Bakan Şimşek: Yıl sonunda enflasyonun yüzde 30’un altına ineceğini öngörüyoruz
Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek, TGRT Haber’e açıklamalarda bulundu.
Bakan Şimşek’in açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Hayat pahalılığıyla çaba en kıymetli gündemimiz. Maksadımız, enflasyonu planlı bir biçimde aşağı çekmek. Bu programa başlarken bir yıllık bir plan öngörmüştük. Buna para siyasetinin yine inşası da dahildi. Yıllık enflasyon aşağı taraflı seyrediyor. Son devirde yaşanan iç ve dış şoklara karşın bu düşüşün devam etmesi olumlu. Bundan sonraki süreçte de enflasyonun düşmeye devam etmesini bekliyoruz.
Bunun birinci nedeni, para siyasetinin gecikmeli tesirinin artık net bir biçimde görülmeye başlamasıdır. Bu yıl, hem maliye siyaseti hem gelirler siyaseti daha gerçekçi bir çerçeveye oturacak. Arz istikametli gelişmelerimiz de sürüyor. Yalnızca para ve maliye siyasetleriyle değil, tıpkı vakitte arz taraflı dezenflasyonist eforlarla da süreci destekliyoruz.
Geçen yıl enflasyon yaklaşık yüzde 44’e geriledi. Bu yılki amacımız ise “yirmili sayılar.” İddia aralığımız yüzde 19 ile 29 ortasında. Bu amaca ulaşacağımıza inanıyoruz. Şu anda yıllık enflasyon yaklaşık yüzde 37,9 civarında. Temel mallarda enflasyon önemli formda düştü. Besin enflasyonu yüzde 36 civarında. Mal enflasyonuna baktığımızda yüzde 31 düzeylerine inmiş durumdayız.
“Enflasyonu yüksek tutan ana öge hizmet enflasyonudur”
Özellikle kira ve eğitim kalemleri bu alanı üst çekiyor. Bu yıl, hizmet enflasyonu yüzde 90’ın altında seyrediyor. Temmuz ayından sonra bir olağanlaşma bekliyoruz. Yıl sonunda yıllık enflasyonun yüzde 30’un altına ineceğini öngörüyoruz.
Para siyaseti sıkı, gelirler siyaseti arz istikametli takviye veriyor. 2023’e kıyasla bu yıl sonunda konut arzında önemli bir artış bekliyoruz. Zelzele konutları, yerinde dönüşüm ve kentsel dönüşüm için kıymetli kaynakları devreye aldık.
Yönetilen fiyatlarda da Merkez Bankası’nın yepyeni gayelerine sadık kalıyoruz. Birçok alanda maksadın altında fiyat belirledik. Bu kalemlerde de enflasyonun düşeceğini öngörüyoruz. İçeride ve dışarıda yaşanan son şoklara karşın enflasyon programını önceliklendirdik. Zira en değerli sorunumuz, hayat pahalılığıyla çabadır. Bu bahiste kararlıyız. Birinci yıl bir geçiş süreciydi, bu yıl sonuç almaya başladık. Önümüzdeki yıl daha güçlü sonuçlar bekliyoruz.
Yapıcı tenkitler bizim için çok kıymetli. Lakin toplumda önemli bir kutuplaşma var ve değerlendirmeler bazen siyasi bakış açısıyla yapılıyor. Bu çerçevede söyleyecek çok bir şey yok. Programın gayesi enflasyonu düşürmekti ve bu gerçekleşmeye başladı. Gerçek hayatta mucize yok. Kararlı ve daima sonuç üreten bir programın uygulanması gerekiyor. Sonuç geliyor mu? Evet, enflasyon düşüş eğiliminde.
İkinci maksadımız cari açığı sürdürülebilir bir patikaya çekmekti, bunu başardık. Dış kaynağa erişim konusunda da olumlu gelişmeler yaşandı. Kur Muhafazalı Mevduat’tan çıkış gayemiz vardı, bu stokta da azalma var. Tüm bu alanlarda ilerleme var ve sonuç alınıyor. Elbette dilek ettiğimiz süratte mı ilerliyoruz, bu tartışılır. Yapan tenkitleri dikkate alıyor, yol gösterici olarak kıymetlendiriyoruz. Lakin karamsarlık pompalayan çevrelere söyleyecek bir şeyimiz yok.
“Enflasyonda genel eğilim aşağı yönlü”
Biz, enflasyonun Merkez Bankası’nın kestirim aralığında kalacağına inanıyoruz. Bu değerlendirmeler, son gelişmeler dikkate alınarak yapılıyor. Elbette enflasyonu üst çeken faktörler de var, fakat genel eğilim aşağı istikametli.
Beklentilerde sonlu bir kötüleşme var. Bu kıymetli bir husus. Beklentiler enflasyonu belirleyici. İkincisi, lirada sonlu da olsa kıymet kaybı var. Bilhassa 19 Mart sonrası süreçte. Bu iki faktör, enflasyonu üst iten faktörler. Aşağı çeken faktörler de var, az evvel bahsettiğim sıkı finansal şartlar ve bunun iç talebi sınırlamasından bahsettik. Ancak bir faktör de var ki, petrol fiyatları. Petrol fiyatları 60 dolar civarında. Bizim orta vadeli programda varsaydığımız petrol fiyatı 84 dolar civarı. Burada petrol fiyatında kıymetli ve yeni bir düşüş var. Daha güçlü biçimde yansıyacak. Bu petrol fiyatları bu düzeyde devam ederse, enflasyonu en az 1,2 puan aşağı çeker. Beklentilerde 1 puan civarı kötüleşme var. Bu çerçevede ikisi birbirini telafi edecek.
Çıktı açıları bu manada enflasyonu destekleyici patikaya girmiş olacak. Geçtiğimiz iki yılda bunu yaşadık. Firmaların keyfi fiyat artışlarını da gördük. Bu fiyat artışlarını bu devirde yapamayacaklar. Zira talep güçlüyken bunu yapmak kolay, lakin bugünkü şartlarda yaparsanız, talep sonlu olduğu için firmaların fiyatlama gücü eskisi üzere olmayacak.
Bu yaşadığımız iki şoka karşın bu sene enflasyonun Merkez Bankası beklentileri ortasında kalacağına inanıyoruz.
19 Mart günü dahil olmak üzere birinci 3 gün çok önemli çıkış oldu ülkeden, lakin bir sonraki pazartesi durulmuştu. Hatta girişler başlamıştı. Ancak daha sonra ABD merkezli ticaret savaşları üzerinden global belirsizlik ortaya çıkması, riskli alanlardan kaçışı tetikledi. Herkes nakite dönmeye çalıştı, dünya için konuşuyorum. Bu da Türkiye’yi etkiledi. Hem iç hem de dış faktörler bu durumu etkiledi.
Eğer bizim program başarılı olmasaydı, Türkiye bu iki şoku bu türlü hudutlu formda atlatabilir miydi?
İki yıldır bunu bir koro halinde tabir eden kesim var. Madem bu türlü, bu iki büyük şoku üst üste nasıl atlatabildik? Programa tesiri epey sonlu olduğu görüldü. Bu gelişmelerin olağan ki tesiri olacak, fakat biz kararlı bir biçimde programı uygulamaya devam edeceğiz.
“Hayat pahalılığıyla uğraş için kararlıyız”
Tam bilakis, programı korumak için bu önlemler alınıyor. Merkez Bankası’nın yaptığı şey, enflasyon kestirim aralığında tutmak için bu adımlar atılıyor. Hayat pahalılığı ile gayret için kararlıyız. Bütçede daha uygun bir performans görmek isterim. Hükümetimizin en büyük önceliklerinden biri zelzele yaralarını sarmaktır. Bu sene bütçede ulusal gelirde bir artış olacak. Harcama kesintileri üzerinde çalışıyoruz. Tasarruf paketi uyguluyoruz. Mevcut kaynakların daha üretken alanlara nasıl aktarılacağını masaya yatırmış durumdayız. Bilhassa cari harcamalarda, sanki daha verimli alanlara nasıl kaynak aktarırız, bunu çalışıyoruz.
Gelir ayağı bizim denetimimizde değil, değerli ölçüde tüketime bağlı. İthalat tesirli, tüketim tesirli. Bizim için kıymetli olan harcamaların denetim altına alınması. Dezenflasyon açısından kıymetli olan harcamaların aşağı taraflı tutulması.
Cari açık son gelişmelerle birlikte cari açıkta artışı sınırlayacak. Dış talep yavaşlaması ihracatı etkileyecek lakin iç talepteki yavaşlama ithalatı etkileyecek. Petrol fiyatındaki düşüş, cari açığı büyük oranda aşağı çekecek. Birincisi, cari açık Şubat prestijiyle 12,8 milyar dolar. Ulusal gelirin yüzde 1’i civarında, son derece makul bir sayı.
Altın hariç, Mayıs 2023’te cari açığımız vardı. Şubat’ta altın hariç cari açığımız yok. Altın hariç cari fazlamız var. Bu da resmi altın. Mücevher ismi altında altın ithalatı yapıldığını da biliyoruz.
Bütçe açığını yüzde 3’lere çekmeyi hedefliyoruz. Program olmasa, neden bizim kredi notumuzu arttırsınlar? Geçen yıl dünyada kredi notu iki kere artan tek ülke Türkiye’ydi. Aldığımız önlemler sayesinde, olağan koşullar altında bir ülke bu tipten şoklar yaşasa kredi notu olumsuz gelişirdi. Şu anda bu olasılığın düşük olduğu kanısındayım. Merkez Bankası’nın yanlışsız adımları ve kurduğumuz irtibat, bu programın en üst seviyede Cumhurbaşkanımız tarafından sahiplenilmesi çok değerli.
Türkiye, gri listede değil, bu program sayesinde. KKM de 20 milyar doların altına düştü. Bu yılın ortalarında bu şartlı yükümlülüğü bitireceğiz.
Önceliklendirdiğimiz bölümler var. Üretim, en kritik bileşen. Cumhurbaşkanımız yatırım, istihdam, üretim diyor. Bu zincirin muhakkak halkaları var. Çiftçilerimiz için 2025 bütçesinden dayanak için 706 milyar liralık ulusal gelirin yüzde 1,15’i kadar tarım dayanağı veriyoruz.
Hazine, faiz ne olursa olsun, faizin yüzde 70’ini ödüyor. Çiftçinin ödediği faizin yüzde 70’ini hazine ödüyor. Geçen yıl Mart prestijiyle kredilerden yararlanan çiftçi sayımız 1,2 milyon.
Esnafımızın kullandığı kredilerin faizinin yüzde 50’sini hazine ödüyor. Bundan yararlanan esnaf sayısı ise 2024’te 800 bin esnaftı. Bu krediler hazine dayanaklı. Kullanılan faizin yarısı ne olursa olsun, yarısını hazine ödüyor.”
