120 yıllık şişeden tarihi sırlar çıktı
16. yüzyıldan kalma Benardine Manastırı’nın kapı kulesinde yürütülen muhafaza çalışmalarında keşfedilen mektup, 9 Mayıs 1905 tarihini taşıyor. Mektubun müellifi ise Kazimierz Biskupi köyünde yaşayan bir demirci olan Karol Szulc… Bir vakit kapsülü üzere 120 yıl gizli kalan mektubun içindeyse periyoda ışık tutan ayrıntılar gizli…
“Sayın Beyler” hitabıyla başlayan mektupta Szulc, Rus İmparatorluğu’nun baskıcı idaresi altında yaşayan Polonyalıların içinde bulunduğu durumu, “Ve artık Rus İmparatoru Nikolay’ın idaresinde, biz Polonyalılar için hayat sahiden dehşet verici. Rus kırbacının terinde inliyoruz” sözleriyle anlatıyor…
POLONYALILARIN SESSİZ DİRENİŞİ
Mektup, 1905 Rus İhtilali’nin başladığı yılın çabucak sonrasına ilişkin. O devirde Polonya; Rusya, Prusya ve Avusturya ortasında bölünmüş durumda olduğundan şimdi resmi olarak bağımsız bir devlet değildi. Fakat Polonyalılar, Çarlık idaresinin baskılarına karşı protestolar ve grevlerle direnişe geçmişti.
Çarlık rejimi ise bu protestolara sert bir biçimde karşılık vermiş ve yüzlerce kişinin öldüğü olaylar sonrası sıkıyönetim ilan edilmişti. Binlerce kişi de tutuklanarak Sibirya’ya sürgün edilmişti…
“DÜNYANIN BAŞLANGICINDAN BERİ BÖYLESİ GÖRÜLMEDİ”
Szulc, mektubunda devam eden Rus-Japon Savaşı’na da değinerek şu satırları yazıyor:
“Gerçekten de şu anda Rusya, Japonya ile savaşta ve bu savaş öylesine müthiş ki, dünyanın başlangıcından bu yana böylesi görülmedi. Şimdiye kadar yaklaşık bir milyon kişi öldü lakin savaş hala bitmedi.”
Bu savaş, Rusya için tarihi bir hezimetle sonuçlanmış, Çarlık idaresi ağır itibar kaybına uğramıştı.
“GERÇEK BİR TARİHİ BELGE”
Mektubun sonunda Szulc, köyün din adamı Papaz I. Malachowski’yi övüyor:
“Böylesine sıkıntı vakitlerde bile İlah, papazımızı Kutsal Ruh’la ilhamlandırdı. İstekli bağışlarla yeni bir kilise inşa etti. Ustabaşı Nowakowski’nin elleriyle yine inşa edildi.”
Kazimierz Biskupi Belediye Başkanı Gregorz Maciejewski ise toplumsal medya üzerinden yaptığı paylaşımda mektubu, “Hepimiz için büyük bir sürpriz. 120 yıl evvel köyümüzde yaşamış Karol Szulc’un yazdığı bu mektup, Rus işgali altındaki ömrü anlatıyor. Gerçek bir tarihi belge” kelamlarıyla duyurdu…
