Dünya Genelinde Trafik Kazaları: 1,2 Milyon Can Kaybı ve Çözüm Önerileri
Birleşmiş Milletler Etraf Programı (UNEP) datalarına nazaran, dünyada her yıl yaklaşık 1,2 milyon kişinin hayatını yitirmesiyle ve 50 milyona yakın kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan trafik kazaları, esas mevt ve kalıcı sakatlanma nedenleri ortasında.
Bugün taşıt sayısının ve ulaşıma duyulan muhtaçlığın artmasıyla birlikte kara yollarındaki trafiğin hakikat yönetilmesi daha da karmaşık bir hal alıyor.
Aşırı sürat yapmamak, alkollüyken araç kullanmaktan kaçınmak, emniyet kemeri takmak, iki ve üç tekerli taşıtları kullanırken gerekli kollayıcı ekipmanları giymek, çocuk muhafaza sistemlerini kullanmak üzere hassasiyetlerin göz arkası edilmesi ise trafik kazalarına bağlı ölümlerin artmasına sebep oluyor.
UNEP’e nazaran, dünyada her yıl yaklaşık 1,2 milyon can kaybıyla sonuçlanan trafik kazaları, yılda 50 milyona yakın kişinin de yaralanmasına neden oluyor. Trafik kazaları, en önemli mevt ve kalıcı sakatlanma nedenleri ortasında.
Trafikte karşılaşılan aksiliklere ve bunların tahlil yollarına dikkati çekmek için her yıl mayısta “Karayolları Güvenliği ve Trafik Haftası” düzenleniyor.
AA muhabiri, dünyada trafik kazalarına ait dataları derledi.
Ölümler en çok Güneydoğu Asya’da
Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ) 2023’te 170 ülkeden bilgilerle hazırladığı rapora nazaran, kara yolu trafik kazalarının neden olduğu 10 mevtten 9’u, “düşük ve orta gelirli” ülkelerde görülüyor.
Güneydoğu Asya bölgesi, dünyada trafik kazalarının neden olduğu ölümlerin yüzde 28’ini oluşturarak, trafikteki can kayıplarında başı çekiyor. Bunu, yüzde 25 ile Batı Pasifik bölgesi ve yüzde 19 ile Afrika takip ediyor.
Öte yandan Rusya, Japonya, Danimarka, Litvanya, Norveç, Belarus, Trinidad ve Tobago, Brunei, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Venezuela, trafik kazalarına bağlı vefatları, 2021 sonunda 2010’daki sayının yarısına indirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinin 2020’de aldığı kararla 2030 sonuna kadar trafik kazası kaynaklı ölümlerin tüm ülkelerde yarıya indirilmesi hedefleniyor.
The Indian Express gazetesinin haberine nazaran, 2023’te dünyanın en kalabalık ülkesi Hindistan’da 480 bini aşan trafik kazası meydana gelirken 170 binden fazla kişi de bu kazalarda hayatını kaybetti.
Trafik kazalarına karşı önlemler
Yol altyapılarının kalitesi, araçların bakımının ihmal edilmemesi, şoför ve yayaların bilinçlendirilmesi üzere etmenler, trafik güvenliğinin olmazsa olmazları ortasında sıralanıyor. Bunların gözetilmemesi halinde mevt ve yaralanma riski artıyor.
DSÖ’nün raporuna nazaran, 2022 prestijiyle 88 ülkede emniyet kemeri kullanımına ait yasa bulunurken, yalnızca 44 ülkede yayaların korunmasına ait yasalar mevcut.
Düzenli araç muayenesini koşul koşan yasalar 134 ülkenin, sürat hudutlarını düzenleyen yasalar ise 163 ülkenin ulusal mevzuatında yer alıyor.
Motosiklet ve skuter üzere iki ila üç tekerli araçların şoförleri, dünyada trafik kaynaklı ölümlerin yüzde 30’unu oluştururken, bu can kayıpları, başta kask olmak üzere gözetici ekipman kullanımıyla en aza indirilebiliyor.
Trafikte yapay zeka kullanımı
Pek çok ülke, yol güvenliğini artırma, kazaları tedbire ve trafik sıkışıklığını azaltmaya yönelik teşebbüslerinde trafik polisleri ve sürat tespit kameraları üzere klâsik sistemlerin haricinde yapay zeka teknolojilerinden de dayanak alıyor.
Trafiğin önemli problemlere neden olduğu büyük kentlerde, sokak kamerası imgelerinden ve kullanıcı bilgilerinden yararlanan yapay zeka sistemlerine yaygın olarak rastlanıyor.
BAE’de Dubai Yollar ve Ulaştırma Otoritesi (RTA), trafik lambaları takip sistemlerinde yapay zeka kullanılmasının, bekleme müddetlerini azalttığını ve trafik akışını kolaylaştırdığını açıkladı.
Öte yandan yapay zekanın trafiğe entegrasyonu, saklılık ve bilgi müdafaayla ilgili birtakım kaygıları de beraberinde getiriyor.
The Times gazetesinin haberine nazaran, Hollanda’nın başşehri Amsterdam’da kullanıcıların cep telefonu bilgileri aracılığıyla trafik sıkışıklığı kestiriminde kullanılması planlanan bir yapay zeka sisteminden, siber güvenlik kaygıları nedeniyle vazgeçildi.
