Bu uyarı sistemi, depremi 9 saniye önceden bildirmiş
Elektrik ve Elektronik Mühendisi Kürşat Yurdagül, zelzele erken ihtar sistemi aygıtını üretti. Aygıtın, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş sarsıntılarından evvel ihtar vermesinin akabinde İstanbul Silivri açıklarında meydana gelen zelzelede de 9 saniye öncesinden devreye girerek ihtar verdiğini söyleyen Yurdagül, “Cihaz, tıpkı vakitte sarsıntı sırasında yaşanan patlama, yangın ve asansörde kalmak üzere risklerin de önüne geçmeyi sağlayarak can kaybının önüne geçiyor. Sistem, fay sınırlarının üzerinde bulunan sismometreler ile gelen sinyalleri, internet aracılığıyla sunucuya data olarak yolluyor. Sunucu ise bulunduğu yere yönelik aygıtlara verileri iletiyor. Cihaz kurulu olan yerde sarsıntı olmaya başlamadan evvel şahsa ihtar veriyor” tabirlerini kullandı.
‘UYARI VERME MÜDDETİ FAYIN KIRILMA SURATINA VE MERKEZE YAKINLIĞINA BAĞLI’
Cihazın ikaz sisteminin zelzelenin şiddetine nazaran de ayarlandığını, örneğin 5 ve üzeri şiddetteki sarsıntılardan ikaz alınmak istenirse buna yönelik bir suram olduğunu söyleyen Yurdagül, “Cihaza data ulaşıp ikaz vermeye başladığında da bina dışından doğal gazı, elektriği keser ve asansörü en yakın kata çekerek devre dışı bırakır. Binadaki yanıcı, patlatıcı üzere aktivatörleri tek başına kapatabiliyor. Aygıtın sarsıntıdan evvel ikaz verme müddeti ise fayın kırılma suratına ve merkeze yakınlığına bağlı oluyor. Örneğin 100 kilometre uzaklıkta bir fay hareket haline geçtiyse ve kırılma suratı 5 kilometre ise aygıt 20 ile 22 saniye öncesinden haber veriyor. Fakat İstanbul’da son yaşanan zelzeledeki üzere 100 kilometre uzaklıkta olup kırılma şiddeti 8 ve üzerinde bir kilometredeyse müddet kısalıp 9 saniyeye düşüyor. Bu, kısa müddette insanların tahliye edilmesi değil, patlama, yangın üzere risklerin önüne geçen ve tedbir alınmasını sağlayan bir sistem. Şayet kişi giriş katında ise yeniden tahliye edilmesi açısından büyük avantaj sağlayabilir” dedi.
‘PATLAMA YA DA YANGIN ÜZERE DURUMLARIN ÖNÜNE GEÇİYOR’
Ürünün Teknolojik Eser Evrakı, Yerli Üretici Dokümanı ve Memleketler arası Standartlar Teşkilatı (ISO) evrakına sahip olduğunu belirten Yurdagül, en son 6 Şubat Kahramanmaraş sarsıntılarında Adana’daki bir fabrikada bulunan aygıtlarına ikazın 82 saniye öncesinden geldiğini söz etti. Yurdagül, “Böylece yanında bulunan fabrikalarda yangın çıkarken, o fabrikada bir patlama ya da yangın çıkmadı. Tüm bunların önüne geçmiş oluyor. Bu büsbütün fayın uzaklık aralığı ve kırılma suratı ile alakalı bir durum. Aygıt birebir vakitte Devlet Materyal Ofisi’ne bağlı olduğu için de kamu kurumları da kullanabiliyor” sözlerini kullandı.
