Bedel ödediğimiz S-400’leri bedavaya Şara’ya veriyoruz

Güney ÖZTÜRK

Türkiye sahip olmak için çok uğraştı, sonuç ise problemler yumağı oldu

Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400’lerin neden olduğu kriz büyüyor. Suriye İdlib’de Rus bombardımanıyla 34 Mehmetçiği şehit veren Türkiye, o günlerde Putin’in kapısında dakikalarca bekletildi. Akabinde 2.5 milyar dolar ödeyerek S-400 hava savunma sistemi aldı. Bu nedenle ortağı olduğu F-35 programından 1 milyar dolar kayıpla çıkarıldı. ABD’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kaldı. Fakat sistem hiç kullanılmadı. Artık ise füzelerle ilgili yeni bir atak gündemde.

YAPTIRIMLAR KALKAR MI?

İddiaya nazaran depoya kaldırılan füzeler, hibe olarak Suriye’ye gönderilerek ABD’nin gönlü alınmaya çalışılıyor. Yunan medyasına nazaran, Türkiye’nin S-400’leri Suriye’ye transfer etme planı Washington’da reaksiyonla karşılandı. ABD Kongresi’nde Demokrat Brad Schneider ve Cumhuriyetçi Gus Bilirakis, bu türlü bir atağın CAATSA yaptırımlarını kaldırmak için kâfi olmayacağını açıkladı. Transfer, sistemin alımına dayalı ihlali ortadan kaldırmazken yeni bir stratejik sıkıntıya yol açabilir. Atak askeri bir risk olarak da görülüyor.

İSRAİL LOBİSİ KARŞI

ABD’li vekiller, sistemin Suriye’ye konuşlandırılması halinde İsrail’in bölgedeki “niteliksel askeri üstünlüğünün” ziyan göreceğini belirtti. S-400’lerin batı Suriye’ye yerleştirilmesinin, İran dayanaklı milisler ve Hizbullah’a karşı düzenlenen İsrail hava ataklarını da sekteye uğratacağını öne sürdüler. Bu durumun yalnızca Türkiye-ABD bağlantılarını değil, İsrail ile olan hassas istikrarları de tehdit edeceği vurgulandı.

ŞARA’YA GÜVENİLEMEZ

Bir öteki büyük tasa, denetimin kimde olacağı. Şayet sistem Türk çalışanın denetiminde kalırsa, İsrail ile direkt çatışma riski artabilir. Fakat denetim Suriye’de başa gelen köktendinci Ahmed Şara rejimine devredilirse de sorun yaratabilir. Washington’da ismi açıklanmayan ABD’li yetkililer, her iki senaryonun da “kaotik sonuçlara” yol açacağını belirtiyor.

SON KULLANICI DETAYI

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye’nin aldığı S-400’lere ait konuşmuştu. Lavrov, mukavelede “son kullanıcı sertifikasyonu” olduğunu, üçüncü bir ülkeye gönderilse bile orada kullanılamayacağını vurguladı.

6 yıldır bekliyor

– Ankara’nın 2,5 milyar dolara satın aldığı S-400’lerin birinci teslimati 2019 yılında yapıldı.

– S-400’ler beşerli ya da insansız her türlü hava aracını ve balistik füzeleri imha edebiliyor.

– Azami menzili 400 km, ulaşabildiği en yüksek irtifa ise 30 km.

– Eş vakitli olarak 80 amacı vurabiliyor.

F-35’LERDEN SES YOK

Türkiye’nin Rusya ile bozulan bağlarının düzeltmek emeliyle satın aldığı S-400’ler başa bela oldu. ABD bu atak üzerine, Türkiye’yi ortağı olduğu F-35 programından çıkardı. Türkiye, 1 milyar dolar parasını ödediği F-35 savaş uçaklarını alamadığı üzere, silah ambargosu nedeniyle ilerleyen yıllarda yeni F-16’ları bile edinemedi. Ankara şimdilik ne Washington’u ikna edebildi, ne de kullanmadığı S-400’lerden kurtulabildi.

FÜZENİN YERİ DEĞİŞİRSE NE OLUR?

CAATSA yaptırımları, sırf sistemin kullanımına değil, direkt alımına dayanıyor. Schneider ve Bilirakis’in kaleme aldığı ortak mektupta, “Bu sistem ister Ankara’da ister Şam’da olsun, Türkiye bu ihlalden kurtulamaz” iletisi verildi. “Füzenin yerini değiştirmek, ABD’nin yaptırım siyasetini sulandırır ve dünya genelinde makûs bir örnek oluşturur” denildi.