Hemşireler hastanın nabzını tutarken ruhuna da dokunuyor

MEHMET SELÇUK GÜÇLÜ/KEREM ALP EREN KAYA – Yalnızca hasta bakımında değil, toplum sıhhati, afet idaresi ve kronik hastalıklarla gayrette kıymetli rol üstlenen hemşireler, sıhhat kesiminin bel kemiği olmayı sürdürüyor.

Özveriyle çalışan hemşireler, bilhassa Kovid-19 salgınıyla çabada gece-gündüz demeden hastaların yardımına koşarak ön cephede yer aldı.

Bunun yanı sıra “asrın felaketi” olarak nitelendirilen 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde de hemşireler en önde misyon yapan meslek kümelerinden biri oldu.

İstanbul’da 23 Nisan’da yaşanan 6,2 büyüklüğündeki sarsıntı anında da hemşireler, tedavileri için hastanede bulunan bebeklerin yanına koşmayı tercih etti.

Anne-baba şefkatiyle zelzele sırasında dahi kendi canını unutarak bebeklerin yanına koşan hemşirelerin imajları, mesleğin “fedakarlığın üst sıralarda tutulduğu” bir iş olduğunu hatırlattı.

Modern hemşireliğin öncüsü Florence Nightingale

Modern hemşireliğin öncüsü Florence Nightingale’in doğum günü olan 12 Mayıs’ta her yıl kutlanan Memleketler arası Hemşireler Günü, mesleğin toplum sağlığındaki kritik rolünü vurgulamak ve çalışanların emeklerini görünür kılmak maksadıyla çeşitli etkinliklere sahne oluyor.

Günün, Milletlerarası Hemşireler Kurulu (ICN) tarafından bu yılki teması “Dünyayı değiştirme gücüne sahip hemşireler” olarak belirlenirken, kelam konusu tema, hemşirelerin global sıhhat sisteminin dönüşümündeki merkezi rolünü ve gelecekte daha dirençli bir sıhhat altyapısı inşa etmedeki değerini vurguluyor.

Hemşireler, sıhhat sisteminin dinamik ve çok taraflı aktörleri olarak yalnızca hasta bakımında değil, toplum sıhhati, afet idaresi ve kronik hastalıklarla uğraşta de kritik rol oynuyor.

Florence Nightingale, Kırım Savaşı sırasında İngiltere tarafından askerlerin sıhhat hizmetlerini yürütmek için görevlendirilmesinin akabinde hemşirelik uygulamalarını geliştirerek standartlaştırdı. Bu kapsamda tüm dünyada 12 Mayıs’ta her yıl kutlanan Milletlerarası Hemşireler Günü ile hemşirelerin ve sıhhat çalışanlarının sıhhat sistemi içerisindeki ehemmiyetine dikkati çekiliyor.

“Akademik temsiliyetimizi artırmamız çok kıymetli”

Uluslararası Hemşireler Günü kapsamında AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Müdürü Ece Alagöz, hemşirelik eğitiminin yalnızca teorik bilgiden ibaret olmadığını, klinik bilgilerin de çok değerli olduğunu söyledi.

Alagöz, uygulamalara gitmeden evvel değişen teknolojiyle simülasyon laboratuvarlarının hayli ehemmiyet kazandığına işaret ederek, “Bizim de üniversitemizde hem simülasyon hem de maharet laboratuvarlarımız var. Öğrenciyi daha alana götürmeden bu laboratuvarlarda, hastanın başına gitmeden yapacakları kusur oranlarını, telaşlarını azaltmayı amaçlıyoruz. Hem de öz itimatları gelişiyor. Burada neredeyse birebir beşere misal yansılar veren maketler kullanıyoruz.” diye konuştu.

Hem klinik hem de teorik derslerin yanı sıra idare başta olmak üzere çeşitli alanlarda eğitim verdiklerini lisana getiren Alagöz, yapay zeka entegrasyonu da sağladıkları için müfredatın mecburen değiştiğini belirtti.

Alagöz, çağdaş hemşireliğin 1853’te meydana gelen Kırım Savaşı ile başladığını ve mesleksel eğitimin de çağdaş hemşireliğin öncüsü Florence Nightingale’in teşebbüsünden sonra kıymet kazanarak, standartlaştırılmış bir eğitime dönüştüğünü anlattı.

Tüm meslek kümelerinde olduğu üzere hemşireliğin de yapay zeka ve gelişen sıhhat teknolojilerinden etkileneceğine dikkati çeken Alagöz, şöyle devam etti:

“İnsani dokunuş burada çok kıymetli. Biz, hemşirelik mesleğinin insanlık var olduğu sürece var olacağına inanıyoruz. Zira bakım vermenin yanında yalnızca biz hastanın nabzına bakmıyoruz. Hastaya dokunuyoruz. Ruh halini de anlamaya çalışıyoruz ve dayanak olmaya çalışıyoruz. Bu toplumsal dayanak sistemi burada çok ehemmiyet kazanıyor. Bu nedenle de hemşirelik mesleği elbette etkilenecek lakin bitecek meslek kümelerinden değil.”

Liderlik özellikleri, empati ve bağlantının mesleksel açıdan değerine dikkati çeken Alagöz, bu maharetleri destekleyecek kimi eğitim gereçleri kullandıklarını aktararak, bu yeteneklerin ferdî olarak da geliştirilmesi gerektiğini hatırlattı.

Alagöz, “Bizim güçlü hemşirelere muhtaçlığımız var. Bu liderlik hünerlerini bilhassa geliştirmeliler. Akademik temsiliyetimizi artırmamız çok değerli. Lisans eğitimi yalnızca kâfi değil artık. Yüksek lisans doktora eğitimleri, araştırmalar yapmak, bu araştırmaları alana entegre etmek ve bunları kullanmak da çok değerli olacak.” tabirlerini kullandı.

“Karar verici düzenek içerisinde yer almamız gerekiyor”

Hemşirenin hastayı teslim aldıktan sonra tüm tedavileri planlayarak bakımını yapmasının elzem olduğunu belirten Alagöz, tıpkı vakitte hastaya toplumsal manada da takviye olunmasının değerine işaret ederek, “Hastanın gecesi şayet şiddetli geçmişse, üzgünse, yorgunsa, kaygılıysa ya da bir ameliyat öncesi bir süreçse bu, tüm bunlara da dayanak vermek de aslında yeniden hemşirenin vazifesi.” dedi.

Alagöz, hemşire olarak mesleğe başlarken, şimdi eğitim sürecinde hem klinik hem de teorik birçok hünerle donandıklarını ve pratik karar verme yeteneklerini süratlice geliştirdiklerini söyledi.

Fiziksel tedavinin ötesinde, duygusal alanlarına da dokunuyoruz”

Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Hemşirelik Hizmetleri Müdürü Tuğba Bıçakçı da hemşireliğin dönüşüme hazır bir meslek olduğunu vurgulayarak, “Yapay zekalar, teknolojik gelişmeler, sıhhat sistemindeki uygulamalar çok fazla gelişti. Lakin işin dönüşüm merkezinde tekrar insan var ve hemşireliğin özünde de şefkat, empati ve sevgi daima var olarak kalacaktır.” dedi.

Bıçakçı, yapay zeka ve teknolojik gelişmelerin, hemşireliğin iş yükünü azalttığını lakin bunun hiçbir vakit bir hemşirenin verdiği bakımı ve duyguyu veremeyeceğini söyledi.

Hemşirenin vazifesinin yalnızca tedavi süreciyle bitmediğini söz eden Bıçakçı, şunları kaydetti:

“Bizler hastaların her alanında yanında olan, onlara bütüncül bir bakım veren sıhhat profesyonelleriyiz. Tıpkı vakitte onlara fizikî tedavinin ötesinde, duygusal, ruhsal ve toplumsal haklarına, yani toplumsal olarak alanlarına da dokunduğumuz, onların ötesinde de çıkan, tedavi sürecinin ötesinde olan durumlarda da daima yanlarında oluyoruz.”