Enerji Zirvesi’nde Tedarik Güvenliği Vurgusu

Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, maden, petrol ve doğal gaz üzere kaynaklara erişim noktasında yalnızca teknik değil birebir vakitte finansal zorluklarla karşı karşıya kalınan bir devir yaşandığını belirterek, “Tedarik güvenliği artık ülkelerin egemenlik algısının, dış ve ulusal güvenlik siyasetlerinin bir kesimi haline geldi.” dedi.

Turkuaz Medya Kümesinin Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı himayesinde düzenlediği İstanbul Doğal Kaynaklar Tepesi’nin “Arz Güvenliğinde Değişen Dinamikler: Zorluklar ve Fırsatlar” başlıklı Bakanlar Oturumu, Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın moderatörlüğünde gerçekleşti.

Bayraktar, Kovid-19 salgını ve sonrasında yaşanan global tedarik zinciri kırılmaları ile Rusya- Ukrayna Savaşı’nın tesirlerini anımsatarak, “Yaptırımlar, ambargolar, içinde bulunduğumuz ticaret savaşları, fiyat oynaklıkları üzere sorunlar artık istisnai olmaktan çıkarmış durumda. Kıta Avrupası’nda yaşanan elektrik kesintisi, vakit zaman doğal gaz tedarikinde yaşanan kesintiler ve boru çizgilerine yönelik tehditler de yalnızca makul coğrafyaların değil neredeyse tüm ülkelerin gündemini oluşturmaya başlamış durumda.” değerlendirmesinde bulundu.

Maden, petrol ve doğal gaz üzere kaynaklara erişim noktasında yalnızca teknik değil birebir vakitte finansal zorluklarla karşı karşıya kalınan bir periyodun içinde bulunulduğunu belirten Bayraktar, “Tedarik güvenliği artık ülkelerin egemenlik algısının, dış ve ulusal güvenlik siyasetlerinin bir modülü haline geldi.” tabirlerini kullandı.

Bayraktar, arz güvenliği açısından öne çıkan ögelere da değinerek, şöyle devam etti:

“Arz güvenliği dediğimizde en kıymetli ögelerden biri çeşitlendirme. Yani tek kaynağa, tek güzergaha bağlı olmamak, bu bağımlılığı azaltmak. Bölgesel enterkonneksiyonları güçlendirmek, yani bağlantısallık da arz güvenliği açısından değerli bir öge. ve elbette ki esneklik. Ne kadar esnek, ne kadar dirençli sistemlerimiz olursa arz güvenliği açısından o kadar inançta oluruz, beklenmedik, ani gelişmelere karşı hazırlıklı olabilmek ismine.”

Irak petrolünde şimdi tahlil yok

Irak Başbakan Yardımcısı ve Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani, ülkede birçok milletlerarası güç şirketinin faaliyet gösterdiğini, bu firmalarla çeşitli uzun vadeli mukavelelerin bulunduğunu söz etti.

Ceyhan Limanı üzerinden petrol ihracatına tekrar başlanmasına yönelik tahlil için 3-4 toplantı yapıldığı ve bunlardan ikisine katıldığı bilgisini paylaşan Abdulgani, “Henüz bir tahlile ulaşamadık.” dedi.

Abdulgani, Irak’ın tüm taraflardan ham petrol ihracatı yaptığını aktararak, “Bunlardan biri de Türkiye boru sınırı. Petrol ihracatı genelde güneydeki üretim alanlarından elde edilmekte. Bunların aslında epey kısıtlı kapasitesi var. Bunu artırmaya çalışıyoruz. Son vakitlerde birtakım Türk şirketleriyle mukaveleler yaptık.” diye konuştu.

Kapasite artırımı ve üçüncü deniz boru sınırının inşası mevzularında da çalışmaların sürdüğüne değinen Abdulgani, şunları kaydetti:

“Petrol ihracatının yapılması için hükümetimiz boru sınırı inşasına karar verdi. Basra’dan Hadise kentine petrol bu boru sınırıyla ulaştırılacak. Böylece Türkiye yahut Suriye’ye petrol ihracatı bu noktadan gerçekleştirilecek. İhracat ve çok sayıda noktadan ham petrol satışı için gerekli adımları attık. Bu kararı birebir vakitte Kalkınma Yolu ile birlikte ele alıyoruz. Türkiye’de hududa kadar ulaşan bir boru çizgisi da bunun içinde bulunmaktadır. Biz bu boru sınırının inşasına başladık. Ana planlar hazır. 2 tane depolama alanı ve pompalama alanları olacak. Bu alanlarda 10 milyon varilin üzerinde petrol depolanacak. Böylelikle hem Irak’ta petrol tedarikinin güvenliği temin edilecek hem de ihracat yaptığımız ülkeler için bu temin edilecek. Birebir biçimde gaz için de çalışmalarımız var.”

“Türkiye’ye gaz tedarikini 10 milyar metreküpe çıkaracağız”

Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov da Azerbaycan’ın kıymetli bir petrol ve gaz üreticisi olduğunu ve bu türlü olmaya devam edeceklerini söyledi.

Azerbaycan’ın Türkiye ile güçte uzun periyodik ve başarılı bir işbirliği olduğuna işaret eden Şahbazov, “Türkiye’ye gaz tedarikini sürdürüyoruz. Bu tedariki Türkiye pazarı için yaklaşık 10 milyar metreküp düzeyine çıkaracağız.” diye konuştu.

Türkiye’nin güçte hem merkez hem de transit ülke rolü oynadığına dikkati çeken Şahbazov, Azerbaycan’ın Türkiye üzerinden Avrupa’da 10 ülkeye gaz tedarik ettiğini söz etti.

Yenilenebilir güç alanlarına yatırımcıları bekliyoruz

Libya Petrol ve Gaz Bakanı Halife Abdussadık da Libya’da gaz ve petrol alanında yaşanan gelişmeleri anlatarak, ülkede son periyotta önemli bir üretim süreci başlattıklarını aktardı.

Ülkede petrol ve gaz konusunda 22 ruhsatlandırılmış bölge olduğunu, bunların 11’inin denizde, geri kalanının ise karada yer aldığını belirten Abdussadık, “Bunlar kolay işlenebilir projeler. Birden fazla, üretim yapan alanlara yakın. Petrol ve gaz bulunduğu vakit, bu kaynakların pazara ulaştırılması için de avantajlı lokasyonlardalar.” dedi.

Libya’da halihazırda günlük 1,4 milyon varil petrol üretimi yaptıklarını kaydeden Abdussadık, “Yıl sonunda bu sayısı 1,5 milyon varilin biraz üzerine çıkaracağımızı düşünüyoruz. Önümüzdeki 3 yıl içinde 2 milyon varile ulaşmayı hedefliyoruz.” bilgilerini verdi.

Abdussadık, Libya’da günlük 140 bin varil ham petrol işlediklerini lakin mahallî talebi karşılamak için sürece kapasitesini 400 bin varilin üzerine çıkarmaları gerektiğini kaydetti.

Fosil kaynakların yanı sıra güneş ve hidroelektrik kaynakları da geliştirmek istediklerini söz eden Abdussadık, yenilenebilir enerjyle ilgilenen yatırımcıları Libya’ya davet etti.

Bulgaristan güç transfer kapasitesini artırmaya çalışıyor

Bulgaristan Enerji Bakanı Zhecho Stankov ise Bulgaristan’ın Avrupa’ya güç tedarikinde değerli bir rolü olduğunu, elektrik ve gaz alanında daha fazla gücün ülkelerinden transfer edilmesi için çalışmalar yürüttüklerini söyledi.

Bu kapsamda yalnızca Balkanlar’a değil, Avrupa’nın kalbine güç tedariki sağlamak için sırf şebekenin genişletilmesine değil, tıpkı vakitte lokal gereksinimlere ve komşu ülkelerin taleplerine istikrarlı halde yaklaştıklarını belirten Stankov, Türkiye ile güç işbirliğinin geliştirilmesi konusunda son periyotta kıymetli adımlar atıldığını lisana getirdi.

Moldova güç bağımsızlığında stratejik adımlar atıyor

Moldova Enerji Bakanı Dorin Junghietu, Moldova’nın son yıllarda yaşadığı güç krizlerini dış dayanakla aşarken, bilhassa gaz tedarikinde değerli adımlar attığını aktardı.

Dikey Koridor üzerinden LNG ithalatı gerçekleştirilerek Karşıt Balkan Gaz Sınırı kullanıldığını aktaran Junghietu, bu tekniğin başarılı olduğu ve gelecekte de kullanılabileceği tabir etti.

Ülkede güç karışımının dengelenmesi için yenilenebilir kaynaklara da yatırım yapıldığını anlatan Junghietu, nisanda elektriğin yüzde 34’ünün yenilenebilir kaynaklardan elde edildiği bilgisini paylaştı.

Romanya Enerji Bakanı Sebastian-Ioan Burduja, Karadeniz’deki Neptün Derin Alanı’nda başlatılan sondaj çalışmalarıyla 2027’den itibaren gaz üretiminin iki katına çıkacağını açıkladı.

Burduja, bu üretimin Romanya’nın sanayi ve tarımında, bilhassa gübre ve ilaç üretiminde kullanılacağını bildirdi.

Suriye, güç altyapısını yine inşa ediyor

Suriye Enerji Bakanı Muhammed el-Beşir, enerji kesiminin savaş sonrası toparlanması için kapsamlı bir yatırım planına muhtaçlık duyduklarını söyledi.

El-Beşir, Beşar Esed devrinde Şam’a günde yalnızca 1 saat elektrik verildiğini söz ederek, “Şu an günde 5 saat elektrik verebiliyoruz. Elektrik santrallerini rehabilite ediyoruz. 5 bin megavatlık bir düzeye ulaşmaya çalışıyoruz. Suriye’de yeni yatırım projelerine gereksinimimiz var.” diye konuştu

Yeni yatırım projelerine sürat verdiklerini kaydeden el-Beşir, güneş ve rüzgar güç çalışmalarının önümüzdeki hafta sonu tamamlanacağı bilgisini paylaştı.