Çin Merkez Bankası’ndan Yeni Teşvikler: Faiz İndirimleri ve Likidite Artışı

BURHAN SANSARLIOĞLU/ALİ CANBERK ÖZBUĞUTU – Uzmanlar, Çin Merkez Bankasının (PBoC) ekonomiyi desteklemek için açıkladığı teşvikleri devalüasyon atılımı olarak değerlendirirken, teşviklerin devam edeceğini öngörüyor.

Dünya genelinde ABD ile Çin ortasındaki gümrük tarifelerinden kaynaklı riskler öngörülebilirliği azaltırken, tarafların müzakere yapmayı planlaması bu risklerin görece azalmasına neden oldu. Çin tırmanan ticaret tansiyonuna karşı iktisadın ve finans piyasalarının istikrarını sağlamak üzere para siyaseti önlemleri açıkladı.

Buna nazaran, PBoC, 8 Mayıs prestijiyle geçerli olmak üzere 7 gün vadeli aykırı repo faiz oranını yüzde 1,5’ten yüzde 1,4’e indirdi. Bunun yanı sıra bankaların zarurî karşılık oranını 15 Mayıs’tan geçerli olmak üzere 50 baz puan düşürüleceğini duyurdu. Zarurî karşılık oranlarında yapılan indirimin finansal sisteme 1 trilyon yuan (yaklaşık 139 milyar dolar) likidite sağlayacak.

“Küresel piyasalarda havayı daha olumluya çevirici bir adım diyebiliriz”

Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, konuya ait AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Çin Merkez Bankasının zarurî karşılık oranı ve kısa vadeli faizleri düşürmesi bir devalüasyon atılımı olarak kabul edilebilir.” dedi.

Çin’in bu atılımının para ünitesini zayıflatacağı için sabit kur sisteminde devalüasyon olarak kabul edilebileceğini belirten Eryılmaz, indirilen faizlerin Çin yuanını zayıflatacağını belirtti.

Çin’in geçen yılın ortalarından bu yana büyümeyi yüzde 5’te tutma emeliyle piyasaları desteklediğini aktaran Eryılmaz, gelinen noktanın Çin’in ekonomi teşvik düzeneğini farklı yoldan yaptığı bir sürece evrildiğini lisana getirdi.

Eryılmaz, evvelki yaptığı teşviklerde Çin’in iç talebi desteklemek değil, yüklü olarak sıkıntılı gayrimenkul piyasasını ve belediyelerin yapısını güçlendirmeye yönelik adımlar attığını belirterek, kelam konusu devirlerde ülkeye yönelik tüketimi destekleme adımları atılması gerekliliği istikametinde tenkitlerin yapıldığını anımsattı.

Gelinen süreçte Çin idaresinin, büyümek için iç tüketimi canlandırmaya geçerek taktiksel değişikliğe gittiğini belirten Eryılmaz, “Bu taktiksel değişikliği maliye siyaseti değil de para siyasetiyle da yapmaya başladı. Yaklaşık 1 yıl evvel para siyasetine çok dokunmuyordu. Faizleri indirdiği vakit yuan paha kaybediyordu, yuan kıymet kaybettiği vakit oluşacak sermaye kaçışından çekiniyordu. Artık buna mecbur kaldı. Zira iç talebini desteklemesi lazım, bunun için krediye erişimi kolaylaştırması ve likiditeyi artırması lazımdı.” diye konuştu.

Eryılmaz, mecburen de olsa bugünkü adımların global ticaret savaşının tesirlerinin azaltmak hedefiyle atıldığını söz ederek, “Çin, ticaret savaşlarından kaynaklı ihracatının azalacağı ve büyümesinin yavaşlayacağını öngördüğü için büyümede ana motoru tüketime kaydırdı. Bu nedenle faizleri indirdi. Bankalar daha kolay kredi verecek, likidite artacak. Faiz indirimleri ve teşvik adımlarıyla 1 trilyon yuanlık (139 milyar dolar) bir likidite yaratılacak.” tabirlerini kullandı.

Söz konusu teşvikleri piyasalara yansımalarını pahalandıran Eryılmaz, bunun çok olumlu bir gelişme olduğunu, risk iştahını artırıcı bir öge olarak öne çıktığını kaydetti.

Eryılmaz, başta Çin ve Asya olmak üzere borsaların bundan olumlu istikamette etkileneceğini belirterek, “Küresel piyasalarda havayı daha olumluya çevirici bir adım diyebiliriz. Piyasalar, Çin’in teşvik adımlarına devam edeceği tarafında umut besliyor.” değerlendirmesinde bulundu.

“Çin, aksilikleri telafi etmek için dayanağı artırıyor”

ABN AMRO Kıdemli Ekonomisti Arjen van Dijkhuizen de “Beklendiği üzere, Çinli yetkililer ABD ile tırmanan ticaret uyuşmazlığının yol açtığı aksilikleri telafi etmek için takviyesini artırıyor.” dedi.

Bu tedbirlerin beklentileri dahilinde gerçekleştiğini lisana getiren Dijkhuizen, öbür faiz oranlarında da indirimlerin yapılmasını beklediklerini kaydetti.

Dijkhuizen, PBoC’nin dayanaklarına teknoloji şirketleri tarafından ihraç edilen tahvillerin satın alınmasını desteklemek için ucuz kredi sağlamasını sağlayacak yeni bir borç risk paylaşımının da eşlik edeceğini söyledi.

ABD ve Çin ortasında gerçekleşecek ticaret görüşmelerine de değinen Dijkhuizen, “Çin’in sert oynaması için birkaç nedeni olmasına karşın tehlikede olan büyük çıkarlar ve ticaret savaşının hem ABD hem de Çin ekonomilerine ziyan vermesi göz önüne alındığında, her iki ülkenin de gerginliğin azaltılmasından faydalanabileceğini düşünüyoruz.” diye konuştu.