Çay Fiyatları Üzerine Tartışmalar: Üreticinin Beklentisi 34 Lira

Haber: Uğur İSTANBULLU

(ARTVİN) – Hopa ve Kemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Olcay Muti, mayıs ayının gelmesiyle açıklanacak yaş çay alım fiyatlarına ait, “Edindiğimiz bilgilere nazaran, yaklaşık bir hafta evvel Ulusal Çay Kurulu’nda bir küme iş insanı çay fiyatını 23 lira olarak belirlemiş, çay fiyatı 34 liranın altında olursa üretici ziyan eder. Bu fiyatı belirleyenler, kendi çıkarlarını düşünerek hareket ediyor” dedi.

Mayıs ayının gelmesiyle yaklaşık bir milyon çay üreticisinin geçimini sağladığı yaş çay alım fiyatının belirlenmesi konusunda değerlendirmelerde bulunan Hopa ve Kemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Olcay Muti, basın mensuplarıyla bir ortaya gelerek çay üreticisinin beklentisine yönelik açıklama yaptı.

Muti, yaptığı açıklamada, şunları söyledi:

“Her mayıs ayı, çay üreticileri açısından adeta bir ‘dert ayı’ diyebiliriz. Karadeniz Bölgesi’nde ortalama bir milyon insan çay tarımıyla geçimini sağlıyor. Dünden bugüne çay üreticilerinin, yıllardır fiyat belirleme konusunda yaşadıkları külfetler, bugün ekonomik ve toplumsal açıdan önemli bir krizin içinde olduklarını gösteriyor. Ne yazık ki, bölgede çay üreticilerine danışılmadan bir fiyat belirleniyor. Bu fiyatı belirleyenler ortasında Ulusal Çay Kurulu, özel çay fabrikası temsilcileri ve devletin içinde olduğu söylenen, bir de süreçte aktif bir rol üstlenmediğini gördüğümüz ÇAYKUR temsilcileri yer alıyor. ÇAYKUR fiyat belirlerken üreticinin maliyetini değil, özel bölümün karını ve maliyet hesabını gözeten bir yaklaşımla hareket ediyor. Edindiğimiz bilgilere nazaran, yaklaşık bir hafta evvel Ulusal Çay Kurulu’nda bir küme iş insanı çay fiyatını belirlemiş. Lakin bu fiyatın neye nazaran ve kime nazaran belirlendiği, üreticiye danışılıp danışılmadığı muhakkak değil. Elbette ki bu türlü bir istişare süreci olmamış.

“Ulusal Çay Kurulu, çay üreticilerini gözetmek zorundadır”

Bizim talebimiz şudur, Ulusal Çay Kurulu denen bu oluşum, çay üreticilerini gözetmek zorundadır. Temsilde adaletin olmadığı bir yapı, çay üreticilerinin mukadderatını belirleyemez. Şu an piyasada 23 TL üzere bir fiyat dolaşıyor. Halbuki bizim yaptığımız çalışmalara nazaran, çayın üreticiye maliyeti 26 lira 20 kuruşa kadar çıkıyor. Bu maliyet kalem kalem hesaplanmıştır. Lakin özel dal temsilcileri 23 TL + 2 TL destekleme bedeli üzere bir fiyat söylem ediyor. Bu 2 TL’lik takviye de özel kesimin cebinden değil, kamu kaynaklarından karşılanıyor. O halde 23 TL üzere bir fiyatın hangi hesapla ortaya konduğu açıkça izah edilmelidir.

Bizim yaptığımız ayrıntılı çalışmaya nazaran çayın maliyeti 26 lira 20 kuruştur. Bu maliyetin üstüne üreticinin yüzde 35’lik bir kar beklentisi vardır ki bu talep enflasyon oranları göz önüne alındığında son derece makuldür. Bu oran eklendiğinde, yaş çay alım fiyatının en az 34 lira 20 kuruş olması gerekmektedir. Bu nedenle şunu açıkça söz ediyoruz, çay fiyatı 34 liranın altında olursa, üretici ziyan eder. 23 TL üzere bir fiyatı mutlaka kabul etmiyoruz. Bu fiyatı belirleyenler, kendi çıkarlarını düşünerek hareket ediyor. Halbuki üreticinin hak ettiği fiyat, 26 lira maliyetin üzerine konacak makul bir kar oranıyla birlikte 34 TL olmalıdır. Bunun altındaki rastgele bir fiyat, hem çay üreticisine hem de çay tarımına ihanettir.”