Güneş fırtınası küresel radyo kesintilerine yol açtı: Uzmanlara göre daha kötüsü yolda
Güneş, yılın en güçlü güneş patlamasını salarak dünya çapında önemli radyo kesintilerine neden oldu. Salı günü saat 11:30 civarında (ET), Güneş’in AR4087 isimli soğuk ve karanlık bir bölgesinden X2.7 sınıfı dev bir güneş patlaması meydana geldi.
X sınıfı patlamalar, güneş fırtınası skalasındaki en güçlü patlamalardır. Bu cins patlamalar, bağlantı sistemlerini bozabilir, uydulara ziyan verebilir ve yeryüzündeki elektrik şebekelerini tehdit edebilir. Patlamalar, Güneş yüzeyinde ağır manyetik aktivitenin biriktiği koyu lekeler olan güneş lekelerinden kaynaklanır.
AR4087 bölgesinden gelen bu X2.7 şiddetindeki patlama, X sınıfının alt düzeylerinde yer alsa da Dünya üzerindeki geniş bölgelerde tesirli oldu. Patlamayla birlikte X-ışınları ve çok morötesi radyasyon ışık suratında Dünya’ya ulaştı.
Bu ani radyasyon artışı, atmosferin en dış katmanındaki moleküllerdeki elektronların kopmasına neden olarak bölgenin elektriksel yükünü artırdı. Sonuç olarak, bilhassa Avrupa, Asya ve Orta Doğu’daki yüksek frekanslı radyo sinyallerinde süreksiz kesintiler yaşandı. Bu bölgeler, patlama sırasında Dünya’nın gündüz tarafında kaldığı için tesirden direkt etkilendi.
Uzmanlar, AR4087 güneş lekesinin önümüzdeki günlerde Dünya’ya tam olarak yöneleceğini belirtiyor. Bu da daha fazla güneş fırtınası riskinin kapıda olduğuna işaret ediyor. Aurora gözlemcisi Vincent Ledvina, “Bu bölge giderek daha görünür hale geldikçe işler ciddileşiyor,” diyerek toplumsal medyada ikazda bulundu.
X sınıfı patlamanın akabinde AR4087 bölgesi, M5.3 ve akabinde M7.74 düzeylerinde iki yeni güneş patlaması daha üretti. Bu da bölgenin etkinliğinin arttığını ve daha büyük patlamaların mümkün olduğunu gösteriyor.
Geçtiğimiz Mayıs ayında, ABD’de mahallî ve ulusal seviyedeki yetkililer, mümkün büyük bir güneş fırtınasına karşı hazırlık emeliyle masa başı bir tatbikat gerçekleştirdi. İştirakçiler, Güneş’ten gelen çok sayıda büyük koronal kütle atımının (CME) Dünya’ya gerçek ilerlediğini varsayarak karar süreçlerini test etti.
CME’ler, güneş patlamalarından daha büyük ve daha yıkıcı olaylardır. Dünya atmosferine ulaştıklarında manyetik alanı sarsarak geniş çaplı teknolojik bozulmalara neden olurlar. Tatbikat sırasında, mevcut uzay havası iddia sistemlerinin yetersizliği nedeniyle süratli ve tesirli kararlar almakta zorlanıldığı gözlemlendi.
Bu senaryo, uzay hava kestirimi teknolojilerinin ivedilikle geliştirilmesi gerektiğini ortaya koydu. Uzmanlar, Güneş’in giderek daha faal hale geldiği bu periyotta tedbir almanın her zamankinden daha değerli olduğunu vurguluyor.
