Birçok ekonomik sorunun sebebi rant
Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, ‘Rant Çeşitleri ve Türkiye’ başlıklı yazısında rant kavramını tanımlayarak “Türkiye’de Kentleşme ve münasebetiyle konut talebi arttıkça kentsel rant ve buna dayalı rant yaratma, rant dağıtımı, rant arayışı süratle artış gösteriyor” diye yazdı. Kamu kuruluşlarının kimilerinin, kararları ve uygulamalarıyla rant yaratılmasına yol açtığını belirten Eğilmez, rant arayışının artmasıyla siyasetçiler ve kamu vazifelilerinin de çeşitli yararlar elde ettiğini yazdı. Eğilmez iktisattaki bozulmanın nedenlerini kaleme aldığı yazıda şunları tabir etti: “Türkiye’de rant çeşitlerinin tümü görülmektedir. Bilhassa kentsel rant ve rant arayışı süratle artmakta, ekonomik ve toplumsal meselelerin temelinde yer almaktadır. Enflasyon, yolsuzluk üzere problemlerin temelinde rant meseleleri yatar. Bu problemler çözülmeden kentlerin bozulmasının, haksız karların önlenmesinin, ahlak erozyonunun giderilmesinin ve enflasyonun kalıcı olarak denetim altına alınmasının mümkün olmadığı açıktır.” Rantın Fransızca, kira, faiz getirisi manasına gelen rente sözcüğünden türediğini yazan Eğilmez, rant çeşitlerinden kentsel rantın tarifini ise şöyle açıkladı:
5 DAİRE ÖRNEĞİ
“Kentleşmenin, kentlere nüfus göçünün yarattığı bir rant çeşididir. Konut talebinin artması ve buna bağlı olarak fiyatların yükselmesi sonucunda iki katlı bir konutu yıkarak on katlı yirmi daireli bir bina yapmayı hedefleyen müteahhidin babadan kalma bu meskende oturan mesken sahibine beş daire vermesi buna örnek
olarak verilebilir.”
Devlet çıkar avantajı sağlıyor
Mahfi Eğilmez, ekonomik rant kavramını birinci gündeme getiren kişinin David Ricardo olduğunu belirtti. Ricardo, rantı, toprağın kullanımı için toprak sahibine ödenen bedel olarak tanımladığını yazdı. Eğilmez, Korkut Boratav’ın da rant tanımlamasına yazısında yer verdi. Boratav’ın ise rantı, “devletin çeşitli uygulamalarla kişisel, endüstriyel yahut sektörel olarak özel teşebbüs lehine rastgele bir çıkar avantajı yaratması ve bu avantajın paylaşımı” olarak tanımladığını tabir etti.
