İlaçtan daha etkili üç güç: Empati, bilgi, destek!
Doç. Dr. Ayşegül Koç, yaptığı açıklamada, şizofreniyle ilgili yanlış inanışları ortadan kaldırmak ve farkındalık yaratmak için 24 Mayıs’ın “Dünya Şizofreni Günü” ilan edildiğini anımsattı.
Dünyada her 300 şahıstan birinin bu hastalıkla çaba ettiğini aktaran Koç, “Şizofreni çoklukla 20’li yaşlarda beyinde kimyasal yapıdaki birtakım dengesizlikler nedeniyle ortaya çıkıyor. Bilhassa dopamin üzere nörotransmitterlerin ortalarındaki dengelerin bozulması, beyindeki algı, düşünme ve davranışları yöneten kısımda değişikliklerin, his, niyet ve davranışlarda bozukluğun ortaya çıkmasına neden oluyor” diye konuştu.
Koç, hastalığın en temel belirtilerinden birinin gerçek ve gerçek dışının ayırt edilmesindeki zorluklar olarak görüldüğünü anlatarak, gerçekte var olmayan sesler duyma, imgeler görme ya da tatlar duyumsama üzere “pozitif belirti” denilen halüsinasyonlar ile motivasyon kaybı, konuşmada ve niyet akışlarında bozukluklar, günlük hayattaki iştirakte azalma, öz bakımda yetersizlikler üzere “negatif belirtiler” denilen birtakım bulguların ortaya çıkabildiğini kaydetti.
Şizofreni hastalarının öncelikle hastalığı hakikat bilmesi ve anlayabilmesi gerektiğini lisana getiren Koç, belirtilerin günlük yaşantıda yanlış algılamalara sebep olabileceğine dikkati çekti.
“Şizofreni hastaları da tedavilerini aldıkları surece hayatlarına uygun formda devam edebilir”
Koç, hastaların etrafında bulunan bireylerin dikkat etmesi gereken mevzulara ait şu bilgilendirmede bulundu:
“Şizofreni hastalarının farklı hissettikleri şeylerle ilgili halüsinasyonlarıyla, sanrılarıyla çaba etmek değil, onlara sabırlı davranmak, hayatlarına hürmet duymak, eğitimlerinde, iş hayatlarında ve toplumsal yaşantılarında daha sabırlı olmak ve günlük hayata katılmalarına yararlı olmaya başlayarak adım atabilirler, yol kat edebilirler. Şizofreni hastalığı, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tıpkı kronik hastalıklar üzere şizofreni hastaları da tedavilerini aldıkları surece, terapilere katıldıklarında, güçlü bir toplumsal dayanakla hayatlarına uygun formda devam edebilir. Üretken olabilirler ve tatmin edici bir hayat sürdürebilirler.”
Şizofreni hastalarının toplumda “saldırgan ve tehlikeli” olarak görülebildiğine işaret eden Koç, “Aslında şizofreni hastaları epeyce naif, kırılgan şahıslardır. Dünyadaki pek çok yapılan araştırma, şizofreni hastalarının olağan şahıslardan çok daha az saldırgan olduklarını göstermiş. Yeniden toplumdaki yanlış anlaşılan, bedellendirilen şeylerden biri de bu bireylerin üretken olmadıkları, çalışamayacakları, tembel oldukları, sebat edemeyeceklerine yönelik yanlış inanışlar. Fırsat yaratıldığında bu bireyler üretken olabilirler, birlikte çalışma imkanı olduğunda onlardan da öğrenebileceğimiz pek çok şey olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Koç, damgalama/ayrımcılık durumlarının şizofreni hastalarını olumsuz etkilediğini vurgulayarak, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Ayrımcılık yani damgalamayla bilhassa eğitim, iş hayatı, toplumsal hayattan uzak olan, uzak kalmak zorunda kalan şizofreni hastaları tedaviye gitmeyebiliyorlar ya da geç gidebiliyorlar. Tedaviye başlansa bile toplum tarafından yanlış anlaşılacak niyetiyle uyumayabiliyorlar. Bunların tümü şahısların tedavisini olumsuz etkileyebiliyor.
Damgalamayla en kıymetli gayret, eğitim ve farkındalık yaratmaktır. Birebir vakitte medyaya da büyük vazife düşüyor. Şizofreni hastalığıyla ilgili olayların sansasyonel biçimde değil, hakikat ve insancıl lisanla yansıtılması, bu hastalığın toplum tarafından gerçek anlaşılmasında değerli. Empati, hakikat bilgilendirme ve kâfi toplumsal dayanak, şizofreni hastalarının ilaç tedavisinden çok daha kıymetli. Şizofreni bir hastalıktır. Tehlikeli olan hastalık değil, hastalıkla ilgili önyargılardır, cehalettir.”
