Çanakkale Kara Savaşları’nın 110’uncu yıl dönümünde şehitler anıldı
ÇANAKKALE Kara Savaşları’nın 110’uncu yıl dönümünde şehitler ve hayatını kaybeden yabancı askerler, Şehitler Abidesi’nde düzenlenen merasimle anıldı. Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, “Tarihin en güçlü imtihanlarından biri olan Çanakkale’de 110 yıl evvel karşı karşıya gelen milletlerin, ‘dünün hasımları, bugünün dostları’ anlayışıyla burada bir ortaya gelmesi, barışın ve ortak insanlık kıymetlerinin en manalı ifadesidir” dedi.
Çanakkale Savaşları şehitleri ile yabancı askerler, Tarihi Gelibolu Yarımadası’ndaki Şehitler Abidesi’nde düzenlenen merasimle anıldı. Merasime, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, Çanakkale Valisi Ömer Toraman, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, 2. Kolordu Kumandanı Tümgeneral Rasim Yaldız, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Kumandanı Tuğamiral Mustafa Biçen, Birleşik Krallık Kraliyet Prensesi Anne ve eşi Sir Timothy James Hamilton Laurence, Birleşik Krallık Türkiye Büyükelçisi Jill Morris, Birleşik Krallık Savunma Ataşesi Col Jim Torbet, Fransa Türkiye Büyükelçisi Isabelle Dumont, Fransa İstanbul Başkonsolosu Nadia Fanton, Fransa Savunma Ataşesi Deniz Yüzbaşı Nora Zelazlı, Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, Yeni Zelanda Türkiye Büyükelçisi Greg Lewis, Avustralya Genel Valisi Samantha Mostyn Ac, Avustralya Büyükelçisi Miles Armıtage, Hindistan Türkiye Büyükelçisi Muktesh Pardeshi, Avusturya Türkiye Büyükelçisi Gabriele Juen, Senegal Savunma Ataşesi Albay Boucar Sene, Güney Afrika Askeri Ataşesi Albay Ivan John Afrikander, Macaristan Büyükelçi Temsilcisi Valéria Kıcsı, Macaristan Savunma Ataşesi Albay János Hess, Pakistan Büyükelçiliği Müsteşarı Saleem Qazi, Pakistan Savunma Ataşesi Brig General Imran Noor, Kanada Türkiye Büyükelçisi Kevin Hamilton, Kanada Savunma Ataşesi· Capt Robert Taylor ve çok sayıda davetli katıldı.
Tören, Türkiye Cumhuriyeti ismine Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı’nın Şehitler Abidesi önündeki Çanakkale Savaşları kahramanları rölyefindeki Atatürk Anıtı’na çelenk koymasıyla başladı. Şehitler ve yabancı askerler için hürmet duruşunda bulunulup, top atışı yapılmasının akabinde İstiklal Marşı okundu.
‘BARIŞIN VE ORTAK İNSANLIK BEDELLERİNİN EN MANALI İFADESİ’
Törende konuşan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, “Bugün burada, Türk milletinin kahramanlık ve fedakarlıkla yazdığı büyük bir destanı, Çanakkale Zaferi’nin 110’uncu yıl dönümünü anmak üzere bir ortaya gelmiş bulunuyoruz. Tarihin en şiddetli imtihanlarından biri olan Çanakkale’de 110 yıl evvel karşı karşıya gelen milletlerin, ‘dünün hasımları, bugünün dostları’ anlayışıyla burada bir ortaya gelmesi, barışın ve ortak insanlık kıymetlerinin en manalı tabiridir. Çanakkale, yalnızca askeri bir muvaffakiyet değil; bir milletin bağımsızlık tutkusunun, vatan sevgisinin ve hür yaşama iradesinin abideleştiği bir yerdir. Bu topraklarda toprağa düşen her bir Mehmetçik, bugün sahip olduğumuz özgürlük ve onurun temelini atmıştır. Bu vesileyle, bizleri bu ulu zafere ulaştıran tüm şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmetle, minnetle ve hürmetle yad ediyorum. Ruhları şad olsun” dedi.
‘KURŞUNLA DEĞİL, İMANLA YAZILAN BİR DESTANDI’
Yazgı, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çanakkale, sırf bir cephe çizgisi değil, bir dirilişin, bir direnişin ve bir varoluş çabasının ismidir. Seddülbahir’de, Arıburnu’nda, Conkbayırı’nda Mehmetçik yalnızca düşmana değil, emperyalizme, sömürüye ve tahakküme karşı da savaştı. Matematiksel üstünlüğün, teknik donanımın zaferi garantilemediği bu savaşta, hesaba katılmayan lakin alanda belirleyici olan bir güç vardı; Türk milletinin toprağına, bayrağına ve özgürlüğüne duyduğu sarsılmaz bağlılığı. O bağlılık sayesinde, Mehmetçik sadece vatanını değil, birebir vakitte insanlığın onurunu da savundu. Sayıca, silahça üstün olanlara karşı; inanç, vatan sevgisi ve sarsılmaz bir iradeyle karşı durdu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum’ kelamı, işte bu çabayı tarihin en ulu sayfalarına mühürlemiştir. O gün, kurşunla değil, imanla yazılan bir destandı Çanakkale. Türk ordusunun kahramanlığı, milletimizin iradesi ve fedakarlığı, dünya tarihine unutulmaz bir iz bıraktı. Savaş meydanlarında sayılarla ölçülemeyen pahalar vardı: Mehmetçiğin sarsılmaz imanı ve milletin duası. Bugün hala tıpkı ruhu taşıyoruz. Çanakkale, Türk milletinin tarih boyunca kaç badireler atlattığını fakat asla boyun eğmediğini gösteren bir dönüm noktasıdır.”
‘GENÇLERİMİZ ONURLA TAŞIMAKTADIR’
” Malazgirt’ten Çanakkale’ye, Sakarya’dan 15 Temmuz’a kadar kaç cephelerde yazılan bu tarih, milletimizin bağımsız yaşama kararlılığının kesintisiz ifadesidir” diyen Yazgı, “Dün Çanakkale’de toprağını canıyla savunan bu millet, bugün de yerli ve ulusal savunma sanayii atılımlarıyla birebir ruhu yaşatmaktadır. Kendi tankını, uçağını, gemisini, silahını üreten bir Türkiye; yalnızca bölgesel değil, global ölçekte barışın teminatı olma yolunda ilerlemektedir. Geçmişte cephede vatanı savunan Mehmetçik’in mirasını bugün, yerli ve ulusal teknolojilerle geleceğini inşa eden gençlerimiz onurla taşımaktadır. Bu bağlamda Çanakkale ruhu, sırf geçmişe ilişkin bir hatıra değil; bugünün ve yarının en güçlü motivasyonudur. Zira biz biliriz ki bağımsızlığını diğerlerine emanet eden bir milletin geleceği yoktur. Bugün de dünyanın birçok yerinde, mazlumlar tıpkı zulme direnmekte; kendi Çanakkalelerini yaşamaktadır. Filistin’de çoğunluğu çocuk binlerce insan şehit olurken, insanlık sessiz; kadim kentler yakılırken, vicdanlar sessiz kalmaktadır. Bilinmelidir ki bu millet geçmişte nasıl mazlumun yanında durmuşsa, bugün de tıpkı duruşu sergilemekten vazgeçmeyecektir. Tarih bizi, sırf savaşları kazanan değil; adaletin, merhametin ve insanlığın da sesi olan bir millet olarak yazmıştır, yazacaktır” tabirlerini kullandı.
‘VAR GÜCÜMÜZLE ÇALIŞACAĞIZ’
Bugün burada yalnızca bir zaferi değil; bir ahlakı, bir duruşu, bir medeniyet anlayışını andıklarını söyleyen Yazgı, “Çanakkale, Türk milletinin tarih boyunca taşıdığı adalet hissinin, barış isteğinin ve insanlık onuruna duyduğu hürmetin da simgesidir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, ‘Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve rahat uyuyacaklardır. Onlar bu topraklarda canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır’ sözleri, geçmişin düşmanlıklarını aşan derin bir insanlık anlayışının sözüdür. Bu vesileyle, düşmanlıkların kardeşliğe, acıların anlayışa dönüştüğü bu topraklardan, tüm dünyaya sevgi, hürmet ve barış dolu bir gelecek için el ele verme daveti yapıyoruz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının önderliğinde kazanılan zafer, geçmişimizin anısı ve geleceğimizi aydınlatan bir ışıktır. Bu mirasa sahip çıkmaya, yerli ve ulusal kıymetlerimizi büyütmeye, barış dolu bir gelecek için çalışmaya devam edeceğimizi bir sefer daha kararlılıkla tabir ediyorum. ‘Çanakkale geçilmez’ diyen o irade, bugün hala ayaktadır. ve biz, o iradeye layık olmak için var gücümüzle çalışacağız. Bu vesileyle başta Anafartalar Kahramanı, Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere; bu toprakları bize emanet eden tüm şehit ve gazilerimizi rahmetle, minnetle anıyor; barışın, adaletin ve insanlık onurunun hükümran olduğu bir dünya dileğiyle sözlerime son verirken, hepinizi hürmetle selamlıyorum” dedi.
‘KARADAN DA HAVADAN DA ÇANAKKALE’Yİ GEÇİLMEZ YAPMIŞTIR’
Türk milleti için çok müstesna ve çok değerli bir alanda merasim yaptıklarını söyleyen Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir ise “110 yıl evvel, kıyametin koptuğu bu topraklarda, Mehmetçik sıradağlar üzere durmuş, kendisinden fiziki olarak kat kat üstün güçlere karşı vatanını aslanlar üzere savunmuş, milletinin varlığı, vatanının bağımsızlığı ve kutsal kıymetlerine olan bağlılığı için canını hiçe saymış, denizden de karadan da havadan da Çanakkale’yi geçilmez yapmıştır. Yok oluş sürecinde olduğu düşünülen Türk milleti, Çanakkale’de ayağa kalkmış, tabiri caizse küllerinden yine doğmuştur. Memleketimizin kararan ufuklarında şafak sökmüş, ulusal gayretimizin işaret fişekleri havaya atılmış, Cumhuriyetimizin temelleri atılmıştır. Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu topraklarda bir güneş üzere doğmuş ve milletimizin kalbindeki yerini almıştır. Binlerce Mehmetçik, sessiz ve mütevazi hayatlarını, en sevdiklerini bırakarak Çanakkale’ye gelmiş, burada vatan savunmasında aslan kesilmiş, Çanakkale’yi geçilmez yapıp büyük bir zafer kazandıktan sonra sessiz ve mütevazı hayatlarına geri dönmüştür. Bu topraklar için toprağa düşüp, şehit olanların ise son cümleleri ‘Vatan sağ olsun’ olmuştur. O civanmert neferler, vatan ve millet vazifelerini ziyadesiyle yerine getirip kalbimizdeki ve tarihteki en müstesna yerlerini almışlardır. Bugün vatanın sağ olan evlatları, onları o büyük kahramanları hayırla ve şükranla yad etmektedir” açıklamalarında bulundu.
‘HEPİMİZİN ORTAK SORUMLULUĞUDUR’
Törende konuşan Birleşik Krallık Kraliyet Prensesi Anne de “Bu sabah gösterdikleri son derece nazik ve sıcak karşılama için Türkiye halkına teşekkür ederim. 110 yıl evvelki bu acımasız seferde her tarafta şahit olunan hizmet ve fedakarlıkları anarken, Türk dostlarımızla birlikte eski İtilaf güçlerini temsil etmek üzere bugün karşınızda bulunmak büyük ve manalı bir onurdur. Bugün, Türkiye ve eski Osmanlı İmparatorluğu’ndan, Birleşik Krallık ve İrlanda’dan, Avustralya, Yeni Zelanda, bölünmemiş Hindistan ve başka İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinden, Fransa ve denizaşırı topraklarından, seferin uzun süren acıları sırasında ölen ya da yaralanan tüm mert ruhları selamlıyoruz. Bu büyük çatışmanın gazileri yıllar geçtikçe hayatlarını kaybederken, onların anılarının asla solmamasını sağlamak hepimizin ortak sorumluluğudur. İngiliz Milletler Topluluğu Savaş Mezarları Komisyonu Başkanı olarak, bu tarihi alanların korunması için Türk dostlarımızla el ele vererek bu süper yarımadada yürütülen çalışmaları görmekten memnuniyet duyuyorum. Şehitlerin anısını yaşatmak için yapılan çalışmaları takdirle karşılıyorum. Geçmişten aldığımız derslerle birlikte bu anma bayrağını gelecek kuşaklara aktarma vazifemiz var. Daima birlikte savaşanları onurlandırmalı ve gelecekte savaşmaya daha az gereksinim duyulacak daha güzel bir dünya için birlikte uğraş göstermeliyiz” dedi.
‘BU GİBİ SÖZLERİ GELECEĞE TAŞIMALIYIZ’
Anne, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Gelibolu harekatı sırasında tüm tarafların yaşadığı acı, kayıp ve ıstırap hayal bile edilemezdi. Bununla birlikte, 110 yıl evvel kum ve çamurda yaşanan çaresizlikten kayda paha olumlu sonuçlar çıktığını gördük. Aykırı taraflarda savaşmış olsak da bugün burada muteber dostlar ve NATO müttefikleri olarak bulunuyoruz. Hakikaten de bu dikkate bedel ve memnuniyet verici uzlaşma, Türkiye’nin 1952 yılında bağımsız ve hâkim bir cumhuriyet olarak NATO’ya katılmasıyla, nispeten kısa bir jenerasyon içinde gerçekleşmiştir. Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan bir cumhuriyet. Genç Mustafa Bey’in hem seçkin bir cephe kumandanı olarak referanslarını parlattığı hem de kahramanlık konusunda ün kazandığı yer Gelibolu cephesiydi. Buradaki tecrübesi onu hem askeri bir başkan hem de bir devlet adamı olarak şekillendirmiştir. 1934 yılında söylediği ölümsüz kelamlar bu kavramı eksiksiz bir formda somutlaştırmaktadır; ‘Sizler, Mehmetçiklerle yan yana koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve rahat uyuyacaklardır. Onlar bu topraklarda canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.’ Bu topraklarda yaşanan çetin savaşların yerini kalıcı dostluklara ve güçlü ittifaklara bırakmasını sağlayan bu gibi sözleri geleceğe taşımalıyız. Bugün burada temsil edilen tüm uluslara en içten hürmetlerimi sunuyorum. Eski İtilaf Devletleri ismine Gelibolu’nun anısını ve birlikte geleceğimizi selamlıyorum.”
Konuşmaların akabinde Kur’an-ı Kerim okunup, dua edildi. Mehteran gösterisinden sonra Türk ve yabancı askerler, gaziler ile izcilerin de katıldığı geçit merasimi yapıldı. Şehitlik Defteri’nin imzalanması ve sembolik şehit mezarlarına karanfil bırakılmasının akabinde SOLOTÜRK gösterisi ile merasim sona erdi.
