İsrailli uzmanlara göre, Türkiye’nin eli Suriye’de İsrail’den daha güçlü
İsrailli uzmanlar, İsrail’in Suriye’de yanlış siyaset izlediği ve 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin akabinde ülkede Türkiye‘nin elinin İsrail’den daha güçlü olduğu değerlendirmesinde bulundu.
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugaylarının 7 Ekim 2023’teki saldırısından sonra ağır bombardımanlar düzenlemeye başlayan İsrail, Suriye’de 14 yıl süren halk ihtilaliyle Baas rejiminin 8 Aralık 2024’te yıkılmasının akabinde bu ülkeye yönelik saldırganlığını da artırdı.???????
Rejimin devrilmesinden itibaren Suriye’deki çeşitli maksatlara yüzlerce hava saldırısı düzenleyen İsrail ordusu, 1967’den bu yana işgal altında tuttuğu Golan Zirveleri’nde, iki ülke ortasında 1974’te imzalanan Kuvvetlerin Ayrıştırılması Mutabakatı ile hudutları belirlenen tampon bölgede işgalini genişletti.
Bunun da ötesine geçerek Suriye’nin başşehri Şam’ın 20 kilometre yakınına kadar ilerleyen İsrail, bir yandan da Suriye’deki Dürzi toplumunu Şam’a karşı kışkırtma teşebbüsünde bulundu.
Başta Başbakan Netanyahu olmak üzere İsrailli karar alıcılar, Suriye’nin güneyindeki işgalin kalıcı olacağını ve bu ülkenin egemenliğine muhalif olarak, güneyinin silahsızlandırılması talebini birçok sefer lisana getirdi.
İsrail ordusu, Suriye’de Türkiye‘nin konuşlanacağı ileri sürülen Humus vilayetine bağlı Tedmur (Palmira) ilçesindeki T4 askeri üssüne de hava taarruzları düzenledi.
İsrail’in eski Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı ve Dışişleri Bakanlığı Sekreteri Alon Liel ve Tel Aviv Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Eyal Zisser, İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırgan siyasetini AA muhabirine kıymetlendirdi.
“İsrail hükümetinin 7 Ekim travması altında olduğunu unutmamalıyız”
Emekli Büyükelçi Liel, İsrail’in Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’ya bakışının saldırganlığın temel sebebi olduğunu savundu.
“İsrail, Suriye’nin ‘kötü’ ellerde olmasından kaygı ediyor.” diyen Liel, “İsrail’de çok fazla kuşku var. Ayrıyeten İsrail toplumunun ve İsrail hükümetinin 7 Ekim travması altında olduğunu unutmamalıyız. Bu nedenle rastgele bir sondan gelebilecek taarruz ihtimali İsrail’i endişelendiriyor.” tabirlerini kullandı.
Liel, İsrail’in bu kaygılarından ötürü Suriye hududunda tehdidi en aza indirebilecek tedbirler almaya çalıştığını ileri sürdü.
“Türkiye askeri olarak yerleşirse, İsrail’in Suriye’de bombardıman yapmasına müsaade vermeyecek”
İsrail’in Suriye’de İran tesirinin kırılmasından şad olduğunu belirten Liel, buna rağmen Tel Aviv idaresinin ” Türkiye‘nin aktifliği yerine Rusya’yı tercih ettiğini” lisana getirdi.
Liel bunun nedenini ise “Çünkü (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin ordusuyla oradayken Suriye semaları bizim semalarımızdı. İsrail’in istediği vakit saldırmasına müsaade verdi, bizim kuvvetlerimizle koordineliydi. Bence İsrail’in hissiyatı şu, Türkiye askeri olarak yerleşirse, İsrail’in Suriye’de bombardıman yapmasına müsaade vermeyecek.” tabirleriyle açıkladı.
Son 10-15 yılda Netanyahu ile Putin ortasındaki makul temaslara göre Netanyahu ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın düzgün ilgilere sahip olmadığını aktaran Liel, “Son 15 yıldır Türkiye, ortadaki bir iki yıl hariç, İsrail’de düşman bir ülke olarak görülüyor. Bu yüzden, İsrail Suriye’de Rusya’yı Türkiye’ye tercih ediyor.” dedi.
Liel, İsrail’in “düşman” olarak tanımladığı İran ile Suriye konusunda birebir çizgiye düşmesinin ise iki devletin Suriye Cumhurbaşkanı Şara’yı “ortak düşman” olarak görmesinden kaynaklandığını ileri sürdü.
“İsrail kendisini Suriye topraklarında Türkiye ile eşit görmesi çok tehlikeli bir hata”
Suriye konusunda Türkiye ile İsrail heyetlerinin Azerbaycan’da görüştüğünü hatırlatan Liel, Türkiye-İsrail diyaloğunun “iyi” seviyede olmadığını söyledi.
Liel, İsrail’in Türkiye’nin ülkenin güneyine inmesini kırmızı çizgi olarak belirlediğini aktararak “Türkiye de bizim Suriye’yi bombalamamızdan, Golan Zirveleri’nin ötesindeki toprakları işgal etmemizden mutlu değil. Bir diyalog var, lakin İsrail ve Türkiye ortası çok gergin.” tabirlerini kullandı.
İsrail’in Suriye konusunda kusur yaptığına dikkati çeken emekli Büyükelçi, “İsrail kendisini Suriye’de Türkiye ile birebir statüde görüyor, fakat birebir statüde değil. Zira Şara, Erdoğan’ı davet etti ve Türkiye’yi Suriye’yi savunmaya çağırdı. Biz ise orada istenmiyoruz. Hasebiyle İsrail ve Türkiye’nin Suriye’yi paylaşabilme ihtimali yok. İsrail kendisini Suriye topraklarında Türkiye ile eşit görmesi çok tehlikeli bir kusur.” değerlendirmesinde bulundu.
“İsrail gafil avlandı”
Tel Aviv Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Eyal Zisser de İsrail’in Suriye ihtilali öncesinde İran’ın Suriye’deki etkinliğinden ve ülkeyi Hizbullah’a gelişmiş silahlar taşımak için güzergah olarak kullanmasından rahatsız olduğunu belirterek “Rejim, çok zayıf olduğu için İsrail’in gözünde kıymetli değildi. Hissedilen şey, gücün (devrik Suriye lideri) Beşşar Esed’in elinde değil, Moskova ve Tahran’ın elinde olduğuydu. İsrail’i endişelendiren de İran’ın meydan okumasıydı.” dedi.
İsrail’in Suriye ihtilaline hazırlıksız yakalandığını lisana getiren Zisser, “İsrail gafil avlandı ve bence İsrail hala 7 Ekim’in travması altında. Pek çok İsrailli, özellikle (ABD Başkanı Donald) Trump’ın seçilmesinden sonra istediğini yapmakta özgür olduğunu hisseden çok sağcı hükümet, bu travmayı yaşıyor.” tabirlerini kullandı.
İsrail hükümetinin yaklaşımının kaosun yayılma ihtimali tasasına işaret ettiğini kaydeden İsrailli akademisyen, Tel Aviv’in Suriye’deki kimi kümelerin İsrail’e atak düzenlemesinden korktuğunu, öte yandan geçmişteki İsrail’e karşı telaffuzlarından ötürü Suriye Cumhurbaşkanı Şara’ya ait çekinceleri olduğunu ve onu tıpkı fikirlere bağlı olarak gördüklerini lisana getirdi.
Zisser, İsrail’in Suriye siyasetine ait “Belirli bir siyasetten kelam edemeyiz. Pek çok öge var ve kararı kimin aldığını söylemek sıkıntı.” dedi.
İsrailli bakanların ve askeri yetkililerin Suriye konusunda farklı telaffuzlarda bulunduğunu aktaran Zisser, bunun İsrail sistemindeki kaotik durumun bir sonucu olduğunu söyledi.
Zisser, Suriye’deki yeni periyodun İsrail için risklerin yanında fırsatlar da sunduğunu savunarak, “İsrail tüm olumlu fırsatları görmezden gelip risklere odaklanıyor ve bunu çoka götürüyor.” sözünü kullandı.
İsrailli uzman, Suriye’de şu andaki en değerli etkenin ABD’nin değişen siyaseti olduğunu ileri sürerek tüm aktörlerin ABD ile temas kurduğunu lisana getirdi.
ABD’nin Suriye’den asker çektiğini hatırlatan Zisser, şöyle devam etti:
“Şu anda dünyada ve bilhassa İsrail’de kararları alan kişi Trump. Netanyahu’ya çok açık bir formda Suriye’nin Erdoğan’a ilişkin olduğunu söyledi. ‘Suriye’nin geleceğine ait kararı alacak olan kişi Erdoğan’dır ve onunla konuşmak zorundasın. Ben size yardımcı olacağım ancak siz onunla konuşmak zorundasınız.’ dedi.”
