Havacılık Sektöründe Uçak Tedarik Krizi: Bekleme Süreleri Rekor Kırıyor
Havacılık kesiminde uçak tedariki önemli bir mani haline geliyor. Global hava trafiği 2019 düzeylerini aşmasına karşın, uçak teslimatları pandemi öncesi düzeylerin yüzde 30 altında seyrediyor. Bu durumun temel nedeni, tedarik zinciri meseleleri ve üretim kısıtlamaları.
Uluslararası Hava Nakliyeciliği Birliği’nin (IATA) sayfasında yer alan habere nazaran, pandemi sırasında birçok üretici ve komponent tedarikçisi üretimi azalttı, lakin kriz sona erdikten sonra eski kapasitelere dönme süreci beklenenden daha güç oldu. Boeing ve Airbus üzere büyük üreticiler, tedarikçilerin modül eksiklikleri, iş gücü sıkıntıları ve lojistik aksaklıkları nedeniyle siparişleri vaktinde karşılayamıyor. Bu durum, uçak teslim müddetlerini rekor düzeylere çıkardı.
Ortalama yeni uçak teslim mühletleri 2.5 yıldan 5.5 yıla çıktı
Geçmişte havayolları, sipariş ettikleri uçakları 2-3 yıl içinde teslim alabiliyordu, lakin son yıllarda bu müddet uzadı ve 2024 prestijiyle 5,3 yıla ulaştı. Bu, havayollarının fakat 2019’dan evvel sipariş ettikleri uçakları filolarına ekleyebileceği manasına geliyor.
Yeni uçak sipariş etmek uzun sürdüğü için havayolları, kiralama piyasasına yöneliyor. Lakin kiralama şirketlerinin elinde kiralanabilir uçak azaldığı için fiyatlar uçtu. Havayolları, mevcut filolarını azamî düzeyde kullanmak zorunda kaldı ve 2024’te ticari uçakların günlük ortalama kullanım müddeti birinci kere 9 saat çıktı. Yolcu doluluk oranları da rekor kırarak yüzde 83,5’e ulaştı.
Öte yandan A Jet’de yeni sefer taleplerini karşılayabilmek için Litvanyalı BBN Havayollarının 5 uçağı ile öteki bir yabancı firmanın 3 büyük yolcu uçağını işçileri ile birlikte kiralayarak kullanıyor.
Havayolu şirketlerinin verdikleri 17 bin sipariş bekliyor
Havayolu şirketlerinin artan talebi karşılamak için verdikleri siparişler, 17 binlik adetlik devasa bir birikmeye neden oldu. Bu, mevcut global filonun yüzde 50’sine denk geliyor ve tarihî ortalamanın çok üstünde. Mevcut üretim suratına nazaran, bu siparişlerin tamamlanması 13,5 yıl sürecek. Yani bugün sipariş edilen bir uçak, 2040 yılına kadar teslim edilemeyebilir. Bu durum, havayolları için kısa vadeli filo planlamasını zorlaştırıyor.
Önümüzdeki devirde havayolları, mevcut uçakları daha verimli kullanarak ve ikinci el pazarına yönelerek bu darboğazı aşmaya çalışacak. Lakin tedarik zinciri ve üretim kısıtlamaları düzelmeden, uçak bulunabilirliği konusunda büyük bir düzgünleşme beklemek sıkıntı. Havacılık bölümü için önümüzdeki yıllar kapasite idaresi açısından kritik bir periyot olacak. Bilet fiyatlarına yansıyıp yansımayacağı ise vakitle görülecek. – İSTANBUL
Reklamdır
