ABD basınından Cumhurbaşkanı Erdoğan analizi: Dünyanın en güçlü adamlarından biri
ABD’de yayın yapan Newsweek mecmuasının kıdemli dış siyaset ve ulusal güvenlik müellifi Tom O’Connor, mecmuanın son sayısında, “Türkiye’nin Erdoğan’ı dünyanın en güçlü adamlarından biri ve Trump’ın müttefiki oldu” başlıklı bir makale kaleme aldı.
“TRUMP’IN EN GÜÇLÜ MÜTTEFİKLERİNDEN”
Makalede, ABD Başkanı Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturmasının akabinde global düzlemde müttefikler aradığı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu süreçte bölgesindeki en güçlü isimlerin başında geldiği söz edildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yalnızca son bir haftada PKK’nın silah bırakması ve tasfiyesi ile Trump’ın Suriye’ye yaptırımları kaldırması konusunda önemli roller oynadığı kaydedilen makalede, Erdoğan’ın Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile görüşmeye Trump’ı ikna ettiği belirtildi.
Makalede, tekrar son günlerde Türkiye’nin Rusya-Ukrayna müzakerelerine konut sahipliği yaparak global ölçekte nasıl kıymetli bir diplomasi aktörü olduğunu net bir formda ortaya koyduğu da vurgulandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın milletlerarası düzlemdeki ve global diplomasideki güçlü adımlarıyla giderek vakit içinde nasıl “küresel bir lidere” dönüştüğü kapsamlı biçimde tahlil edilen makalede, Erdoğan’ın bilhassa bölgesel krizlerin tahlilindeki liderliğine vurgu yapıldı.
KÜRESEL SEVİYEDE KİLİT BİR AKTÖR
Makalede, müellif O’Connor’a açıklamalar yapan Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Prof. Dr. Çağrı Erhan’ın görüşlerine de yer verildi.
Erhan, Türk-Amerikan ilgileri bağlamındaki süreci, “Sayın Trump O’na dostum diyor ve Türkiye’nin, Trump idaresi altında ABD ile işbirliği yapmak için hem bölgesel hem de global seviyede kilit bir aktör olmasını istiyor. Bu yeni devrin iki ülkenin de yararına olacağını düşünüyorum.” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın global seviyedeki liderlik muvaffakiyetinin 4 ana faktörle bağlı olduğunu anlatan Erhan, “Bunlardan birincisi, 23 yılı aşkın bir müddettir NATO’nun en güçlü ülkelerinden birine ve dünyanın 20 ülkesi ortasında en âlâ ekonomilerden birine liderlik eden tecrübeli bir isim olması.” dedi.
“ÇEYREK ASIRDIR ULUSLARARASI SÜREÇLERİN PARÇASI”
ABD Başkanı ve diğer birçok önderle uzun vakittir birçok bahiste direkt muhatap olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “bölgesel ve global seviyedeki tüm dinamiklerin farkında olduğunu” vurgulayan Erhan, “Kendisi, çeyrek asırdır karşı karşıya kaldığımız eğilimlerin ve süreçlerin bir kesimi oldu.” sözünü kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son derece “güvenilir” bir başkan olduğunu, “müttefik ve dost ülkelere verdiği sözleri her vakit tuttuğunu” kaydeden Erhan, “bazı düşman ülkeler” ortasında bile Erdoğan’ın “güvenilirliğine çok hürmet duyulduğunu” belirtti.
Erhan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın nüfuzunun, ona, “bölgesel seviyede kelam hakkı” kazandırdığını ve onu dünyanın en çetin çatışmalarından kimilerinde tahlil üreten başkanlardan biri haline getirdiğini anlattı.
“TRUMP DA BUNUN FARKINDA”
Son olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Dünya 5’ten Büyüktür” mottosuyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulundaki (BMGK) 5 daimi üyenin etrafında örülen mimarinin ötesinde bir vizyonla “daha adil” bir memleketler arası sisteme ulaşmak için ıslahat davetleri yapmasına dikkati çeken Erhan, bu davetlerin da memleketler arası seviyede karşılık bulduğuna işaret etti.
Erhan, “İşte bu yüzden bu dört özellik Erdoğan’ı bölgesel ölçekte değil, dünya ölçeğinde eşsiz bir başkan yapıyor. Ve bence Sayın Trump da bunun farkında.” değerlendirmesinde bulundu.
“SAVAŞIN İKİ TARAFINI DA BİR ORTAYA GETİREBİLEN TEK ÜLKE”
Makalede, Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’nın en “ölümcül” çatışmasının iki tarafını başarılı bir formda bir ortaya getirebilen tek ülke olduğunun altı çizildi. Ayrıyeten, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, 2022 baharında Rus ve Ukraynalı temsilciler ortasındaki müzakereleri yöneterek Karadeniz tahıl mutabakatına aracılık ettiği hatırlatıldı.
Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinden kısa müddet sonra Trump’ın bu bahisteki “krediyi” Cumhurbaşkanı Erdoğan’a verdiğine dikkat çekilen makalede, “Trump, Erdoğan’ı, ‘çok akıllı ve çok güçlü bir adam’ olarak nitelendirdi.” sözü kullanıldı.
TRUMP’TAN ERDOĞAN’A ÖVGÜ: ŞAHANE BİR İLGİMİZ VAR
Ayrıca, Trump’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında söylediği Suriye ile ilgili, “Erdoğan isminde bir adamla şahane bir ilgim var. Ben ondan hoşlanıyorum, o da benden hoşlanıyor. Türkiye ile yaşadığınız rastgele bir sorunu, makul olduğunuz sürece çözebileceğimi düşünüyorum. Makul olmak zorundasınız, biz de makul olmalıyız.” kelamlarına de yer verildi.
Eski ABD Ankara Büyükelçisi James Jeffrey de makalede, Türkiye’nin neden son 20-25 yılda milletlerarası düzlemde giderek daha kıymetli roller oynamaya başladığını anlattı.
Jeffrey, 2000’li yılların başından itibaren ABD’nin “tek kutuplu hakimiyet” devrinin yavaş yavaş sona ermesi, batıdaki ekonomik hasılanın gerilemesi ve Çin ile Rusya üzere ülkelerin yükselişe geçmesiyle Türkiye üzere bölgesel güçlerin çok daha değerli hale geldiğini vurguladı.
“21. YÜZYILIN EN DEĞERLİ STRATEJİK GELİŞMELERİNDEN BİRİ”
ABD Dışişleri Bakanlığında sivil ve askeri danışman olarak misyon yapan ve daha sonra Trump idaresinin birinci devrinde Suriye özel temsilciliği vazifesini yürüten emekli albay Rich Outzen de Türkiye’nin jeopolitik yükselişini “21. yüzyılın en değerli stratejik gelişmelerinden biri” olarak nitelendirdi.
Outzen, on yıllardır süren ekonomik liberalleşmesinin, askeri ıslahatlarının, savunma endüstrisinde ve istihbarat yeteneklerinde artan kabiliyetlerin ve global diplomasideki büyük kabiliyetlerinin Türkiye’yi birçok açıdan öne çıkardığını vurguladı.
Makalede görüşlerine yer verilen, merkezi İstanbul’da bulunan İktisat ve Dış Siyaset Araştırmalar Merkezinin (EDAM) Yöneticisi Sinan Ülgen de Türk-Amerikan münasebetlerinin Suriye boyutuna dikkati çekerek, “ABD idaresindeki değişiklik, bölgesel diplomaside daha yakın bir Türkiye-ABD işbirliğinin yolunu açtı. Washington, Ankara’nın dayanağının Ukrayna ve Suriye üzere birtakım güçlü bölgesel problemlerin üstesinden gelmek için kritik kıymette olacağını yanlışsız bir formda pahalandırıyor.” yorumunu yaptı.
