Bakan Yumaklı: “2024 Yılında 146 Baş Hayvanın Şap, 71 Baş Hayvanın Brucella, 2 Bin 795 Baş Hayvanın Şarbon Hastalığı Nedeniyle Ölümü Gerçekleşmiştir”
(ANKARA) – Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in soru önergesine verdiği karşılıkta; “2024 yılında ülke genelinde yaklaşık olarak büyükbaş hayvanlara 146 milyon doz, küçükbaş hayvanlara 77 milyon doz aşı uygulaması yapılmıştır. 2024 yılında 146 baş hayvanın şap hastalığı, 71 baş hayvanın brucella hastalığı, 2 bin 795 baş hayvanın şarbon hastalığı, bin 50 baş hayvanın koyun keçi çiçek hastalığı, 96 baş hayvanın koyun keçi vebası hastalığı ve 326 baş hayvanın mavidil hastalığı nedeniyle mevti gerçekleşmiştir” dedi.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in hayvan hastalıklarına ait soru önergesine karşılık verdi. Gürer, Türkiye’nin hayvancılık kesiminde karşı karşıya olduğu hayvan hastalıklarına dikkat çekerek, “2024 yılında şap, brusella, koyun ve keçi vebası, koyun ve keçi çiçeği, antraks, mavi lisan ve üç gün hastalığı üzere hastalıklarla tedavi gören hayvan varlığı sayısı nedir? Bu hastalıklardan ötürü kaç hayvan telef olmuştur? Hasta hayvanlardan mevzuat çerçevesinde koşullu kesim yapılan hayvan sayısı kaçtır? Hayvan hastalıklarının hayvan cinsine nazaran dağılımı nedir” sorularını yöneltmişti.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, önergeye verdiği karşılıkta, “Hayvancılıkta sürdürülebilirliğin sağlanması, geliştirilmesi, verimliliğin artırılması, üreticinin korunması, hayvansal eser piyasalarında istikrarın sağlanarak tüketicinin kâfi ve sağlıklı besine erişimi Bakanlığımızın öncelikleri ortasında yer almaktadır” dedi. Yumaklı, şunları kaydetti:
“Hayvan hastalıklarının önlenmesi, uğraşı, denetim ve eradikasyonu, hayvanların kimliklendirilmesi, kayıt altına alınması ve hareket denetimlerini sağlamaya yönelik çalışmalar 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu ve ilgili mevzuat doğrultusunda hazırlanan Hayvan Hastalıkları ile Uğraş ve Hayvan Hareketleri Denetimi Genelgesi kapsamında yürütülmektedir.
Ülkemizde görülme ihtimali olan tüm ihbarı mecburi hayvan hastalıklarına karşı sıhhat taraması ve epidemiyolojik araştırmalar yapılmakta olup, öteki ülkelerde görülen hayvan hastalıkları da Bakanlığımızca takip edilmektedir.
Hayvan hastalıklarına karşı Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü (OIE) normlarında muhafaza ve denetim tedbirleri alınmakta ve hastalıkların eradikasyonuna yönelik aşılama, itlaf ve imha süreçleri uygulanmaktadır.
Bu minvalde 2024 yılında ülke genelinde yaklaşık olarak büyükbaş hayvanlara 146 milyon doz, küçükbaş hayvanlara 77 milyon doz aşı uygulaması yapılmıştır.
2024 yılında 146 baş hayvanın şap hastalığı, 71 baş hayvanın brucella hastalığı, 2 bin 795 baş hayvanın şarbon hastalığı, bin 050 baş hayvanın koyun keçi çiçek hastalığı, 96 baş hayvanın koyun keçi vebası hastalığı ve 326 baş hayvanın mavidil hastalığı nedeniyle mevti gerçekleşmiştir.
2024 yılında bin 501 büyükbaş ve 347 küçükbaş hayvanın mevzuat çerçevesinde koşula tabi kısmı yapılmıştır. 2024 yılında bahsi geçen hayvan hastalıklarının yaklaşık yüzde 60’ı büyükbaş hayvanlarda, yüzde 40’1 küçükbaş hayvanlarda tespit edilmiştir.”
“TİGEM çiftliklerinde hayvan hastalık oranları geçmiş Sayıştay raporlarında dünya ortalaması üzerinde bilgiler ortaya çıktı”
Gürer, Bakan Yumaklı’nın yanıtını değerlendirerek, “Ülkemizde hayvan hastalıkları ve buzağı vefatları besiciler için büyük bir sorun olmaya devam ediyor. İthal aşı ile her yıl binlerce hayvan aşılansa da hayvan hastalıkları bitmiyor” sözlerini kullandı. Gürer, şunları kaydetti:
“Hayvan hastalığı ortaya çıkan bölgede karantina uygulanıyor. Yıllardır çaba edildiği tabir edilse de önlenememesi nedeni aşılar mı, takip mi sorusunu gündeme getiriyor. 2024 yılında büyükbaş hayvanlara 146 milyon doz aşı uygulaması yapılmış. Büyükbaş hayvan varlığı 16 milyon baş ile 17 milyon baş ortasında değişiyor. 146 milyon doz aşı hayvan varlığına bölündüğünde, uygulama dikkate alındığında bu kadar aşı yapılmasına rağmen sorunun tahlil bulmaması sorgulanmalıdır. Bu aşıların ithal aşı olması yanında aşıların korunmasına yönelik kâfi imkanlar mevcut mudur? Aşıya karşın hastalık sürmekte midir? Aşı için yurt dışına ödenen döviz nedir?
Saptananın yanında saptanamayan hastalıklarda var mıdır? Tedbir varsa sorun neden ölümcül sonuçlara evriliyor? Bunun da açıklanması gerekiyor. Zoonotik hastalıklar insanlara direkt bulaşma yoluyla geçmesi halinde insan içinde tehlikeli duruma geliyor. Et ve Süt Kurumu, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım işletme Genel Müdürlüğü üzere kuruluşlar dışında kamu, tarımda yok üzere. TİGEM çiftliklerinde hayvan hastalık oranları geçmiş Sayıştay raporlarında dünya ortalaması üzerinde bilgiler ortaya çıkmıştı. Kamuda dahi bu sorunun yaşanmış olması sorunun çok taraflı takibini gerekli kılmaktadır. Bilhassa kıymetli kısmı ithal gelen aşıların son noktaya erişimi ve hayvana vurulmasına kadar süreci, taşınma ve müdafaası tesir açısından kıymetlidir.
Aşı yapıldığı halde hastalık yaşanan örnekler varlığı bu bağlamda da sorgulanması gerekir. Ülke genelinde aşı ve hastalık takibi daha sıkı kontrol ve denetimi sağlanmalıdır. Kurban bayramı münasebetiyle vilayetler ortası artacak nakiller hayvan sıhhati açısından nizamlı denetim altında olması da kıymetlidir. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın verdiği cevaplar, Türkiye’de hayvancılık dalının karşı karşıya olduğu sıhhat problemlerinin ciddiyetini bir defa daha gözler önüne sermiştir. Bilhassa telef olan hayvan sayıları ve kaideli kesim sayıları, karşı karşıya olduğu riskleri açısından takip, kontrol, hastalık öncesi tedbiri de kapsayan ve yerli aşı geliştirmenin muhtaçlık olduğunu göstermektedir.”
