ABD-İran görüşmesi öncesi: Geçici bir anlaşma mı sunulacak?

İran, ABD ile sonuncu bir mutabakata varmadan önce süreksiz bir nükleer uzlaşma ihtimalini değerlendirmek istediği ve Tahran yönetiminin, kapsamlı bir mutabakat için müzakerelere başlamadan evvel, iki ülkenin geçici bir anlaşma üzerinde çalışması tarafında bir teklif sunmayı planladığı öne sürüldü.

Axios’un bahse yakın kaynaklara dayandırdığı haberine nazaran, İranlı yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump’ın belirlediği iki aylık mühlet zarfında teknik olarak karmaşık bir nükleer muahedeye varmanın gerçekçi olmadığını düşünüyor. Bu nedenle, mümkün bir tansiyonu önlemek maksadıyla daha fazla vakit kazanmayı hedefliyorlar.

Habere nazaran süreksiz mutabakatın, İran’ın birtakım uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya almasını, yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunun azaltılmasını ve Birleşmiş Milletler müfettişlerinin nükleer tesislere daha fazla erişim sağlamasını içerebileceği bedellendiriliyor.

Neler olmuştu?

Mart ayı başında Trump, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’e bir mektup göndererek, nükleer program konusunda bir muahedeyi tercih ettiğini, aksi halde askeri bir karşılık vereceğini bildirmişti.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Tahran’ın ABD’yi direkt müzakerelere davet etmediğini, görüşmelerin fakat üçüncü ülkelerin arabuluculuğuyla mümkün olabileceğini belirtmişti. Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ise, İranlı ve ABD’li temsilcilerin 12 Nisan’da Umman’da üst seviye dolaylı görüşmeler gerçekleştireceğini açıklamıştı.

İran, 2015 yılında İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve ABD ile birlikte, yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programını sonlandırmayı kabul ettiği Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı’nı (KOEP) imzalamıştı.

Ancak ABD, Trump devrinde 2018’de muahededen çekilmiş ve İran’a tekrar yaptırımlar uygulamaya başlamıştı. Buna karşılık Tahran, muahede kapsamındaki yükümlülüklerini kademeli olarak azalttığını ve uranyum zenginleştirme üzere alanlarda kısıtlamaları kaldırdığını duyurmuştu.