Hopa -Kemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Muti: “Yaş Çay Taban Fiyatının 35 Lira Artı 5 Lira Destekleme Primi Olarak Belirlenmesini Talep Ediyoruz”
HABER: Uğur İstanbullu
(ARTVİN) – Hopa Kemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Olcay Muti, “Çizmesine su dolmayan, makasının yükünü taşımayan birileri; çay üreticileri hakkında karar veremez. Çay üreticisinin yazgısını, fakat çay üreticileri belirler. Biz 2025 yılı için yaş çay taban fiyatının 35 lira artı 5 lira destekleme primi olarak belirlenmesini talep ediyoruz” dedi.
Çay bahçelerinde mayıs ayıyla hasat hazırlıkları sürat kazandı. Yaklaşık bir milyon çay üreticisinin geçimini sağladığı yaş çay alım fiyatı şimdi açıklanmadı. Hopa ve Kemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Olcay Muti, çay üreticisinin yıllardır emeğinin karşılığını alamadığını belirtti.
Muti, “Mayıs ayı geldi, çaylarımız yeşerdi. Çiftçilerimiz tarlalarındaki yabancı otları toplamaya başladı. Bahçelerimiz hasada hazır. Lakin ne yazık ki çiftçilerimizin önemli bir kasveti var. Evet, biz devletin istediği halde tarlamızı, bahçemizi hazırlıyoruz lakin devlet, her ne hikmetse yıllardır bizim alın terimizin karşılığını vermiyor. Besin politikleştiği sürece, üretici hak ettiği pahası alamıyor. Bunu yıllardır ziraat odaları olarak lisana getiriyoruz. Türkiye çayında pestisit kalıntısı yok. Fakat bu kadar değerli bir eseri üreten çiftçilerin pahası ne yazık ki bilinmiyor. Geçen yıl da tıpkı durum yaşandı, üreticinin istediği fiyat verilmedi” diye konuştu.
“Maliyetimiz 26,80 TL, üzerine yüzde 35 eklenmeli”
Muti, bu yılki çay maliyet hesabına dair ise şu bilgileri paylaştı:
“Bu yıl çiftçilerimizle birlikte yaptığımız hesaplamalarda, personellik, gübre, mazot ve başka masraflar dahil maliyet 26 lira 80 kuruş olarak belirlendi. Üzerine yüzde 35 kar eklenmesi gerektiğini söylediler. Bu da 34 lira 20 kuruş ediyor. Bu sayı büyük bir talep değil. Lakin çiftçi diyor ki ‘Ekonomik krizi biz yaratmadık, ancak bedelini biz ödüyoruz’. Sayın Cumhurbaşkanımız, 2002 yılında çayın fiyatı 1 lira olsun deniyordu. Şayet her yıl 1 buçuk lira artış yapılsaydı, bugün çayın fiyatı aslında 35 lira olurdu. Biz 2025 yılı için yaş çay taban fiyatının 35 lira artı 5 lira destekleme primi olarak belirlenmesini talep ediyoruz.”
“Özel bölüm üreticiyi ezmemeli, çay kanunu çiftçiden bağımsız hazırlanamaz”
Özel kesimin çay taban fiyatının altında alım yapmaması gerektiğini vurgulayan Muti, çay kanunu taslağıyla ilgili telaşlarını de dile getirdi:
“Çay kanunu çiftçilerin iştiraki olmadan hazırlanamaz. Hazırlanan taslakta çiftçi temsilcileri yer almıyor, temsilde adalet yok. Rize Çay Kurulu belirliyor ancak bu kurum üreticiyi temsil etmiyor. Ziraat odaları olarak üreticinin gerçek temsilcisiyiz. Yeni çay kanunu, üreticinin direkt temsil edildiği bir yapıda hazırlanmalıdır. Tarlada izi olmayanın harmanda yüzü olmaz. Eline makas almayanlar, çay üreticisinin yazgısını belirleyemez.
Fırtınada, yağmurda muşamba giymeyen, ıslanmayan, çizmesine su dolmayan, makasın yükünü taşımayan hiç kimse çay üreticisinin geleceği hakkında karar veremez. Artık hakkımız olanı, yıllardır verilmeyeni istiyoruz. Yaş çaya her yıl bir kez artırım yapılıyor, lakin kuru çaya tıpkı yıl üç sefer artırım geliyor. Devlet bu üç artırımı çay üreticisine değil, özel kesime yapıyor. Halbuki özel dal çiftçiyi sömürüyor, temsil etmiyor.”
“Emeğimizin karşılığı minimum fiyatın üzerinde olmalı”
Kemalpaşalı çay üreticisi ise şunları söyledi:
“Emeğimizin karşılığı taban fiyatın üzerinde olmalı. Yaş çayın fiyatı 35 lira olmalı. Durumu yeterli olan emekçi tutabiliyor ancak olmayan kendisi topluyor. Yağmurda, çamurda çalışıyoruz. Artık yaşlandık, geçinmek zorundayız. Çocuklarımız, düğünlerimiz, masraflarımız var. 35 liranın altı bizi kurtarmaz. Gürcistan’dan, Afganistan’dan gelen çalışanlar var. Zenginler parasını verip toplatıyor fakat yoksul beşerler toplayamıyor. Çay toplama fiyatları sabitlenmeli, herkes başına nazaran fiyat belirlememeli.”
“Geçinemiyoruz, devlet sesimizi duysun”
Kemalpaşalı Üretici Ayşe Asılbay, “Yaş çayın fiyatı 35 lira olmalı. Çocuklarımız yanımızda değil, yaşlandık, rahatsızlıklarımız var. Mecburen personele toplatıyoruz. Emekçi bu yıl 12 lira istiyor. 35 liranın 12’sini verirsek, bize ne kalıyor? Üç öğün yemek de istiyorlar. Bu koşullarda konutumuza zeytinyağı bile alamıyoruz. Yeterli görünen beşerler var lakin onların yan gelirleri var. Yalnızca çayla ya da emekli maaşıyla geçinen beşerler için bu imkansız. İnşallah devletimiz bu sefer bizim sesimizi duyar” dedi.
