Emtia piyasalarında Fed, Çin ve arz endişesi

ABD’de tarım dışı istihdamın nisanda 177 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi ve işsizlik oranının yüzde 4,2 düzeyinde sabit kalması, ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz indirimine yönelik beklentileri zayıflattı. Para piyasalarında temmuz ayı için faiz indirimi mümkünlüğü artarken, haziran ihtimali zayıfladı.

Fed’in gelecek hafta faiz oranını sabit bırakması beklenirken, yatırımcıların odağı Fed Başkanı Jerome Powell’ın açıklamalarına çevrildi.

Bu gelişmelerle yatırımcıların inançlı liman talebi azalırken, tahvil faizlerinde sonlu bir artış görüldü. ABD 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,31 düzeyinde tamamladı. Dolar endeksi de yüzde 0,5 artışla 100 düzeyine yükseldi ve bu durum varlık fiyatları üzerinde satış baskısını artırdı.

DÜNYA BANKASI’NDAN EMTİA FİYATLARI ÖNGÖRÜSÜ

Dünya Bankasının nisan ayı Emtia Piyasaları Görünüm Raporu’na nazaran, global emtia fiyatlarının 2025’te yüzde 12,4, 2026’da ise yüzde 4,8 düşmesi bekleniyor. Bu düşüşün, Kovid-19 sonrası periyotta birinci defa fiyatları 2015–2019 ortalamasının altına indireceği öngörülüyor.

Küresel piyasalarda risk iştahının artması, ABD-Çin ticaret müzakerelerine yönelik optimistlik ve Çin’deki düşük likidite şartları, inançlı liman talebini zayıflatarak bedelli metallerde satış baskısına yol açtı.

Dünya Bankası jeopolitik belirsizliklerin tesiriyle altın fiyatlarının bu yıl yeni bir rekor kırmasını beklerken, altın fiyatlarının 2026’ya kadar yüksek seyrini sürdüreceğini ve Kovid öncesi periyoda nazaran yüzde 150 üzerinde kalacağını öngörüyor.

Altın fiyatları, evvelki hafta test ettiği 3.500 dolarlık rekor düzeyden düşmeye devam ederek haftayı 3.241 dolardan tamamladı.

Bu gelişmelerin tesiriyle ons bazında fiyatlar, altında yüzde 2,3, platinde yüzde 1,2 ve gümüşte yüzde 3,3 azalırken, paladyumda yüzde 1,2 arttı.

ÇİN TESİRİYLE TALEP ZAYIFLADI

Baz metallerde, Çin’in ekonomik yavaşlaması, ticaret tansiyonları ve bölüm bazlı bilhassa otomotiv ve batarya teknolojilerindeki dönüşümler birçok raporda tesirli rol oynarken, yatırımcıların gözü, yeni üretim kesintileri ve Çin’den gelebilecek destekleyici adımlara çevrildi.

Öte yandan, Dünya Bankası, baz metallerde Çin’in zayıflayan talebi ve ticaret tansiyonları nedeniyle 2025-2026 devrinde düşüş eğiliminin devam etmesini bekliyor.

Bakır fiyatları, artan arz ve zayıf talep görünümüyle paha kaybetti. Memleketler arası Bakır Çalışma Kümesi (ICSG), 2025-2026 yıllarında toplam 500 bin tonluk global arz fazlası beklendiğini açıkladı. Kurum, bu fazlanın temel nedenini ABD Başkanı Donald Trump’ın uygulamaya koyduğu yeni gümrük tarifeleri sonrası beklenen talep daralması olarak gösterdi.

Çin’de imalat faaliyetlerindeki yavaşlama ve global ticaret tansiyonlarının sürmesi, yatırımcıların risk iştahını zayıflatırken, Zambiya ve Şili üzere önde gelen üretici ülkelerden gelen güçlü arz sinyalleri, bakır fiyatlarında aşağı istikametli baskıyı artırdı.

Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Kümesi (ILZSG), 2025’te kurşun piyasasının üst üste üçüncü defa arz fazlası vereceğini açıkladı. Elektrikli araçlara geçişle kurşun-asit akülere olan talep daralırken, otomotiv bölümündeki yavaşlama da baskıyı artırdı.

Uluslararası Nikel Çalışma Kümesi (INSG) bilgilerine nazaran, nikel piyasası 2025’e yaklaşık 100 bin tonluk bir arz ziyadesiyle başladı. Endonezya’nın üretimi 2017’de 358 bin tondan 2023’te 2,2 milyon tona yükselerek dünya arzının yarısını aşarken, bu artışta Çinli şirketlerin rafinaj teknolojilerindeki gelişmeleri de değerli rol oynadı.

Nikel fiyatları, arz fazlası tasalarına karşın bedel kaybetmezken, lityum-demir-fosfat (LFP) üzere nikel içermeyen bataryaların kullanımının artması da fiyatlar üzerindeki baskı yaratıyor.

Alüminyum fiyatlarında da paha kaybı yaşanmazken, fiyatlar üzerinde tesirli olan gelişmeler ortasında Goldman Sachs’ın nisan ayı raporuna nazaran, Trump idaresinin çelik ve alüminyuma getirdiği yeni tarifelerin global büyümeyi yavaşlatacağı ve bunun 2025’te 580 bin tonluk arz fazlasına yol açacağı beklentisi öne çıktı.

Ayrıca, Çin’in üretimi hükümetin kapasite sınırlamalarına karşın yılın birinci çeyreğinde yüzde 2,6 artarak arz fazlası beklentilerini güçlendirdi.

Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 4,1, kurşunda yüzde 0,7 ve çinkoda yüzde 1,5 azalırken, alüminyumda ve nikelde yüzde 0,1 arttı.

PETROLDE ARZ BEKLENTİSİ

Petrol fiyatları kıymet kaybederken, dünyanın iki büyük tüketicisi ortasındaki ticaret savaşının yol açtığı talep kaygıları ve artan arz fazlası beklentileri fiyatların düşmesinde tesirli oldu.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve kimi üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesi üyesi 8 ülkenin üretim artışına devam edeceği beklentisi piyasalardaki arz fazlalığı tasalarını besliyor.

Dünya Bankasının yayınladığı raporda, güç fiyatlarının bu yıl yüzde 17,4 gerileyerek son 5 yılın en düşük düzeyine inmesi, Brent petrolün ise 2026’da varil başına 60 dolara kadar düşmesi bekleniyor. Raporda, elektrikli araçların yaygınlaşması, petrol talebini sınırlayan esas etken olarak öne çıkıyor.

Bu gelişmelerle bu hafta Brent petrolün varil fiyatı yüzde 6,9 azalırken, New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 17,1 kıymet kazandı.

ABD İHRACATINDA YÜKSELİŞ

Tarım emtia fiyatları, ABD Tarım Bakanlığı verileri, küresel arz kesintileri ve tekrar canlanan ihracat gelişmeleriyle haftayı karışık bir seyirle tamamladı.

ABD’nin haftalık ihracatı güçlü seyrederken, mısırda Meksika, soyada Çin, buğdayda ise Nijerya en büyük alıcılar oldu.

ABD merkezli kooperatif bankası CoBank’a nazaran, Meksika, ABD’nin tarım ihracatında Kanada’yı geride bırakabilir. Lakin ekonomik yavaşlama ve pesodaki kıymet kaybı ise bu eğilimin devamlılığına pürüz olarak görülüyor.

Ayrıca hava şartları da yakından izlenirken, ABD’de ekim takvimi yağışlar nedeniyle aksıyor ve Mississippi Irmağı’ndaki sel felaketi ise tahıl lojistiğini olumsuz etkiliyor.

Öte yandan, dünya bankası, besin fiyatlarının 2025’te yüzde 7 gerileyeceğini varsayım ederken, bu durumun kırılgan ülkelerdeki insani yardım gayretlerine katkı sunabileceği belirtildi.

Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO), 2024–2025 dönemi için global tahıl stok iddiasını 868,2 milyon tona düşürdü, bu düzey son üç yılın en düşük seviyesi olarak kaydedildi. Ayrıyeten FAO, global besin fiyat endeksinin gümrük tarifelerindeki belirsizliklerin tesiriyle nisan ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 1 artarak Mart 2023’ten bu yana en yüksek düzeye ulaştığını açıkladı.

Bu gelişmelerle bu hafta Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar soya fasulyesinde yüzde 0,4 , pirinçte yüzde 2,5 ve mısırda yüzde 3 azalırken, buğdayda yüzde 2,3 arttı.

YAĞIŞLAR KAKAO FİYATLARINI BASKILADI

Kakao fiyatları, dünyanın en büyük üreticisi Fildişi Kıyısı’nda nisan sonunda görülen ağır yağışların çiftçileri mutlu etmesiyle geriledi. Olağanın üzerindeki yağmurlar, nisan-eylül ortasındaki ara hasadın son periyot gelişimini destekleyerek üretimin beklentilerin üzerinde gelebileceğine işaret etti. Arzın artacağı kaygısı ise fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.

Şeker fiyatları da bedel kaybederken, Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) bilgilerine nazaran, nisan ayında global şeker fiyat endeksinin yüzde 3,5 gerilemesi fiyatlar üzerinde tesirli oldu. Bu düşüşün temel nedeni olarak, global iktisada ait belirsizlikler ve büyüme telaşları nedeniyle talepteki zayıflama gösterildi.

Bu gelişmelerle ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 5 ve pamukta yüzde 2,3 azalırken, kahvede yüzde 4,3 yükseldi. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 5,1 azalışla tamamladı.