Dünya çapında trafik kazaları her yıl 1,2 milyon hayat söndürüyor
Küresel ölçekte artan araç sayısı ve ulaşım gereksinimi, karayolu trafiğini her geçen gün daha karmaşık bir yapıya dönüştürüyor. Bu karmaşıklığın içinde, kurallara uymamanın bedeli ise ne yazık ki çok ağır: Can kayıpları, kalıcı yaralanmalar ve yitirilen hayatlar.
Hız limitlerine uymamak, alkollü araç kullanmak, emniyet kemeri takmamak, çocuk muhafaza sistemlerini ihmal etmek ve motosiklet sürerken kask üzere temel güvenlik ekipmanlarını kullanmamak, ölümcül kazaların esas sebepleri ortasında yer alıyor.
Birleşmiş Milletler Etraf Programı’na nazaran, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,2 milyon insan trafik kazalarında hayatını kaybediyor; yaralananların sayısı ise 50 milyona yaklaşıyor. Karayolları, artık sadece ulaşım değil, birebir vakitte bir halk sıhhati meselesine da işaret ediyor.
Bu probleme dikkat çekmek ve farkındalık oluşturmak emeliyle her yıl mayıs ayında “Karayolu Güvenliği ve Trafik Haftası” düzenleniyor. AA muhabiri, bu hafta hasebiyle dünyanın dört bir yanından trafik kazalarına ait dataları derledi.
EN ÇOK CAN KAYBI GÜNEYDOĞU ASYA’DA
Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2023 yılında 170 ülkeden topladığı datalarla hazırladığı rapora nazaran, trafik kazalarından kaynaklanan ölümlerin yüzde 90’ı düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geliyor.
Güneydoğu Asya, yüzde 28’lik oranla bu ölümlerin en fazla görüldüğü bölge olurken, onu yüzde 25 ile Batı Pasifik, yüzde 19 ile Afrika izliyor.
Ancak umut veren gelişmeler de yok değil. Rusya, Japonya, Norveç, BAE, Litvanya, Danimarka ve Venezuela üzere ülkeler, 2021 yılı prestijiyle trafik kazalarına bağlı vefatları, 2010 yılına kıyasla yarıya indirmeyi başardı. Bu muvaffakiyetler, şuurlu siyaset ve tesirli uygulamaların hayat kurtardığını gösteriyor.
Birleşmiş Milletler’in 2020 yılında aldığı kararla 2030 yılı sonuna kadar trafik kazası kaynaklı can kayıplarının global ölçekte yarı yarıya azaltılması hedefleniyor.
HİNDİSTAN’DA ALARM VEREN RAKAMLAR
Dünyanın en kalabalık ülkesi Hindistan’da ise tablo hâlâ ürkütücü. The Indian Express gazetesinin 2023 datalarına nazaran, ülkede 480 binden fazla trafik kazası meydana geldi. Bu kazalarda 170 binden fazla insan hayatını kaybetti. Bu sayılar, sadece şoför yanlışlarının değil, altyapı yetersizliklerinin de acil tedbir gerektirdiğini gösteriyor.
GÜVENLİ TRAFİK İÇİN NELER YAPILMALI
Trafik güvenliğini artırmak için sadece ferdî farkındalık değil, sistematik tahliller de gerekiyor. Yolların yapısal kalitesi, araçların nizamlı bakımı ve toplumun şuur seviyesi, trafik güvenliğinin temel taşlarını oluşturuyor.
DSÖ’nün raporuna nazaran, 2022 prestijiyle 88 ülkede emniyet kemeri kullanımı zarurî. Lakin yayaların korunmasına yönelik yasa yalnızca 44 ülkede yürürlükte. Sürat sonlarını düzenleyen kanunlara sahip ülke sayısı 163 iken, sistemli araç muayenesini kural koşan mevzuat 134 ülkede uygulanıyor.
İki ve üç tekerlekli araç şoförleri, trafik kaynaklı ölümlerin yüzde 30’unu oluşturuyor. Meğer sadece kask takmak bile bu ölümlerin kıymetli bir kısmını önleyebiliyor.
YAPAY ZEKA, TRAFİKTE YENİ DEVİR BAŞLATIYOR
Gelişen teknoloji, trafik güvenliğinde de yeni kapılar aralıyor. Günümüzde birçok ülke, kazaları tedbire ve akışı optimize etme gayesiyle yapay zeka dayanaklı sistemlere yöneliyor.
Dubai’de RTA (Yollar ve Ulaştırma Otoritesi), trafik ışıklarını yapay zeka algoritmalarıyla yöneterek hem bekleme müddetlerini azalttı hem de trafik akışını hızlandırdı.
Ancak bu teknolojik yeniliklerin her vakit sıkıntısız ilerlediği söylenemez. Hollanda’nın başşehri Amsterdam’da, cep telefonu bilgileriyle trafik varsayımı yapılması planlanan bir yapay zeka projesi, siber güvenlik ve mahremiyet kaygıları nedeniyle iptal edildi. Bu gelişme, dijital tahlillerin insan haklarıyla dengelenmesi gerektiğini bir sefer daha ortaya koydu.
