Don Zararına Devlet Desteği Müjdesi
Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider, don afetinden ziyan gören üzüm bağlarında incelemelerde bulunarak, “Zirai don sigortası olmayan yani Tarsim kapsamında olmayan çiftçilerimizin ziyan gören mahsullerinin üretimi için yaptıkları harcamalarının hasar oranı nispetinde karşılanmasını, devletimiz taahhüt etti. Şu anda ziyanı yerinde görmek hedefiyle Anadolu’nun dört bir tarafına dağıldık. Çiftçimiz ne harcadıysa şu ana kadar sigortalı olmayanlar için söylüyorum, bunu devletimiz ‘Evet ben senin yanındayım’ diyorum” dedi.
Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider, 10-11 Nisan tarihlerinde meydana gelen zirai don afetinin ziyanını yerinde incelemek üzere Manisa’ya geldi. Bu çerçevede Manisa’nın Saruhanlı ilçesinde üzüm bağlarına giren Bakan Yardımcısı Gizligider, üreticilerden don afetiyle ilgili yaşadıkları ıstırapları dinledi. Afetle ilgili alınan kararları basın açıklaması ile duyuran Bakan Yardımcısı Gizligider, “Sayın Cumhurbaşkanımız ve Bakanımızın geçmiş olsun dileklerini sunmak istiyorum. Son yılların en büyük afetini yaşadık. Bu don olayının Manisa’mızda en ağır yaşandığı ilçemizdeyiz. 10 Nisan 2025 gece yarısı itibariyle Manisa ile birlikte 34 vilayetimizde bu afeti yaşadık. Manisa, tarım kesiminde bizim için lokomotif vilayetlerden biri. 877 bin 598 dekarı aşan bir bağ alanımız var. Yalnızca Türkiye’de değil Dünya’da da bağcılık konusunda marka vilayetlerden bir tanesi. Doğal yalnızca üzüm değil, meyvecilik yapan üreticilerimiz de Manisa’da dondan etkilenmiş durumda. 10 Nisan tarihinde gece 01 ile sabah 08 ortasında kimi bölgelerde eksi 3 dereceye kadar düşen bir hava sıcaklığı yaşadık. 17 ilçemiz de bundan etkilendi. Türkiye’de öbür vilayetlerde eksi 17’ye kadar sıcaklıklar vardı. Saruhanlı ise en ağır zararın yaşandığı ilçemiz. Çoklukla taban topraklarda bu ezayı yaşadık. Gediz Irmağı’na yakın, çukur ve soğuk hava akımının biriktiği bölgelerde daha ağır bir raporlama mevcut. Olayın yaşandığı andan itibaren Manisa Valimiz, milletvekillerimiz ve tarım orman il müdürlüğü takımlarımız vatandaşın yanında oldular. Olayın yaşanmasından evvel de 8 Nisan tarihi itibariyle Meteorolojiden aldığımız dataları üreticilerimizle bildiri yoluyla paylaşmıştık. Bir yandan da toplumsal medya vasıtasıyla bu bilgilendirmeler devam etti. Manisa’da iddia ve erken ikaz sistemlerimiz var. Bunlar da devreye girdi. Olabilecek ziyanların en aza indirilmesi için topyekun bir çalışma yapıldı. En son sonucu önümüzdeki hafta itibariyle daha yakından göreceğiz. Zira donun çözülmesi gerekiyor. Don var dediğiniz yerde olmayabiliyor ‘don yok’ dediğiniz yerde de bir müddet sonra zararın tespiti kelam konusu olabiliyor. Manisa Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü’nde vazifeli 184 teknik çalışanımız var. Hepsi alana indi ve sabahın birinci saatleri itibariyle hasar tespit çalışmalarına başladı. 140 TARSİM eksperimiz de çabucak sabahına alana indi. Biz de süreksiz de olsa Manisa ile ilgili bir data elde ettik. Birinci tespitimize nazaran üzüm yüklü olmak üzere, kiraz, şeftali, kayısı, ayva, armut, badem, ceviz, erik, zeytin üzere eser kümelerinde, 812 bin 681 dekar alanda 36 bin 738 üreticimiz don ziyanına uğradı. Manisa’mızda 12 bin 820 çiftçimiz 276 bin 589 dekar alanda don sigortası yaptırdı. Bu en kıymetli tedbirimizdi tahminen. Bu manada Manisa’nın şuuru çok yüksek. Manisa’da bağlarda sigortalılık oranımız yüzde 54. Türkiye ortalamasının çok üzerinde. Saruhanlı da ise bu oran yüzde 75 olmuş, bir istikametiyle en ağır formda ziyanı yaşadığımız ilçedeyiz. Öteki taraftan da bu ziyana karşı en büyük önlemi almış vilayetimizde ve ilçemizdeyiz. 11 bin 946 üreticimizin 259 bin 181 dekarlık yerde zirai dondan etkilenmesi kelam konusu. Bu kapsamda TARSİM’in hasar tespit süreci, süreksiz ekspertiz kademesinde. Süreksiz ekspertiz, hasarın çabucak akabinde yapılan birinci kıymetlendirme demek. Kesin ekspertizle eserlerin gelişim süreci tamamlandıktan sonra Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleşecek ve inşallah bu ödemeler de geçmiş 2 ay evvel Çukurova’da nasıl ödemeler yaptıysak tekrar bu ödemeler gerçekleşecek. Yani bu yaşadığımız süreçle ilgili birinci ve kesin tazmin sorununda yanıtımız TARSİM. Buradan tekrar şu çağrıyı yapmak istiyorum. Artık iklimler değişti, hepimiz birlikte yaşıyoruz. Bir global ısınma kelam konusu. Yaz aylarının ortasında da donla müsabaka ya da kış aylarının ortasında fahiş sıcaklıklarla müsabaka ihtimalimiz var. Ne yazık ki bu türlü bir sürece başta Akdeniz çanağı olmak üzere tüm dünyada girildi. Buna karşı alabileceğimiz en büyük önlem sigorta. ‘Don kaç yılda bir oluyor?’ demeyin. Nasıl şu araçlara biniyorsak, mecburî trafik sigortası yaptırıyorsak milyonlarımızı bağladığımız, bu vasıtalarımıza gözümüz üzere bakıyorsak bu bağlar bizim çocuklarımızın ekmeği. Ne olacağını bilmediğimiz afetlerin sonuncu tahlili, önlem almakla başlar. Üzüm üreticilerine dolu sigortasının olduğu paketi, Devlet sigorta primlerinin yarısına ya da yaklaşık yüzde 70’ine kadar prim takviyesi sağlıyor aslında. Kâfi ki siz gelin. Gerisiyle ilgili Ziraat Bankasının faizsiz, iki yıl geri ödemesiz, 5 yıl kredilendirmesi kelam konusu. Münasebetiyle devlet aslında her kapıyı açmış durumda. Bu çeşit afetlerin bundan sonra olmayacağının garantisi yok. Bir öbür ek dayanak de şu: Sisleme, pervane ve gölgeleme ekipmanlarına da dayanak sağlıyoruz, yüzde 25-35 oranında prim dayanağı veriyoruz. Kırsal kalkınma takviyeleri yüzde 50’ye kadar devlet karşılıyor. Kâfi ki siz gelin, devletin bu imkanlarından faydalanmak isteyin” dedi.
Don afetinden ziyan gören üreticilerin yaptıkları masraflar karşılanacak
İlk andan itibaren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hususla ilgili bilgilendirildiğini belirten Gizligider, kelamlarına şöyle devam etti: “Meclis, tüm partilerinin iştirakiyle bir kurul kurdu, bundan sonra alınması gereken önlemler burada alınacak. Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından salı günü kabine sonrası millete sesleniş formuyla açıklandı. Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı, bizim için bu gerekli. Çiftçi kayıt sistemine kayıtlı değilse hukuken söylüyorum çiftçi değil. Zirai don sigortası olmayan yani Tarsim kapsamında olmayan çiftçilerimizin ziyan gören mahsullerinin üretimi için yaptıkları harcamalarının hasar oranı nispetinde karşılanmasını devletimiz taahhüt etti. Şu anda hem sayın bakan hem de bizler hem de genel müdürlüklerimiz Anadolu’nun dört bir tarafına dağıldık. Çiftçimiz ne harcadıysa şu ana kadar sigortalı olmayanları söylüyorum bunu devletimiz ‘Evet ben senin yanındayım’ diyorum. Fakat bu devletimiz şöyle de anlaşılmasın. Nasılsa devlet karşılıyor. Bu türlü algılanmasın. Kesin önlem sigortadır. Devam eden önlem olarak tarım kredi kooperatifleri ve Ziraat Bankasıyla uyumumuz sonucunda don felaketinden etkilenen üreticilerimizin ziraî kredi borçlarının ertelenmesi tarafında gerekli adımlar atıldı. O, süreç olarak devam ediyordu. Hala tespitlerimiz olabilir. Artık güneş açtı. Son iki gündür bir bahar havası var. Münasebetiyle daha evvel tespitini yapmadığımız don olayları olabilir. Bunula ilgili olarak da bilhassa Tarsimliler için ‘Alo Tarsim’ 172 çizgisine müracaatta bulunulabilir. ‘Geldiğinizde yoktu fakat bu türlü bir durum daha var’ diyebilirsiniz. Sigortası olmayan Tarsim dahilinde olmayan üreticilerimiz de ilçe ve vilayet tarım müdürlüklerimize giderek ‘geldiğinizde tahminen yoktu şu an bu türlü bir tespitimiz var. Bizim bu tespitimizi yerinde siz de tespit edin’ diyebilirsiniz. Tespitler tamamlanana kadar vilayet ve ilçe müdürlüklerimizin misyonlu işçilerin yönlendirmelerine uyunuz. Daha sonra bir ziyan görülmemesiyle ilgili hukuken ya da tazmin noktasında bir noksan olmaması hedefiyle bu ikazımızı da dikkate alınmasını isteriz. Yalnızca tespit, yalnızca bu zararın tazmini değil biz önümüze bakmakla mükellefiz. En değerli şey. Üretimin devamlılığını sağlamak için buradayız. Bundan sonra da bununla ilgili yeni önlemler alacağız. Meclisimizle birlikte yeni mevzuatlara imza atacağız. Bundan sonra ne olacaksa hazırlıklı olmak zorundayız. Artık yeni bir tertip ve iklimle karşı karşıyayız. Allah beterinden korusun”
Bakan Yardımcısı Gizlgider’e inceleme ziyaretinde, Manisa Valisi Vahdettin Özkan, AK Parti Manisa Milletvekilleri Murat Baybatur, Ahmet Mücahit Arınç, Tamer Akkal, Saruhanlı Belediye Başkanı Ekrem Cıllı, Demirci Belediye Lideri Erkan Kara, AK Parti Manisa Vilayet Lideri Süleyman Turgut, Manisa Ticaret Borsası Başkanı Sadık Özkasap, ziraat odası liderleri eşlik etti. – MANİSA
