bulundu.

Yaygın uyku bozuklukları ortasında insomnia, uyku apnesi ve sirkadiyen ritim bozuklukları olduğunu belirten Mecit, “İyi bir uyku, sırf bir geceyi değil, bireyin genel sıhhat durumunu, bağışıklığını ve zihinsel gücünü tesirler. Uyku, sıhhatin sessiz lakin en tesirli reçetesidir” tabirlerini kullandı.