İran: Çatışma ABD’nin çöküşü anlamına gelir

İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Siyaset Komitesi üyesi Abolfazl Zohrevand, İran-ABD görüşmelerinin ikinci çeşidi öncesinde yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump‘ın Umman’da iki ülke ortasında yapılacak görüşmeler öncesinde yaptığı açıklamalara işaret ederek, Beyaz Saray’ın Maskat’taki toplantı sırasında tavır değiştirmesinin dikkat cazibeli olduğunu söyledi.

Zohrevand, “İran ile çatışma ABD’nin çöküşü manasına gelir. Maskat görüşmeleri öncesinde ‘yaygara’ koparan ve İran’ı tehdit eden Trump, Umman toplantısında tavrını büyük ölçüde değiştirdi. ABD Lideri’nin Orta Doğu özel temsilcisi Steve Whitkoff da ABD’nin İran’a esneklik gösterebilmesinden çok şad oldu” dedi.

Zohrevand, Whitkoff’un ikinci cins görüşmelere ‘daha net bir gündemle’ geleceğini düşündüğünü belirterek, ABD tarafının ‘İran’ın atom faaliyetlerinin askeri gelişmeye yönelmemesi’ konusunda itimat arttırıcı bir teklif getirmesini beklediğini, çünkü bu teklifin hem uygulanabilir olması hem de İslam Cumhuriyeti’nin belirlediği ‘kırmızı çizgileri’ aşmaması gerektiğini kaydetti.

Mart ayı başında, ABD Lideri Donald Trump, İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney‘e bir mektup göndererek, İran’ın nükleer programı konusunda Tahran ile bir mutabakat yapmayı tercih edeceğini belirtmiş, aksi takdirde askeri bir karşılık verme tehdidinde bulunmuştu.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise, Tahran’ın yanıt mektubunda ABD’nin nükleer program konusunda direkt görüşmeleri reddettiğini ve müzakere penceresinin sırf üçüncü ülkelerin arabuluculuğuyla açılabileceğini söz etmişti.

Umman’ın başşehri 12 Nisan’da ABD Başkanlık Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Whitkoff ile İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi arasındaki dolaylı görüşmelere mesken sahipliği yapmıştı. ABD önderinin özel temsilcisi görüşmelerin olumlu ve yapan geçtiğini tabir etmişti.

Görüşmelerin atmosferini yapan ve sakin olarak nitelendiren Arakçi, Umman Dışişleri Bakanı Badr al-Busaidi‘ye İran ve Amerikan heyetleri ortasındaki görüş alışverişinde gösterdiği eforlardan ötürü teşekkür etti ve İslam Cumhuriyeti ile ABD ortasındaki ikinci çeşit görüşmelerin 19 Nisan’da yapılacağını duyurmuştu.

2015 yılında İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya, ABD ve İran, İran’ın nükleer programının engellenmesi karşılığında yaptırımların kaldırılmasını içeren bir nükleer mutabakata varmıştı. ABD, Lider Trump’ın evvelki periyodunda Mayıs 2018’de Ortak Kapsamlı Hareket Planı’ndan çekilmiş ve Tahran’a yönelik yaptırımları tekrar uygulamaya koymuştu.

Buna karşılık İran, mutabakat kapsamındaki taahhütlerini evreli olarak azalttığını, öbür konuların yanı sıra nükleer araştırma ve uranyum zenginleştirme düzeyleri üzerindeki kısıtlamalardan vazgeçtiğini açıklamıştı.