İstanbul’da trafiğin yıllık maliyeti 6 milyar doları geçiyor

Türkiye’nin en kalabalık kenti İstanbul’da trafik kabusu sürüyor.

Şehrin her köşesinde saatler süren trafik sıkışıklıkları, vatandaşları adeta canından bezdiriyor.

Her geçen gün daha da farklı bir boyuta evrilen bu yoğunluk, dünyanın hiçbir yerinde görülmemiş bir boyuta ulaştı.

“SIKIŞIKLIK GİTTİKÇE ARTIYOR”

İstanbul Okan Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Lideri Doç. Dr. Selim Dündar, “Karayolu Güvenliği Günü ve Trafik Haftası” hasebiyle yaptığı açıklamada, İstanbul trafiğinin kapasiteyi aşan taşıt talebi nedeniyle tıkandığını söyledi.

Buna kusurlu park, şerit ihlalleri ve hareketlerin da eklendiğini aktaran Dündar, “İstanbul’da olsun öteki rastgele bir bölgede olsun bir sıkışıklık yaşıyorsak bunun temel sebebi aslında trafikte bütün yollarımızın belirli bir kapasitesinin olması. Bu kapasitenin üzerinde bir araç talebi olduğu vakit trafik sıkışmaya başlıyor ve taşıt sayısı arttıkça sıkışıklığın şiddeti de gittikçe artıyor.” dedi.

Doç. Dr. Dündar, trafik ihlalleri, kusurlu parklar ve hareketler ile şerit değişikliklerinin sıkışıklığı artıran öteki ögeler olduğunu anlattı.

“TRAFİKTE HARCANAN VAKİT MADDİ OLARAK KARŞIMIZA ÇIKIYOR”

Trafik sıkışıklığının çok boyutlu bir ekonomik kaybı olduğuna dikkati çeken Dündar, “Trafikte harcadığımız fazladan her 10-15 dakika yahut 1 saat bize maddi bir karşılık olarak dönüyor. Bunu hesaplamanın çeşitli metotları var. Bir ülkenin yahut trafik sıkışıklığı yaşanan bölgenin gayrisafi yurt içi hasılasının bu bölgede çalışan nüfus oranına bölünmesiyle bir dakikalık vakit çıkarı yahut kaybının mali karşılığı kabaca hesaplanabiliyor.” diye konuştu.

Dündar, yakıt fiyatı, araç yıpranması, etraf kirliliği, kaza riski ve ruhsal tesirlerin de trafik maliyetlerini artıran öbür ögeler olduğunu, İstanbul Ticaret Odası (İTO) ile İstanbul Teknik Üniversitesinin (İTÜ) bu hususta çalışmalar yaptığını aktararak şöyle devam etti:

İstanbul’daki trafik sıkışıklıklarının maliyeti yıllık 6 milyar dolar olarak hesaplanmıştı. Natürel bu kıymetleri güncellemek de gerekiyor. Son 10 yılda pek çok şey değişti. Teknolojik gelişmeler yaşadık. Şoförsüz taşıtlar ve elektrikli taşıtlar hayatımıza girmeye başladı. Mikromobilite sistemleri girmeye başladı. Aslında bunu yeni bir datayla tekrar kıymetlendirmek gerekiyor. Kabaca 6-7 milyar dolar civarında bir iktisada olumsuz tesiri olduğundan bahsedebiliriz.

Geçen yılki milletlerarası bir araştırmada İstanbul’un trafik yoğunluğunda dünyada birinci sırada yer aldığına işaret eden Dündar, “İstanbul’da yaşayan biri trafikte 1 yılda 105 saatini fazladan mühlet olarak geçiriyor. Bu süreyi kişinin farklı aktivitelerde değerlendirmesi ve iktisada olumlu katkı sağlaması mümkün olabilirdi.” tabirlerini kullandı.

“ÇÖZÜM ALTYAPIYI BÜYÜTMEK DEĞİL, TALEBİ YÖNETMEK”

Doç. Dr. Selim Dündar, kentteki trafik yoğunluğunun yalnızca yeni yollar açmakla giderilemeyeceğini anlattı.

Elde muhakkak bir yol altyapısı, kavşağı, alt ve üst geçidin bulunduğunu lisana getiren Dündar, “Bu altyapıyı geliştirmek, yeni yollar ve tesisler yapmak bize bir tahlil üzere görünse de burada aslında bir sorunu ötelemiş oluyoruz. Yani bir kavşakta düzgünleştirme yaptığınız vakit bir ilerideki yahut gerideki kavşakta daha büyük sıkıntılara neden oluyorsunuz. Ek bir şerit inşa edip trafiği rahatlattığınızı düşünürken 5 sene sonrasında çok daha fazla bir taleple müsabakanın ve daha büyük bir trafik sıkışıklığına neden olmanın yolunu açmış oluyorsunuz. Burada yapılması gereken talebi yönetmek için çeşitli uygulamalar yapmak.” dedi.

Çözüm için İstanbul’da çalışma saatlerinin düzenlenmesini de öneren Dündar, şu tabirleri kullandı:

İstanbul’da genelde sabah ve akşam trafiğin tepe saatleri var. Sabah tepesi çok daha tesirli olabiliyor. Beşerler genelde işlerine yahut okullarına gitmek için emsal saat aralığını tercih ettiği için saat 7-9 aralığında trafik sıkışıklıkları çok üst seviyeye ulaşabiliyor. Burada çeşitli stratejiler geliştirerek, özel kesimin de takviyesini alarak, farklı iş başlangıç saatleri, mesai saatleri geliştirilebilir. Örnek vermek gerekirse kimi kurumlar mesaiye saat 6’da başlayıp saat 14’te bitirebilir. Bazılarının çıkış saati erken olur, geç olur. Bu usul stratejiler geliştirip tepeyi daha dağıtmak, yumuşatmak mümkün. Fakat en temel güzelleşmeyi özel araç kullanım oranını düşürerek geliştirebiliriz. Bilhassa toplu taşımaya olan talebi artırabilirsek, özel araç kullanımından vazgeçirebilirsek değerli bir tesir sağlayacaktır. İstanbul’a baktığınız vakit ortalama bir araç içinde 1,5 kişi seyahat yapıyor. Yani 5 kişilik bir standart arabası düşünürsek bunun 5 kişilik kapasitesi yerine 1,5 kişilik bir kapasiteyi kullanıyoruz ve trafikte çok bir araç yoğunluğuna neden oluyor.

Dündar, toplu taşımayı kullanmaya teşvik etmenin yolunun da hizmet seviyesini, kalitesini, konforunu arttırmaktan geçtiğine işaret etti.

“TRAFİK İHLALİ OLAĞANLAŞTI, 60 BİNDEN FAZLA CAN KAYBETTİK”

Trafikte Haklarım Derneği Lideri Yasemin Usta ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran trafik kazalarının yüzde 89’unun şoför kusurlarından kaynaklandığını söyledi.

“Trafik ve Güvenlik Kuralları Araştırması” raporundaki kimi bilgileri de aktaran Usta, en çok kazaya sebep olduğu düşünülen birtakım ihlallerin istatistiklerde çok düşük oranlarda yer aldığını anlattı.

Usta, TÜİK bilgilerine nazaran en çok kazaya neden olan ihlallerin birinci sırasında çok suratın geldiğini, onu “şerit ihlalleri”, “kavşaklardan geçiş önceliğine uymamak”, “arkadan çarpma”, “dönüş hataları” ile “kırmızı ışık ihlali”nin takip ettiğini kaydetti.

Araştırmada, şoförlere sorulduğunda “Zaman kazanmak”, “Bir yere gecikmemek” yahut “Acelem vardı” üzere yanıtların verildiğini kaydeden Usta, “50 kilometrelik bir yolu 85 kilometre süratle gittiğinizde 35 dakikada varıyorsunuz. 100 kilometre süratle giderseniz 30 dakikada, 120 kilometre süratle giderseniz 25 dakikada varıyorsunuz. 5-10 dakika kazanabilmek için sahiden hayatımızı riske atmaya paha mi?” diye sordu.

Güvenli trafik şuurunun olmadığının altını çizen Usta, 2015’ten bu yana trafik kazalarında 60 binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini, 3 milyondan fazla kişinin ise yaralandığını kelamlarına ekledi.