Altın Fiyatları Konut ve Otomobil Piyasalarını Etkiliyor
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) tahlilinde, altın hissesi ve konut fiyatlarındaki olumlu bağlantı göz önünde bulundurulduğunda, altın kaynaklı servetin konut fiyatlarında üst taraflı tesir yaptığı bildirildi.
TCMB’de Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğünde Müdür Mehmet Selman Çolak ve Uzman Mehmet Emre Şamcı tarafından hazırlanan “Altın Fiyatı Kaynaklı Servet Artışının Konut ve Araba Piyasalarına Etkisi” başlıklı tahlil, Bankanın blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yayımlandı.
Küresel ölçekte jeopolitik belirsizliklerin artması ve merkez bankalarının ağır altın alımları ile Eylül 2023-Nisan 2025 devrinde milletlerarası piyasalarda altın fiyatlarının dolar cinsinden yaklaşık yüzde 77 yükseldiği vurgulanan tahlilde, fiyat artışının da katkısıyla Türkiye’de klâsik servet tutma araçlarından biri olan altının mevduat içindeki hissesinde artış yaşandığı belirtildi.
Analizde, altın fiyatındaki yükselişin, Türkiye’de tasarruflarının değerli bir kısmı altın cinsinden olan kısımlar için dikkate paha ölçüde servet artışı manasına geldiği tabir edilerek, bu türlü bir servet artışının talep üzerinde üst taraflı bir tesiri olacağının kıymetlendirilebileceği aktarıldı.
İl bazında altın mevduat tercihlerindeki farklılıklar kullanılarak, altın fiyatındaki artışın konut ve araba üzere alım satıma mevzu sağlam mal piyasalarındaki tesirinin incelendiği tahlilde, altın mevduatının tasarruf mevduatına oranının, altın fiyatlarının süratle artmaya başladığı 2023 yılı eylül ayında vilayetler ortasında kıymetli ölçüde farklılaştığının görüldüğü lisana getirildi.
Analizde, ilgili devirde vilayetlerin birbirinden büyük ölçüde ayrışmasına neden olacak kıymetli bir gelişme olmadığından, kelam konusu farklılaşmanın altın fiyatının servet artışı kanalıyla konut ve araba piyasalarındaki tesirlerini inceleme fırsatı sunduğu kaydedilerek, servet tesirinin varlığına yönelik değerli bir ipucunu, mevduattaki altın hissesinin yüksek olduğu vilayetlerdeki konut ünite fiyatlarının 2023 yılı son çeyreğinden itibaren başka vilayetlerden bariz ölçüde ayrışması olduğu bildirildi.
Altın fiyatları kaynaklı servet artışının konut ve araba piyasalarındaki tesirlerini ampirik olarak test etmek için vilayetler ortasında altın mevduatı oranındaki farklılaşmayı dikkate alan farkların farkı tahlili yapıldığı aktarılan blog yazısında, altın fiyatlarındaki artış öncesinde konut ünite fiyatları ile altın mevduat oranı ortasında bir bağlantı bulunmadığı, 2023 4. çeyrek ve sonrasında altın mevduat oranı ile konut ünite fiyatları ortasında müspet ve istatistiki olarak manalı bir ilgi gözlendiği tabir edildi.
Analizde, konut fiyatlarını belirleyen vakte bağlı olmayan öteki özellikler denetim edildiğinde, altın fiyatlarındaki artışın, ortalama altın mevduatı oranına sahip bir vilayet için 2023 3. çeyrek sonrası periyotta konut ünite fiyatlarında ortalama yüzde 11 ek artış ile alakalı olduğu vurgulanarak, altın hissesi ve konut fiyatlarındaki olumlu ilgi göz önünde bulundurulduğunda, altın kaynaklı servetin konut fiyatlarında üst taraflı tesir yaptığının söylenebileceğine işaret edildi.
Toplam konut satış adedinde ise altın mevduatı oranına nazaran manalı bir nispî farklılaşma gözlenmediği aktarılan tahlilde, bu bulgunun kısa vadede konut arzının esnek olmaması nedeniyle artan talebin fiyatlara yansıdığını ve bu nedenle satışlarda manalı bir artışın olmadığını gösterdiği lisana getirildi.
Analizde, servet tesirinin daha bariz olmasının beklendiği ipoteksiz satışların toplam konut satışlarındaki hissesinin, mevduatta altın oranı arttıkça nispî olarak yükseldiğinin altı çizilerek, bu durumun hanehalkının altın bazlı çıkarlarını kredi şartlarından bağımsız olarak direkt konut alımına yönlendirdiğine, sıkı finansal şartlara karşın talebin servet tesiri kaynaklı dirençli olduğuna dair bir işaret olduğuna dikkat çekildi.
Otomobil satışlarının altın fiyatlarındaki artış sonrası yüksek altın mevduatı oranına sahip vilayetlerde nispî olarak arttığı belirtilen tahlilde, konuttan farklı olarak araba arzının nispeten esnek olmasının, talep artışının direkt satışlarda gözlenmesine neden olduğu aktarıldı.
Analizde, özetle, Eylül 2023 sonrası devirde altın fiyatlarındaki keskin artışın konut ve araba piyasalarında talep artışına neden olduğuna işaret edildiği kaydedilerek, talep artışının, arzı esnek olmayan konut piyasasında fiyatlarda, arzı nispeten esnek olan araba piyasasında ise satış adetlerinde artış olarak karşılandığı söz edildi.
