Küresel piyasalar ABD ve Çin iyimserliği
Dünya genelinde enflasyon ve resesyon ikilemi varlık fiyatlamaları üzerinde tesirli olmayı sürdürürken, tarifeler tarafından gelen olumlu haber akışı global risk iştahını artırıyor. Bir müddettir tarife restleşmeleri ile gündemde olan ABD ve Çin tarafları hafta sonu İsviçre’de gerçekleştirilen ticaret müzakereleri sonrasında karşılıklı gümrük vergilerini süreksiz olarak düşürme konusunda anlaştı.
Anlaşma kapsamında 14 Mayıs prestijiyle ABD’nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 günlüğüne yüzde 145’ten yüzde 30’a, Çin’in de ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125’ten yüzde 10’a düşüreceği açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında, Cenevre’de yapılan görüşmelerin akabinde Çin ile tekrar başlangıç sağladıklarını belirterek Çin’in tüm nakdî olmayan mahzurlarını askıya alacağını ve kaldıracağını söz etti.
Trump, muahedenin araba, çelik ve alüminyum üzere eserlere uygulanan ya da ilaçlara uygulanabilecek tarifeleri kapsamadığını vurgularken, Çin’e ziyan vermeye çalışmadıklarını tabir etti. Çin ile 90 günün sonunda uzun vadeli bir mutabakata varılamaması halinde tarifelerin yine yüzde 145’e çıkmayacağını söz eden Trump, mutabakat sağlanacağını düşündüğünü kelamlarına ekledi.
Analistler, Çin ile tarife muahedesinde alınan süratli kazanımların global ekonomik belirsizliklerin azalmasında tesirli olduğunu söz ederek, dünya iktisadını sarsan ticaret gerginliklerini çözmeye yönelik kıymetli bir adım olduğunu belirtti.
Yatırımcıların kelam konusu gelişmeler sonrasında büyümeye yönelik telaşlarının hafiflediğine işaret eden analistler, 90 günlük müddetin sonunda iki ülke ortasındaki ticari alakaların tam manasıyla istikrar kazanıp kazanmayacağına yönelik kuşkuların devam ettiğini söyledi.
ABD’DE ENFLAYSON SAYILARI TAKİP EDİLECEK
Öte yandan , bugün açıklanacak nisan ayına ait Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verisinin ABD’deki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi beklenirken, datanın alt kırılımlarında mevcut tarifelerin tesirlerine yönelik fiyat artış sinyalleri aranacak.
ABD Merkez Bankası (Fed) son para siyaseti metninde yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığına dikkat çekilirken, Fed Başkanı Jerome Powell da düzenlediği basın toplantısında, tarifelerin tesiriyle enflasyon ve işsizliğin artabileceği, ekonomik büyümenin yavaşlayabileceği ikazında bulunmuştu.
ABD iktisadında şimdi tarifelerin tesirlerine ait sinyallerin net olmadığını tabir eden analistler, istihdam piyasasında güç kazanan soğuma ve enflasyonun ana eğiliminde istenilen kırılımın yaşanamamasının Fed’in işini zorlaştıracağını söyledi.
Powell’ın yüksek enflasyon risklerine karşı hassas davrandığını vurgulayan analistler, uzun vadeli enflasyon beklentilerinde bir bozulma olması durumunda Fed’in açıklamaları ve atacağı mümkün ek önlemlerin yakından izleneceğini kaydetti.
NEW YORK BORSASI’NDA RALLİ
ABD ve Çin’in 90 gün müddetle tarife indirim kararı almasının akabinde dün New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 3,26, Dow Jones endeksi yüzde 2,81 ve Nasdaq endeksi yüzde 4,35 yükseldi. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne ise negatif başladı.
Piyasalarda “korku endeksi” olarak bilinen ve S&P 500 Endeksi’ndeki dalgalanmayı gösteren VIX Endeksi, yüzde 17 azalışla 18,2’ye düştü ve ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da karşılıklı tarifeleri duyurmasından evvel görülen düzeylere indi.
Anlaşma duyurusunun akabinde tedarik zincirlerinde Çin’den ithalatı kıymetli yer tutan şirketlerle çip şirketlerinin paylarındaki yükseliş dikkati çekti. Amazon’un payları yüzde 8’in üzerinde, Dell’in payları yaklaşık yüzde 8, Best Buy’ın payları yüzde 6,6, Apple’ın payları yüzde 6,3 paha kazandı. Çip şirketi Nvidia’nın payları de yüzde 5,4 artış kaydetti.
ABD tahvil piyasalarında yatırımcıların riskli varlıklara yönelmesiyle satış eğiliminin öne çıkarken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi dün 7 baz puan yükselerek yüzde 4,46 düzeyine çıktı. Tarafların tarife indirimi ve ölçülü iletilerinin akabinde güçlenen dolar endeksi dün yüzde 1,3 yükselerek 101,7 düzeyinden kapanırken, yeni süreç gününde yüzde 0,1 düşüşle 101,6 düzeyinde bulunuyor.
Altının ons fiyatı ise ticaret tansiyonlarının azalacağı beklentisiyle dün yüzde 1,7 paha kaybederek 3 bin 235 dolardan günü tamamlamasının arkasında yeni süreç gününde yüzde 0,6 bedel çıkarıyla 3 bin 254 dolardan alıcı buluyor.
Dünyada ticari hareketliliğin artacağı ve imalat sanayi aktivitesinde canlanma olabileceği beklentileriyle dün yüzde 1,6 primlenen Brent petrolün varil fiyatı, şu sıralar yüzde 0,3 düşüşle 64,6 dolardan süreç görüyor.
AVRUPA BORSALARIDA OLUMLU ETKİ
Avrupa borsalarında global ticaret savaşlarına yönelik tasaların baskılanmasının tesiriyle müspet bir seyir izlenirken, Ukrayna-Rusya Savaşı’nın bitirilmesi yönelik artan teşebbüsler yatırımcıların odağında olmayı sürdürüyor.
Türkiye’nin konut sahipliğinde İstanbul’da Rusya-Ukrayna ortasında yapılacak barış müzakereleri yatırımcılar tarafından yakından takip edilirken, bölgenin Ukrayna için ayırdığı mali kaynağın başta endüstriyel teşvikler olmak üzere iç piyasada kıymetlendirilebileceği beklentisi iyimserlikleri destekliyor.
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya dün ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha ve Avrupa Birliği (AB) Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.
Açıklamada, Ukrayna’da ateşkese giden yol ve kalıcı barış süreci konusunda atılabilecek adımları ele alındığı kaydedildi.
Analistler Avrupa ve ABD tarafının yanı sıra Çin üzere ülkelerin de Ukrayna-Rusya Savaşı’na yönelik barış adımlarını desteklediğini kaydederek, Ukrayna’nın hem bölgesel ekonomik istikrar hem de güç tedarik zinciri açısında kıymetli bir pozisyonda olduğunu kaydetti.
Ukrayna’daki gelişmelere yönelik haber akışı sonrasında Avrupalı savunma sanayi paylarındaki düşüş dikkati çekti. Alman silah devi Rheinmetall’in payları yüzde 5,9, İtalyan savunma sanayi şirketi Leonardo’nun payları yüzde 4,3, Fransa merkezli savunma sanayi şirketi Thales Group’un payları yüzde 3 ve İngiltere merkezli BAE Systems’in payları yüzde 1,3 paha kaybetti.
Bu gelişmelerle dün Almanya’da DAX 40 yüzde 0,29, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,37, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,40 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,59 yükseldi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif seyirle başladı.
ASYA’DA MÜSPET SEYİR
ABD ve Çin’in tarifeleri 90 gün mühletle indirmesinin akabinde Asya borsalarında Hong Kong hariç müspet bir seyir öne çıkıyor. Bir müddettir dünyanın en büyük iki iktisadı ortasında devam eden ticari gerginliklerin son bulmasının akabinde, global risk iştahında toparlanmalar izleniyor.
ABD ve Çin’in muahedesi sonrası Çin hükümetinin piyasalar tarafından açıklanması öngörülen ekonomik teşvik paketlerinin rafa kaldırılacağı beklentisi pay ve dal bazlı satış baskısı oluşturuyor.
Analistler Çinli piyasa aktörlerinin ABD ile yaşanılması mümkün sert ticari gerginlikler için hazırlandıklarını belirterek, değişen kuralların piyasa aktörlerinin stratejik değişimler yapmasını gerekli kıldığını söyledi.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,8, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,1 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 paha kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,7 kıymet kaybetti.
YURT İÇİNDE GÖZLER ÖDEME DENGESİNDE
ABD ve Çin ortasındaki ticaret görüşmelerinin olumlu geçmesi ile terör örgütü PKK’nın fesih ve silah bırakma kararının tesiriyle dün alış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 3,80 paha kazanarak 9.747,07 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise cuma akşam seansında olağan seans kapanışına nazaran yaklaşık yüzde 0,3 artışla 11.293,00 puanda süreç gördü.
Öte yandan, bugün açıklanacak mart ayına ait ödemeler istikrarı verisi yatırımcıların odağına yerleşti. AA Finans Ödemeler İstikrarı Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, cari süreçler hesabının mart ayında 3 milyar 936 milyon dolar açık verdiğini iddia etti. Ekonomistler, cari süreçler açığının 2025 yılında 19 milyar 650 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini kestirim etti.
Dolar/TL, dün yatay seyirle 38,7720’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 38,8000 düzeyinden süreç görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde cari süreçler istikrarı, yurt dışında ise Almanya ve Avro Bölgesi’nde Zew ekonomik itimat endeksi ile ABD’de enflasyonun takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.900 ve 10.000 puanın direnç, 9.700 ve 9.600 düzeylerinin takviye pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek datalar şöyle:
09.00 İngiltere, mart ayı işsizlik oranı
10.00 Türkiye, mart cari süreçler dengesi
12.00 Almanya, mayıs ayı Zew ekonomik itimat endeksi
12.00 Euro Bölgesi, mayıs ayı Zew ekonomik inanç endeksi
15.30 ABD, nisan ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
