Antalya Diplomasi Forumu 2025
Antalya Diplomasi Forumu (ADF) kapsamında düzenlenen “Güneydoğu Asya Uluslar Birliğinin (ASEAN), Bölgesinde ve Ötesinde Gelişen Rolü” başlıklı yüksek düzeyli oturumda ASEAN’ın bölgesel ve global alakaları ile mevcut jeopolitik meseleler karşısında izlediği siyaset ve vizyonlar ele alındı.
Anadolu Ajansının “Global Bağlantı Ortağı” olarak yer aldığı, Belek Turizm Bölgesi’ndeki NEST Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu’nda “ASEAN’ın Bölgesinde ve Ötesinde Gelişen Rolü” başlıklı yüksek düzeyli oturum yapıldı.
Malezya Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü Başkanı M. Faiz Abdullah moderatörlüğündeki panele, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Ayşe Berris Ekinci, Malezya Dışişleri Bakan Yardımcısı Datuk Mohamad Alamin, Ankara Toplumsal Bilimler Üniversitesi Bölge Çalışmaları Enstitüsü Asya Çalışmaları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hatice Çelik konuşmacı olarak katıldı.
Malezya Dışişleri Bakan Yardımcısı Alamin, ADF’ye davet edilmekten onur duyduğunu belirterek, ülkesinin bu yıl başında ASEAN 2025 Devir Başkanlığını üstlendiğini anımsattı.
Ülkesinin ASEAN devir başkanlığına Türkiye’nin dayanağını manalı ve kıymetli bulduklarını lisana getiren Alamin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın şubatta Kuala Lumpur’a düzenlediği ziyaretin ehemmiyetini vurguladı.
“ASEAN tek başına var olmaya devam edemez”
Alamin, Asya-Pasifik bölgesinin önemli değişimler geçirdiğini belirterek, jeopolitik açıdan rekabetin önemli olduğunu, ekonomik belirsizliklerin bulunduğunu, güvenlik tehditlerinin karmaşıklaştığını söyledi.
Malezya’nın devir başkanlığı rolünü ciddiye aldığını söz eden Alamin, “Umuyoruz ki bölgede bir liderlik üstlenebileceğiz ve problemlere karşın birliğimizi hak ettiği noktaya getirebileceğiz.” dedi.
Alamin, “ASEAN’ın tarafsızlığı değerli ve korunması gerekiyor. Bölgede diyalog ismine ASEAN önemli aktör. Majör güçler ortası gerginliğin artışı sürecinde ASEAN daha faal olmakla sorumlu. Bölgesel dirençliliğimizi sürdürmemiz değerli.” diye konuştu.
Küresel ticaret içinde “korumacılık eylemlerinin” geliştiğini belirten Alamin, bölgeler ortası işbirliği olasılıklarına dikkati çekti. Alamin, “ASEAN tek başına var olmaya devam edemez, kesinlikle dışarıdan da işbirliklerine açık olmak zorunda.” değerlendirmesinde bulundu.
“Yakın komşu ve ASEAN üyesi” Myanmar
Şubat 2021’de askeri darbe yapılan Myanmar’ın da “yakın komşu ve ASEAN üyesi” olduğunu lisana getiren Alamin, Birlik olarak bu ülkede “demokrasiyi ve ekonomik kalkınmayı” desteklediklerini söyledi.
“ASEAN barışın katalizörü olarak tamamlayıcı rol oynuyor.” diyen Alamin, Birliğin izlediği vizyoner siyasetlere değindi. Alamin, “ASEAN’ın 2030 amacı, dünyadaki 4. büyük ekonomik blok olmak.” tabirini kullandı.
Alamin, bölgede güvenliği etkileyebilecek problemlerle başa çıkmanın yollarını aradıklarını belirterek, bu etapta Çin ile uyum aradıklarını ve ne tıp yaklaşımları kurala bağlayabileceklerini araştırdıklarını lisana getirdi.
Birlik, ABD piyasasına “mahkum değil”
ABD Başkanı Donald Trump’ın bu ay açıkladığı “karşılıklı tarifelerin” bölge ülkelerini de tesiri altına aldığını söyleyen Alamin, Birlik olarak yeniden de sakin kalmakta yarar gördüklerini tabir etti.
Alamin, Birliğe üye ülkelerin bakanlarının Washington idaresiyle temas halinde olduklarını, ASEAN olarak karşılıklı müzakereler yürütmeyi hedeflediklerini belirtti.
“Trump 2.0 tarifelerinin” Birlik içinde en yüksek oranda Kamboçya’yı etkilediğinin farkında olduklarını lisana getiren Alamin, “ASEAN yalnızca ABD piyasasına mahkum değil, Türkiye, Çin ya da BRICS var. Yatırımlar için dünyada birçok piyasa var. Mutabakatla hareket etmek gerekiyor.” diye konuştu.
Türk devletleri ortası “organik ilişki” ihtimali
Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Ayşe Berris Ekinci de Türkiye’nin gayeleri ortasında “ASEAN’ın Diyalog Ortağı” olmanın bulunduğuna işaret ederek, bu etapta afet idaresi, orta buluculuk ve deniz güvenliği dahil 14 bölümde muhtemel işbirliğine değindi.
Kurumlarıyla ASEAN’ın global aktör olarak değerlendirilebileceğini söyleyen Ekinci, “(ASEAN’ın) diyalog partneri olduğumuzda neler yapabileceğimizi siz hayal edin. Türkiye, ASEAN ile kalkınma, güvenlik ve ekonomi alanlarında kilit ilgiler peşinde. ASEAN bölgenin merkezi noktası haline geliyor.” tabirini kullandı.
Ekinci, ASEAN ile Türk devletleri ortası “olumlu ve organik” münasebetler kurulabileceği ihtimalinin de göz önünde bulundurulacağını belirterek, “bağlantısalllık” yaklaşımı sayesinde iki blok ortasında “çarpan tesiri oluşturabilecek” bölümlerde işbirliği geliştirilebileceğini lisana getirdi.
AB üzere ASEAN da “başarı” vurgusu
Doç. Dr. Hatice Çelik, Avrupa Birliği (AB) için “başarı modeli” nitelendirmesi yapıldığına dikkati çekerek, “Kurulduğu periyottaki siyasi çalkantılar göz önüne alındığında ASEAN da büyük bir muvaffakiyet.” dedi.
“Bölgedeki tek gücü tercih etmek alışılmış ki ASEAN için öbür avantajlar oluşturabilirdi fakat ASEAN çok taraflı olmayı tercih ediyor.” diye konuşan Çelik, Birliğin bölge içinde, bölgeler ortasında ve bölgeyi aşan olmak üzere üç farklı seviyede bağlar aradığını belirtti.
Her bölgenin kendi içinde “birbirine eşsiz tarihi ve jeopolitik koşullara” sahip olduğunu söz eden Çelik, Birliğin yalnızca bölgesel değil, global aktörlerle ilgi hedeflediğini söyledi.
Bölge, “Trump 2.0 tarifeleri” üzere önemli problemlerle yüz yüze
Faiz Abdullah da moderatörlüğünü yapmaktan büyük onur duyduğunu belirttiği panelde, uzman konuklarla ASEAN’ın bölgesel ve global bağlantıları ile mevcut jeopolitik problemler karşısında izlediği siyaset ve vizyonları ele aldıklarını tabir etti.
Abdullah, ASEAN’ın tedarik zinciri, iklim değişikliği, yapay zekanın gelişimi ve “Trump 2.0 tarifeleri” üzere önemli sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu lisana getirdi.
Bölgesel barış ve istikrarın anahtar rolünün “diyalog ve işbirliğinden” geçtiğini kaydeden Abdullah, çoklu aktörlerin bir ortaya getirilmesinin ehemmiyetini vurguladı.
Reklamdır
