Anayasa Mahkemesi Başkanı Özkaya: “Hakim ve savcılar özgürce karar vermelidirler”

Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, bağımsız ve tarafsız yargının lakin o faaliyeti yürütecek olan bağımsız ve tarafsız yargıçların varlığı ile mümkün olduğunu vurguladı. Hakim ve savcıların tarafsız olmaları gerektiğini belirten Özkaya, “Hakkın ayakta tutulması ve adaletin sağlanması bakımından en değerli sorumluluk yargısal faaliyetlerin baş aktörleri olan hakim ve savcılara aittir. Tüm hakim ve savcılar tüm dünyadaki öznel his ve niyetler dahil olmak üzere rastgele bir dışsal tesir altında kalmadan, çekinmeden, telaş duymadan tarafsız bir tavırla müspet hukuk tertibinin ön gördüğü çerçeve içinde özgürce karar vermelidirler. Aklı ve bilimi sürekli başak bir pozisyonda tutmalıdırlar” dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa Mahkemesi’nin 63. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya’yı Dolmabahçe Ofisi’nde kabul etti. Kabul sonrası Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa Mahkemesi Lideri Kadir Özkaya, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, yüksek yargı organı liderleri ve davetlilerin katıldığı bir program düzenlendi. Programda konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, “Sizleri medeniyetlerin buluşma noktası, tarihin ve hukukun derin izlerini taşıyan İstanbul’da konuk etmekten büyük bir onur ve memnunluk duyuyorum. Bu kadim kent geçmişten günümüze hukuk, adalet ve insan hakları uğraşında birçok olaya tanıklık etmiştir. İstanbul’un eşsiz siluetinde yükselen Dolmabahçe Sarayı da Osmanlı Cihan Devleti’nin son periyoduna damga vurmuş, hukuk ve devlet idaresi açısından kıymetli kararların alındığı bir merkez olmuştur. Bugün burada tarihin görkemli izleri ortasında Anayasa Mahkememizin 63. yıldönümü, kuruluş vesilesi ile hukukun üstünlüğünü ve anayasa yargısının gelişimini konuşmak üzere bir ortaya gelmiş bulunuyoruz” dedi.

Özkaya, “Bu manalı programda geleceğe dair sorumluluklarımızı bir sefer daha hatırlayarak hukukun üstünlüğü ve adalet mefkuresini daima birlikte bir defa daha lisana getireceğiz. Globalleşen dünyada anayasa yargısı artık sadece ulusal hudutlarda değil, kozmik hukuk normları ve memleketler arası yargı iştiyakları ile şekillenmektedir. Bu nedenle farklı ülkelerin anayasa mahkemeleri ve yüksek yargı oranları arasındaki iş birliği, hukukun üstünlüğünü güçlendirmek, ferdî hakları daha tesirli korumak ve global çapta adaletin tesisi için kritik bir ehemmiyet taşımaktadır. Siz değerli konuklarımızın burada olması, Anayasa yargısının müşterek sıkıntılarını birlikte tartışma ve deneyimlerimizi paylaşma fırsatı bulacaktır. Gerçekleştireceğimiz sempozyum hem aramızdaki bilgi alışverişine hem de Anayasa yargısında karşılaşılan global meydan okumalar karşısında ortak tahliller geliştirmeye yönelik verimli tartışmalara taban hazırlayacaktır. Tıpkı vakitte iştirakçiler olarak ortamızda daimi bir bağlantı ve etkileşim kanalı sağlayacak olup, bu aktiflik vasıtasıyla oluşacak ortam sadece bugünü değil gelecekteki kurumsal bağlantılarımızı de etkileyecek, aramızdaki dayanışma ve işbirliği için değerli bir temel oluşturacaktır” açıklamasında bulundu.

Adaletin bir şeyi yerli yerince yapmak, her şeyi yerli yerine en uygun halde koymak, herkese hakkı olan şeyi vermek olduğunu kaydeden Özkaya, “İnsan ruhunun manevi direği toplumsal sistemin temel taşıdır. Adalet insanlık tarihi boyunca hem ilahi kaynaklarda hem de beşeri sistemlerde kutsal bir amaç olarak yer almıştır. Toplumun huzuru, iç barışı, refahı ve güvenliği için adalet vazgeçilmez bir ögedir. Adaletli toplumlarda huzur ön plana çıkar ve insanların birbirlerine olan itimadı artar. Toplumun sistemi ile bireylerin haklarının korunmasında en kıymetli etken adalettir. Dünyanın her yerinde, her toplumda o topluma ait anayasal kimliği ya da o topluma ait ortak toplumsal kimliği oluşturan unsur ve pahaların teminatı bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığıdır. Bağımsız ve tarafsız yargının varlığı da lakin o faaliyeti yürütecek olan bağımsız ve tarafsız yargıçların varlığı ile mümkündür. Hakkın ayakta tutulması ve adaletin sağlanması bakımından en değerli sorumluluk yargısal faaliyetlerin baş aktörleri olan hakim ve savcılara aittir. Tüm hakim ve savcılar tüm dünyadaki öznel his ve fikirler dahil olmak üzere rastgele bir dışsal tesir altında kalmadan, çekinmeden, kaygı duymadan tarafsız bir tavırla olumlu hukuk sisteminin ön gördüğü çerçeve içinde özgürce karar vermelidirler. Aklı ve bilimi ebediyen başak bir pozisyonda tutmalıdırlar” biçiminde konuştu.

Anayasa Mahkemesi’nin vermekte olduğu kararlarla Türk hukukunun özgürlük anlayışını kozmik standartlara taşımakta olduğunu belirten Özkaya, “Teorik anayasal garantilerin pratik hayata geçirilmesini sağlamakta, böylelikle de birey ile anayasa ortasındaki bağlantıyı somutlaştırmakta ve kozmik insan hakları standartlarının ulusal seviyede daha süratli uygulanmasına katkıda bulunmak suretiyle memleketler arası insan hakları normlarının iç hukukta daha tesirli bir biçimde uygulanmasına taban hazırlamaktadır. Bu bağlamda memnuniyete belirtmeliyim ki ferdi müracaat yoğunluğunun benimsenmesi Türk hukuk tarihindeki en değerli reformlardan birisidir. Kişisel müracaat yoluyla birlikte temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiğini tez eden herkesin Anayasa Mahkemesi’ne erişebilmesinin önü açılmış ve bu sayede tabir özgürlüğü, mülkiyet hakkı, adil yargılanma hakkı üzere birçok hususta çok kıymetli kararlar verilmiş ve böylelikle ülkemizde hukukun üstünlüğü unsurunun daha da güçlenmesine kıymetli katkılar sağlanmıştır. Sonuç olarak diyebiliriz ki mahkememiz hukukun çizdiği sonlar içinde vicdanın sesine kulak vererek merkezinde sırf objektif adaletin olduğu anlayışla kararlarını şekillendirmeye, tüm kişi ve kurumlarla olan bağlantılarını bu anlayış içinde yürütmeye ve kendisine yüklenen misyon bağlamında adalet, hukukun üstünlüğü, temel hak ve özgürlükler üzere kıymetlerin gerçekleşmesine katkı yapmaya, bireylerin ve kurumların adalet hislerini tatmin etmeye, onların devlete ve hukuka olan itimatlarını arttırmaya çalışmaya devam etmektedir” tabirlerini kullandı.

“Mısır Yüksek Anayasa Mahkemesi, Irak Federal Yüksek Mahkemesi ve Cezayir Anayasa Mahkemesi ile ikili işbirliği mutabakatları imzalayacağız”

Anayasa Mahkemesi’nin iç hukuk sistemindeki çalışmalarının yanı sıra milletlerarası alanlarda da aktif faaliyetler yürütmekte olduğunu kaydeden Özkaya, “Mahkememiz Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı, Asya Anayasa Mahkemeleri ve Muadili Kurumlar Birliği, Balkan Ülkeleri Anayasa Mahkemeleri Forumu ve Afrika Anayasa Yargısı Konferansı üzere pek çok milletlerarası platformdaki faal üyelik ve gözlemcilik çerçevesinde milletlerarası hukuk topluluğunda üstlendiği roller kapsamında çok sayıda aktifliğin yönetici ve paydaşı olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Mahkememiz dünyanın farklı coğrafyalarından, farklı kültürlerden üyelerin bir ortaya geldiği bu kuruluşların yanı sıra İslam Dünyası Anayasa Yargısı Konferansı ve Türk Dünyası Anayasa Yargısı Konferansı üzere kurucusu olduğu milletlerarası platformlarda da devir başkanlığı vazifesini üstlenmekte, bu kapsamda ortak medeniyet ve ortak kültürümüz olan ülkelerin anayasa yargısı kurumlarıyla bilgi ve tecrübelerini paylaşmaktadır. Tüm bunların yanı sıra farklı ülkelerin yüksek mahkemeleri ile de ikili işbirliği muahedeleri imzalamaktayız. Bugün bu tarihi yerde Mısır Yüksek Anayasa Mahkemesi, Irak Federal Yüksek Mahkemesi ve Cezayir Anayasa Mahkemesi ile de ikili işbirliği mutabakatları imzalayacağız. Bu mutabakatların ülkelerimiz ve yüksek mahkemelerime güzel olmasını temenni ediyorum” dedi.

“Yapay zeka büyük fırsatlar sunarken önemli hukuksal tartışmaları da beraberinde getiren bir teknoloji olacaktır”

“Yapay zeka büyük fırsatlar sunarken tıpkı vakitte temel hak ve özgürlükler, adil yargılanma hakkı ve bilgi güvenliği mevzularda önemli tüzel tartışmaları da beraberinde getiren bir teknoloji olacaktır” diyen Özkaya, “Kanaatimce bu bağlamda karşılaşacağımız en kıymetli problemlerden birisi, yapay zeka tabanlı sistemlerin anayasal hakları nasıl etkileyeceğidir. Süreç içerisinde özgürlük-güvenlik istikrarı, ferdî bilgilerin korunması ve yargısal süreçlerde algoritmik önyargı üzere hususlar anayasa yargısının temel problemleri haline gelecektir” sözlerini kullandı. – İSTANBUL