CHP’li Gürer: ‘Fransa’dan daha çok ineğe sahibiz ama daha az süt üretiyouz’
CHP Niğde Milletvekili ve Tarım Orman ve Köyişleri Komitesi Üyesi Ömer Fethi Gürer Niğde, Osmaniye ve Konya’da süt üreticileriyle çiğ sütün durumunu konuştu.
Türkiye’de ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarının, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) son bilgilerine nazaran, geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 5,4 oranında azaldığına dikkat çeken Gürer, farklı vilayetlerde de süt ineği sahiplerinin, yem fiyatı ve ahır masrafları karşısında Ulusal Süt Konseyi’nin belirlediği çiğ süt fiyatının düşük kaldığını lisana getirdiklerini, bu fiyata dahi sütü satmada sorun yaşandığını söz etti.
Artan ahır ve yem maliyetleri ile düşük süt fiyatlarının, süt inekçiliği için önemli tehdit olduğunu söyleyen Gürer, iktidara, hayvancılık ile geçim sağlayanların durumu için acil takviye davetinde bulundu.
İneklerinin bir kısmını satan Aslan Üstündağ ise maliyetler karşısında hayvan sayısını azaltmak zorunda kaldığını söz ederek, “devlet dayanağının artırılmazsa işimiz zor” dedi.
Gürer, süt üretimi ve hayvancılıkta yaşanan meselelerin giderek derinleştiğine dikkat çekerek, “Ülkemizde süt üretimi sorun. Hayvan varlığı bakımından Fransa, bizim süt ineğimizin yarısına sahip lakin bizim ürettiğimizden fazla süt üretiyor. Süt inekçiliğinin en büyük sarfiyatı yem. Yem fiyatları artıyor, sütün fiyatı artmıyor. Ahır masrafları artıyor, sütün fiyatı artmıyor” sözlerini kullandı.
Ulusal Süt Konseyi’nin tavsiye fiyatı olan 17 lira 15 kuruşun birçok bölgede uygulanmadığını belirten Gürer, “Niğde’de 12 lira – 14 lira aralığında, Konya’da 15 lira, farklı vilayetlerde 11 liraya kadar çiğ sütün fiyatı değişkenlik gösteriyor. Besicilik yapan, süt inekçiliği yapan bundan para kazanamayınca bu işi sürdüremiyor. Zira yem sarfiyatı maliyetlerin yüzde 70’ini oluşturuyor. Yem fiyatları daima artıyor. 50 kiloluk süt yeminin torbası bugün 700 lirayı geçmiş” diye konuştu.
“İKTİDARIN DAHA ÇOK SÜBVANSİYON VERMESİ LAZIM”
Süt üreticisi Alım Üstündağ ise bölümün zorluklarını şu sözlerle anlattı:
“Yaklaşık 4-5 yıl evvel hatırladığım kadarıyla sütümüz 9 liraydı, soğuk süt veriyorum. Bugün 15 liraya veriyoruz. O gün 300’e yakın hayvanım vardı, totalde bunları 100’e düşürdüm. Büyükbaş hayvanlarda artık para kazanamadığımız için yalnızca işletmemiz burada hayvanımız olsun, malımız mülkümüz beklesin diye yapıyoruz. Ziyan ediyoruz. İktidar daha çok sübvansiyon vermesi lazım. Örneğin arpaya dayanak veriyor, yeme takviye veriyor lakin halk eserleri çok kıymetli fiyatlarla alıyor. Taban fiyat alan bir adam bin liraya et yiyor ya da 800 liraya et yiyor. Ben 400 liraya karkas et satıyorum, fakat bana diyorlar ki ‘Çok fazla paraya satıyorsun’ Biz kazanmıyoruz. Bunun yapılması için devletin daha çok sübvansiyon vermesi lazım. Alışılmış yem dayanağı kural, mazot dayanağı koşul. Bu süspansiyonları biraz daha fazla verirse biz ucuza mal üretiriz ve halkımız da gerçek dürüst et yiyebilir. Aksi takdirde vakit içerisinde biz burayı düzgünce azaltıp bitireceğiz. Ne yapalım yani? Para kazanamıyoruz. Evvelce 350-400 hayvanım vardı. Büyükbaş hayvan sayımı şu anda 100’e düşürdüm. Artık bu sarı beyaz olanlar Simental, siyah beyaz olanlar Hollanda. Bunlar sağlam ırktır, sütleri çok fazla olmaz, 20 kilo civarında olur ancak hastalanmazlar.”
Üreticileri dinleyen Gürer, “Hayvana ne kadar yem verirsen o kadar süt ve o kadar et alıyorsun. Hayvanlar akıllı. Fakat Türkiye’de meralarda otların boyutları küçük olduğu için ağız yapıları meraya gitmeye uygun değil. 12 ay kapalı alanda yemle besleniyorlar. Bu da maliyeti artırıyor. Türkiye kendi ırkını geliştirmeliydi. Bugünlere gelen meseleler yanlış siyasetlerin yansımasıdır” diye konuştu.
Ömer Fethi Gürer, AK Parti iktidarının hayvancılıktaki ithalat siyasetini eleştirerek, şunları söyledi:
“Son üç yılda 1,5 milyon baş sığır ithal edildi, 2,4 milyar dolar ödeme yapıldı. Sığır kesiti 2023-2024 yılları ortasında 733.000 baş azaldı. Et üretiminde 187 bin tonluk kayıp yaşandı. Küçük aile tipi işletmeler üretimden çekiliyor. TÜİK datalarına nazaran hayvan sayısında da azalma var. 2010 yılından bu yana 10 milyon baş hayvan ithal edildi. Yurt dışına 11 milyar dolar döviz gitti fakat hayvancılıkta problemler çözülemedi. Uruguay ve Brezilya’dan hayvan ithalatı yapılıyor. Bu ithalatlara karşın ne et üretimi artıyor ne de hayvan sayısında ithal edilen hayvanlara nazaran artış gerçekleşiyor. Türkiye’nin 16 milyon 800 bin büyükbaş varlığı var. Bunun 10 milyonu ithal edilen hayvanlardan oluşuyor. Bu durumda hayvancılığın sürdürülebilmesi için yanlışsız dayanakların verilmesi gerekiyor. Üretici, beslediği hayvandan para kazanamayınca bu işi bırakıyor.”
“SÜT ÜRETİCİSİNİN DURUMU VAHİM”
Gürer, fabrikaların karından taviz vermediğini fakat üreticinin kazanamadığını belirterek, “Süt üreticisinin durumu vahim. Süt üretimi düşüyor. Üretilen süt, fabrikalar tarafından alınırken, fabrika yemini de kendi satıyor ve fiyat artırımlarında taviz vermiyor. İthal yem fiyatı artıyor lakin sütün fiyatı artmıyor. Bugün sütün gerçek maliyeti 20-22 lira ortasında. Üreticiler, kendi emeklerini hesaba katmadan fiyatlandırma yapıyor. Ahır sarfiyatları, personellik, veteriner masrafları, yem masrafları daima artıyor. Bu işi yapanlar 24 saat hayvancılık yapmak zorunda kalıyor. Gerekli takviyeler sağlanmazsa üreticiler hayvancılığı bırakıyor” değerlendirmesini yaptı.
