İmalatta kesintisiz yavaşlama 13. aya ulaştı
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Nisan 2025 periyodu sonuçları açıklandı. Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, manşet PMI endeksi nisan ayında bir evvelki aya nazaran değişim göstermeyerek 47,3 düzeyinde gerçekleşti ve bölümün performansındaki bozulmanın sürdüğüne işaret etti. Faaliyet şartlarında kesintisiz yavaşlama eğilimi 13. aya ulaştı. Bilgiler 9 Nisan ile 23 Nisan sabahı ortasında toplandı ve anket, geçen ayın 23’ünde yaşanan sarsıntının öncesinde tamamlandı.
Nisan ayında manşet PMI endeksine paralel olarak üretim de üst üste 13. sefer yavaşlama kaydetti. Bu mevzuda firmalar kuvvetli dış piyasa şartlarına ve talepteki sakinliğe dikkat çekti. Üretimdeki düşüş bariz olmasına karşın mart ayına nazaran daha hafif gerçekleşti.
Benzer halde hem toplam yeni siparişler hem de yurt dışından alınan yeni siparişlerde daralmalar ikinci çeyreğin başında sürat kesti. Bununla birlikte hem iç piyasada hem de yurt dışı pazarlarda talep şartları sakin olmaya devam etti. İmalatçılar, yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak istihdamı ve satın alma faaliyetlerini azalttı. Böylelikle düşüş eğilimi istihdamda beşinci aya, satın alma faaliyetlerinde ise on ikinci aya ulaştı. Firmaların stok düzeylerini de azalttıkları görüldü. İmalatçılar, girdilere yönelik talebin sakin seyrine bağlı olarak, tedarikçilerin teslimatlarını nisanda üst üste ikinci ay hızlandırdığını belirtti. Tedarikçi performansında Aralık 2022’den bu yana en besbelli güzelleşme kaydedildi. Öte yandan Türk lirasındaki kıymet kaybı ve ham husus maliyetlerindeki yükselişe bağlı olarak girdi fiyatları enflasyonu son bir yılın en yüksek seviyesine çıktı. Bu faktörler tıpkı vakitte satış fiyatlarındaki artışın da sürmesine yol açtı. Sonuncu eser fiyatlarında enflasyon ivme kazanarak son yedi ayın en yüksek seviyesine çıktı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Türk imalatçılarının karşı karşıya kaldığı zorluklara Nisan ayında bilinmeyen bir milletlerarası ekonomik ortam eklendi. Bu nedenle yeni siparişler, üretim ve ihracattaki yavaşlamalar son PMI anketinde de devam etti. Öte yandan, birtakım göstergelerde izlenen düzgünleşme sinyalleri, kesimin önümüzdeki aylarda potansiyel olarak büyüme bölgesine yaklaşabileceğine dair umutları artırdı.”
Birçok dalda üretim ve istihdam düşüş sergiledi
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Nisan 2025 raporu, yılın ikinci çeyreğinin yeni siparişlerde genele yayılı bir ivme kaybıyla başladığına işaret etti. Bu eğilimden ayrışarak genişleme bölgesinde kalan tek bölüm, besin eserleri oldu. Birçok dalda üretim ve istihdam düşüş sergilerken maliyet baskıları genel olarak güçlendi. Anket kapsamında takip edilen dalların çoğunluğunda tedarikçilerin teslimat mühletleri kısaldı. Nisanda ağaç ve kağıt eserleri dalının tekrar düşüşe geçmesiyle birlikte, yeni siparişler, anket kapsamında takip edilen 10 kesimin dokuzunda yavaşlama kaydetti. Güzelleşmenin gözlendiği tek bölüm olan besin eserlerinde ise büyüme epeyce ölçülü seyretti. Yeni siparişlerde en bariz düşüş dokumacılık eserlerinde yaşandı. Yeni ihracat siparişlerinde ise iki bölümün artış göstermesi sonucu hafif daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Böylelikle, anket kapsamında takip edilen 10 bölümün sekizinde üretim yavaşlama kaydetti. Bu sayı bir evvelki ay altı olarak gerçekleşmişti. Yeni siparişlerde olduğu üzere, üretimde de en sert yavaşlama dokumacılık eserlerinde yaşandı. Üretimin arttığı tek kesim besin eserleri olurken elektrikli ve elektronik eserler kesiminde ise değişim gözlenmedi.
Talep ve üretim ihtiyaçlarında görülen düşüş nedeniyle firmalar ikinci çeyreğin başında genel olarak istihdamı azaltma eğilimi gösterdi. Başta dokumacılık eserleri olmak üzere sekiz dalda çalışan sayıları düşüş kaydetti. Kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri ile besin eserleri kategorilerinde ise istihdam hacmi arttı. Benzeri formda, satın alma faaliyetleri de bölümlerin birçoklarında yavaşladı. Artış gözlenen iki bölüm, besin eserleri ile elektrikli ve elektronik eserler oldu. Girdi talebindeki azalma, tedarikçilerin teslimat müddetlerinde genele yayılı bir düzgünleşme yaşanmasını sağladı. Nisan ayında tedarikçi performansının bozulduğu tek kesim kara ve deniz taşıtları oldu. Teslimat müddetlerinde en bariz azalış dokumacılık eserlerinde görülürken makine ve metal eserlerindeki güzelleşme ise anket tarihinin en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Girdi maliyetleri keskin bir halde artmaya devam etti ve 10 bölümden sekizinde mart ayına nazaran enflasyon yükseldi. Girdi fiyatlarında en süratli artış, kara ve deniz taşıtları kesiminde ölçüldü. Satış fiyatlarında ise en keskin yükseliş, ağaç ve kağıt eserlerinde kaydedildi. Öte yandan, dokuma firmalarının satış fiyatlarını üst üste ikinci ay düşürmesi dikkat çekti.
