Petrol Fiyatlarındaki Düşüş Türkiye’nin Cari Dengesine Olumlu Yansıyacak
Uzmanlar, ABD Başkanı Donald Trump’ın izlediği muhafazacı ticaret siyasetleri sonucunda petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün, Türkiye‘nin cari istikrarına olumlu yansıyabileceğini bildirdi.
AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, Brent petrolün varil fiyatı, ABD Başkanı Donald Trump’ın izlediği muhafazacı ticaret siyasetleriyle 20 Ocak’tan bu yana 17 dolardan fazla bedel kaybetti.
ABD ile Çin ortasındaki karşılıklı gümrük vergisi misillemeleri, nisan ayının birinci haftasında Brent petrol fiyatlarında yaklaşık yüzde 9’luk düşüşe yol açtı.
Trump’ın, Çin’in misilleme olarak açıkladığı vergiyi geri çekmemesi durumunda ülkeye yüzde 50 ek tarife uygulanacağı istikametindeki açıklamaları, talep kaygılarını artırdı. Bu da petrol fiyatlarının azalışının devam etmesine neden oldu ve 7 Nisan’da yüzde 2,2’lik düşüş daha yaşandı. Böylelikle Brent petrol Ağustos 2021’den beri birinci defa 60 dolar düzeylerine geriledi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de petrol fiyatlarındaki düşüşün cari açığı büyük oranda aşağıya çekeceğini belirterek, ” Türkiye, bu periyotta petrol, fiyatlarındaki düşüşten en fazla olumlu etkilenecek ülkelerin başında geliyor. Petrol fiyatlarındaki ölçülü seyir, sıkılaşan yurt içi finansal şartlar ve maliye siyaseti, önümüzdeki devirde dezenflasyona katkı sağlayacak.”değerlendirmesinde bulunmuştu.
“Cari açıkta petrolün kıymetli yükü var”
İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu da Türkiye‘nin cari açığında petrol fiyatları ve gücün kıymetli bir tartısı olduğunu söyledi.
Türkiye‘de petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık düşüşün 4-5 milyar dolara yakın tasarruf sağladığına dikkati çeken Aslanoğlu, şu sözleri kullandı:
“Bu gelişmeler, cari açığı yüzde 20-25 azaltabilecek kadar olumlu. Ülkemiz ve dünya iktisadının genel gidişatına baktığımızda tüketim malı ithalatında yavaşlama olabilir, bu da cari açığa olumlu yansıyacak. Fakat makro tarafta büyüme ve enflasyon açısından olumsuz tesirleri olabilir. “
Aslanoğlu, ihracat noktasında da rekabet gücü açısında birtakım zorlukların bulunduğunu lisana getirerek, Avrupa ülkelerinin savunma endüstrisiyle ilgili attığı adımların Türkiye ihracatına olumlu tesirleri olacağını aktardı.
“Türkiye petrol eserlerine daha az döviz ödeyecek”
Spectrum Kontrol, Danışmalık, Yeminli Mali Müşavirlik AŞ Yönetim Kurulu Lideri Tuncay İnci de Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle 2022’de petrol ve doğal gaz fiyatlarının çok arttığını ve bu nedenle güç ithalatının 96,5 milyar dolara, cari açığın da 48,8 milyar dolara çıktığını hatırlattı.
Geçen yıl petrol ve doğal gaz fiyatları düştüğü için güç ithalatının 64,6 milyar dolara, cari açığın da 10 milyar dolara gerilediğini belirten İnci, “Türkiye son devirde yıllık ortalama 49 milyon ton petrol ve petrol eseri ithal ediyor. Güç, ithalat içinde kıymetli bir hisseye sahip. Bu sebeple Brent petrol fiyatının 80 dolardan 60 dolar düzeylerine kadar geriledi. Türkiye kelam konusu eserler için daha az döviz ödeyecek ve bu durum cari açığının azalmasına katkı sağlayacak.” diye konuştu.
İnci, cari açığın düşmesi için güç ithalatını azaltmaya yönelik yapısal adımların daha fazla hayata geçirilmesi gerektiğine dikkati çekerek, bunun için yenilenebilir güç kaynaklarına yatırımları artırmanın yanı sıra petrol ve doğal gaz rezerv aramalarına da devam etmenin değerli olduğuna işaret etti.
Tarım ve turizm kesimlerinin de cari istikrar açısından olumlu tesirleri olacağını vurgulayan İnci, şu değerlendirmede bulundu:
“Petrol fiyatları 10 dolar azalır ve doğal gaz fiyatları da bu düşüşe paralel bedel kaybederse cari açığın 4,5 milyar dolar azalacağını öngörmekteyiz. Orta Vadeli Program’a nazaran 2025’te cari açık iddiası 28,6 milyar dolar. 75-80 dolarla yıla başlayan ve Trump’ın gümrük tarifeleri sebebiyle 60 dolar düzeylerine düşen Brent petrolün varil fiyatı düşüşünü sürdürürse cari açığın yaklaşık 20 milyar dolar düzeyine gerilemesini öngörüyoruz.”
İnci, cari açıktaki azalış yanında ülkenin büyüme suratının da artması gerektiğini aktararak, “Türkiye, global iktisadın daraldığı bu ortamda ihracatını nasıl artırabileceğini düşünmelidir. Mevcut durumda ABD, Türkiye’yi en düşük gümrük vergisi uygulanan ülkeler listesinde tutuyor, bu ülkemiz için değerli fırsat. Bu nedenle ihracatta pazar çeşitlendirmesine gitmemiz de ülkemiz açısından olumlu olacaktır.” diye konuştu.
