Atatürk Üniversitesi’nden Doğum Sürecini Kolaylaştıracak Yeni Cihaz Projesi
Erzurum’daki Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayla Kanbur’un, akademisyenlerin takviyesiyle doğum sırasında amniyotik sıvı içerisinde dışkı bulaşı kaynaklı renk değişimini ve kanamayı zar yırtılmadan evvel tespit etmek için hazırladığı proje tescillendi.
Prof. Dr. Kanbur ve aynı kısımdan Prof. Dr. Serap Ejder Apay ile mühendislik fakültesinden Prof. Dr. Bülent Çavuşoğlu, Dr. Öğretim Üyesi Dilruba Geyikoğlu ve Dr. Öğr. Üyesi Ömer Çoban tarafından hazırlanan “Doğum Sürecinde Amniyotik Mayide Non-Invaziv Mekonyum ve Kan Tarama Aygıtı Geliştirilmesi” projesi, Türk Patent ve Marka Kurumunca “buluş” kategorisinde tescil aldı.
Doğum süreci başladığında amniyotik (bebeğin içinde bulunduğu zar) sıvı içerisindeki renk değişimini ve kanamayı, sıvıyı saran zar yırtılmadan algılayan aygıt için çalışma yapan akademisyenler, topladıkları amniyotik sıvı örneklerini bilgisayar ortamında uzun müddet test edip başarılı sonuçlar elde etti.
Proje kapsamında milletlerarası patent için de müracaatta bulunan bilim insanları, yakın vakitte klinik deneylere başlamayı planlıyor.
Anne karnında dışkısını yutan bebeklerde önemli sıhhat sıkıntıları görülüyor
Doğum aksiyonunda bazen bebeklerin gaitasını (dışkı) içlerinde bulundukları amniyotik sıvının içine yaptığını ve plasentadaki (bebeğin eşi) kanamayla bebek ve annede sorunlar çıktığını anlatan Kanbur, “Amniyotik sıvı dediğimiz o sıvıyı, etrafını saran zar yırtılmadan görme talihimiz yok. Bebekler anne karnındayken bu sıvıyı yutuyor, şayet bebekler bu sıvıya gaitasını yaparsa sıvının yutulmasıyla birlikte bu akciğere yapışmaya başlıyor. Bebek doğduktan sonra akciğer işlevlerinin bozulmasına, önemli teneffüs sorunu ve fazla ölçüde bulaş kelam konusu ise önemli beyin ve böbrek hasarı üzere sorunlara ve doğum sonrası uzun mühlet ağır bakımda yatmasına sebep oluyor. Bunu engelleyebilmek, anne ve bebe sıhhatini korumak için bunu erken periyotta tespit edecek aygıt arayışına girdik.” dedi.
“Bilgisayar ortamında ön testlerini yaptık”
Patent aldıkları çalışma kapsamında TÜBİTAK üzerinden aygıt prototipini üretip gerekli müsaadeleri alarak klinik çalışmalar yapacaklarını, akabinde Türkiye’de kullanılmasını hedeflediklerini tabir eden Kanbur, “Doğum hareketi başladıktan ve rahim ağzı açıklığı belirli ölçüye ulaştıktan sonra vajinal ultrason probuna benzeyecek nitelikteki ucunda renk sensörüyle bu amniyotik sıvı içerisindeki renk değişimlerini algılayabilecek aygıt tasarladık. Bununla ilgili amniyotik sıvı örneklerini toplayarak mühendislik fakültesindeki hocalarla bilgisayar ortamında ön testlerini yaptık ve buna bağlı olumlu sonuçlar elde ettik.” diye konuştu.
Kanbur, çalışmanın ehemmiyetine işaret ederek, şunları kaydetti:
“Dünyada zar açılmadan ve amniyotik sıvı boşalmadan bu durumu (bebeğin dışkı bulaşını) tespit eden aygıt yok. Aygıtımız, doğum hareketinde yapılan vajinal muayene esnasında çok rahat halde uygulanabilecek ve bu amniyotik sıvı içerisindeki renk değişimini algılayabilecek. Bunu doğumhanede çalışan ebe ve bayan doğum tabipleri kullanacak. Literatürde bebeğin anne karnındayken doğum aksiyonunda amniyotik sıvıya gaitasını yapma oranı yüzde 5 ile 30 ortasında görülmekte olup, bebeğin eşinden kaynaklı kanamalar ise anne bebek vefatlarındaki en değerli sebeplerden birisi olarak kabul edilmektedir.”
“Laboratuvar deneylerinin sonuçları yüzümüzü güldürdü”
Prof. Dr. Serap Ejder Apay da anne ve bebeğin hayatını kurtarması ismine projenin çok değerli olduğunu söyledi.
Deney sonuçlarına değinen Apay, “Laboratuvar deneylerinin sonuçları yüzümüzü güldürdü, çok umut verdi. Klinik deneyleri de geçtiğimizde hem ülkemiz hem de dünyadaki sıhhat topluluğu, tıbbi aygıt üreticileri bununla ilgilenecek.” tabirlerini kullandı.
