Boşanma oranı sıfıra yakın: İşte Dünyanın en sadık ülkesi

Sri Lanka, dünya genelinde boşanma oranının neredeyse sıfıra yaklaştığı ender ülkelerden biri. Bu “ömür uzunluğu evlilik” gerçeğinin ardında yalnızca dinî inançlar ve esaslı gelenekler değil; ekonomik, toplumsal ve jenerasyonlar ortası değişimler de var.

Sri Lanka toplumunda evlilik, çocukluktan itibaren bireylere içselleştirilen temel bir bedel. 

Aile büyüklerinden öğrenilen “zorluklar birlikte aşılır” anlayışı, evliliği tek bir bağlılık olmaktan öte bir hayat biçimine dönüştürüyor. 

Dinî normlar ise bu bağlılığı güçlendiren çerçeveyi çiziyor: Birçok bölgede boşanmanın neredeyse bir tabu olarak görülmesi, eşlerin “kutsal bir bağı” müdafaa refleksini pekiştiriyor. Lakin bu kalıcılığı tek başına gelenek ve dindarlıkla açıklamak eksik kalır. 

Kırsal alanlardaki pek çok bayan, kendi ekonomik kaynağına sahip olmamanın getirdiği yoksulluk kaygısıyla boşanmayı tercih etmiyor. Dahası, toplumsal bakış açısı boşanmış eşlere ağır bir damga vuruyor; “terkedilmiş” yahut “geleceği belirsiz” addedilmek, bireyleri bağlantıyı sürdürmeye iten güçlü bir toplumsal baskı yaratıyor.

Yine de Sri Lanka, durağan bir model değil. Büyük kentlerde eğitim ve istihdam imkanlarının artması, bilhassa genç bayan ve erkeklerin evlilikte “zorunluluktan” çok “özgür iradeyle” kalmayı seçmesine imkan tanıyor. Artık birçok çift, aile ve toplum baskısı yerine karşılıklı sevgi, hürmet ve bağlantı temelli bir evliliği ön plâna alıyor.

Sri Lanka’nın bu ender aile yapısı; din, gelenek, ekonomik kurallar ve toplumsal normlar ağı tarafından desteklendiği sürece boşanma hâlâ istisna kalacak üzere görünüyor. Fakat, nesiller ortası bedel dönüşümü ve kentleşmenin tesiri, “ömür uzunluğu evlilik” kavramını bir zorunluluktan çok şuurlu bir tercih haline dönüştürüyor. 

Bu model, boşanmanın adeta kent efsanesi olduğu bir toplum portresi çiziyor.