Bilimsel araştırma kanıtladı: Eşitsizlik kaçınılmaz değilmiş
Araştırma, The Küresel Dynamics of Inequality (GINI) projesi kapsamında yürütüldü ve 14 Nisan’da PNAS mecmuasında yayımlandı. İnceleme, Mesoamerika’dan Asya’ya, Kuzey Amerika’dan Avrupa’ya kadar bin farklı yerleşimden elde edilen konut büyüklüklerini temel aldı.
Evlerin büyüklüğü, o toplumdaki servet dağılımının bir yansıması olarak kabul edildi. Bu ölçümler, çağdaş iktisatta de kullanılan Gini katsayısı ile tahlil edildi. 0’a yakın bedel eşitliği, 1’e yakın paha ise tam eşitsizliği temsil ediyor.
Live Science yar alan habere nazaran; araştırmanın başyazarı, Chicago’daki Field Müzesi’nden arkeolog Gary Feinman, eşitsizliğin “doğal” ya da “kaçınılmaz” olduğu tezlerinin, bu çalışmayla çürütüldüğünü belirtiyor. Ona nazaran, bu tıp kabuller eşitlikçi siyasetlerin önünü tıkıyor.
Veriler, kimi toplumların servet dağılımını dengeleyici yasalar ve uygulamalarla eşitsizliği sınırlayabildiğini ortaya koydu. Örneğin Antik Atina’da varlıklı bireylerin halka açık aktiflikleri finanse etmesi bekleniyordu. Kimi toplumlarda ise ölen şahısların borçları silinir ya da malları topluma geri kazandırılırdı.
Araştırmacılar, bu uygulamaların dönemsel ve bölgesel olarak büyük farklılıklar gösterdiğini fakat ortak noktalarının eşitsizliğe karşı şuurlu tercih ve düzenekler olduğunu vurguladı.
Feinman, çalışmanın en kıymetli çıktılarından birinin, “tek bir bilgi noktasına” odaklanmak yerine, geniş ölçekli eğilimleri belgelemesi olduğunu söyledi. Bu da, eşitsizlikle ilgili ideolojik kabulleri sorgulamak açısından güçlü bir destek sunuyor.
Sonuç olarak, bu büyük çaplı arkeolojik çalışma, insanlık tarihinin eşitsizlikle yazılmadığını; toplumların şuurlu siyasetlerle daha istikrarlı yapılar inşa edebileceğini gözler önüne seriyor.
