Genetik Biliminde Devrim: DNA ve CRISPR-Cas9 Teknolojisi

İstanbul Atlas Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. M. Burcu Irmak Yazıcıoğlu, genetik biliminin tesirlerinin tıp, biyoteknoloji ve halk sıhhati üzere alanlarda devrimsel sonuçlar doğurduğunu belirtti.

Atlas Üniversitesinden yapılan açıklamaya nazaran, genom çalışmaları ve gen düzenleme teknolojilerindeki ilerlemeler, hastalıkların moleküler temellerinin daha detaylı tanımlanmasına, kişisel genetik profillere dayalı risk tahlillerine ve gayeye yönelik erken teşhis ile tedavi stratejilerinin geliştirilmesine imkan tanıyor.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Prof. Dr. Yazıcıoğlu DNA’nın tüm canlılarda kalıtsal bilgiyi jenerasyonlar boyunca aktaran temel biyomolekül olduğunu söz ederek, bu yapının organizmaların fenotipik özelliklerinde ve hücresel işleyişinde belirleyici rol oynadığını vurguladı.

Yazıcıoğlu, DNA’nın keşfinin bilim dünyası açısından dönüm noktası niteliğinde olduğunu, çağdaş bilimsel araştırmaların temelini oluşturduğunu aktardı.

İnsan Genom Projesi’yle 2003’te yaklaşık 3 milyar baz çiftinin diziliminin haritalandığını hatırlatan Yazıcıoğlu, bu gelişmenin başta kanser, kistik fibrozis, SMA (Spinal Musküler Atrofi), orak hücre anemisi ve kalıtsal metabolik hastalıklar üzere birçok hastalığın erken tanısı ve tedavisinde katalizör misyonu gördüğünü belirtti.

Yazıcıoğlu, bilimsel gelişmelerle birlikte genetik çalışmalarda değerli bir yol kat edildiğine işaret ederek, gelişmiş biyoinformatik sistemler ve kapsamlı genetik tahliller sayesinde genomik dataların klinik uygulamalara entegrasyonunda değerli bir dönüşüm yaşandığını vurguladı.

Klinik genetik testlerin ve biyobelirteç araştırmaların hastalıkların moleküler temellerinin ayrıntılı olarak tanımlanabilmesine imkan sağladığına dikkati çeken Yazıcıoğlu, bu durumun ferdî genetik profillere dayalı risk kıymetlendirme, erken teşhis ve faal tedavi stratejilerinin geliştirilmesinde belirleyici rol oynadığını kaydetti.

“DNA’nın çözümlenmesi ihtilal niteliğinde katkılar sağladı”

Yazıcıoğlu, son yıllarda genetik biliminde öne çıkan “CRISPR-Cas9” gen düzenleme teknolojisinin, DNA dizilerinde hassas değişiklikler yapılmasına imkan sağlayan güçlü bir araç olduğunu anımsatarak, şunları kaydetti:

“CRISPR-Cas9 gen düzenleme teknolojisi, genomun istenilen bölgelerinde mutasyonların düzeltilmesi yahut makul genlerin devre dışı bırakılması üzere süreçleri mümkün kılarak, genetik hastalıkların tedavisinde umut verici yaklaşımlar sunmaktadır. Bilhassa SMA üzere az hastalıkların tedavisinde gen düzenleme çalışmaları, kalıcı ve gayeye yönelik tahliller geliştirilmesine imkan sağlamakta. Bu teknolojinin sağladığı hassasiyet ve aktiflik, kalıtsal hastalıkların sadece tedavisi değil, gelecekte önlenebilir hale gelmesi istikametinde de değerli bir adımdır.

Günümüzde genetik biliminin tesirleri sadece laboratuvar ortamıyla hudutlu kalmayıp tıp, biyoteknoloji ve halk sıhhati üzere alanlarda devrimsel sonuçlar doğurdu. DNA’nın yapısal ve fonksiyonel özelliklerinin derinlemesine incelenmesi, evrimsel süreçlerin daha uygun kavranmasının yanı sıra kalıtsal ve kompleks hastalıkların risk değerlendirmesi, erken tanısı ve tesirli tedavi stratejilerinin geliştirilmesinde kritik bir rol oynamaktadır. DNA’nın çözümlenmesiyle elde edilen bilgi birikimi, canlı organizmaların biyolojik bütünlüğünün kavranmasında ve çağdaş tıbbın dönüşümünde ihtilal niteliğinde katkılar sağlamaya devam etmektedir.”