İtalya’da Beko işçileri fabrika kapatma ve işten çıkarma planını nasıl alt etti?
İtalya’da fabrika kapatma ve yaklaşık iki bin kişiyi işten çıkarma planı infial yaratan mesken aletleri üreticisi Beko Europe, sendikaların reaksiyonları ve hükümetin yaptırım tehditlerinin akabinde taraflarla muahedeye vardı.
Pazartesi akşamı açıklanan mutabakatla tesis kapama ve zarurî işten çıkarma yapılmayacağı duyuruldu.
Arçelik ile ABD’li Whirlpool şirketinin Avrupa’daki iştiraklerinin birleşmesiyle kurulan Beko Europe, İtalya’daki tesislerden bir kısmını yıl sonuna kadar kapatmayı ve beş bin çalışandan 1935’ini işten atmayı planlıyordu.
Geçen yıl sonunda açıklanan bu plan emekçilerin ve sendikaların direnişiyle karşılaştı; muhalefet partilerinin de çalışanlara dayanağıyla ülke gündeminden düşmedi.
İşçi temsilcileri Vatikan’da görüştükleri Papa Francesco’nun da takviyesini aldı. Papa geçen Aralık’ta, Beko’da işten çıkarmalara “Çalışma hakkı onur hakkıdır” bildirisiyle karşı çıkmıştı.
Ana muhalefet partisi Demokratik Parti’nin önderi Elly Schlein da dahil olmak üzere çok sayıda siyasi temsilci, kapanması planlanan Beko tesislerine giderek protesto düzenleyen emekçilere takviye verdi.
İtalyan anayasasının birinci hususunun “İtalya iş üzerine kurulmuş demokratik bir cumhuriyettir” dediğini hatırlatan muhalefetin de baskısıyla İtalya hükümeti işten çıkarmaları önlemek için devreye girdi.
İşletmecilik ve Made in Italy Bakanlığı, sendikalar ve Beko idaresiyle tekraren yuvarlak masa toplantıları yaptı.
Bakanlık, geçen Aralık’ta şirkete dönüşüm planını değiştirmesi için ek mühlet verdi ve aksi halde hükümete stratejik kesimlerde ulusal çıkarların korunması için özel yetkiler veren “Golden Power” (Altın Güç) yasası uyarınca yaptırım ve önleyici önlemler alınabileceği uyarısı yaptı.
Bakan Adolfo Urso Şubat’ta Türkiye’yi ziyaret ederek Beko krizini çözmek için görüşmelerde bulundu.
Geçen hafta da Beko idaresinden ek 300 milyon euro yatırım kelamı geldi.
Zorunlu işten çıkarma olmayacak
Aylar süren müzakerelerin sonunda Pazartesi akşamı İşletmecilik ve Made in Italy Bakanlığı’nda yapılan toplantıda taraflar ortasında bir çerçeve muahedesi imzalandı.
Bakanlığın açıklamasına nazaran varılan muahede, tüm tesislerin faaliyette kalmasını ve zarurî işten çıkarma yapılmamasını öngörüyor.
Sendikaların personeller ortasında yaptığı oylamada kelam konusu yeni plan yüzde 88 oy oranıyla kabul edildi.
Beko’nun yansılara yol açan birinci planında 1935 kişinin işten çıkarılması planlanırken yeni mutabakatla 950 kişinin “gönüllü olarak” ayrılması için maddi teşvikler sağlanacağı açıklandı.
İtalya hükümetinin de bunun için “sosyal güvenlik ağlarının kullanımını sağlamayı” taahhüt ettiği belirtildi.
Buna ek olarak Beko’nun kapatmayı ve 299 çalışanın tamamını işten çıkarmayı planladığı Siena fabrikası için bir yine sanayileştirme planı hazırlandı.
Hükümet ve bölge idaresi Siena’daki fabrikayı satın alıp yatırım yapmak isteyen diğer bir şirket bulmak için çalışacak.
Yeni yatırımcı bulunamaması halinde Beko ve sendikalar Siena için tekrar görüşmeye başlayacak.
Bu müddette 2027’ye kadar Siena fabrikasında üretimin durması ve çalışanların devlet tarafından toplumsal ağ fonlarıyla desteklenmesi planlanıyor.
İtalya’daki başka dört fabrika ise kapatılmayacak fakat küçülme de dahil dönüşümler planlanıyor.
‘Tarihi anlaşma’
Beko’nun üretimi, maliyetin daha düşük olduğu Türkiye, Mısır, Romanya üzere ülkelere kaydırmayı; tasarım, planlama, eser geliştirme ve kimi yüksek kalite üretimler için İtalya tesislerinden faydalanmayı planladığı belirtiliyor.
Beko’nun İtalya’daki tesisleri, daha evvel İtalyan Indesit şirketine aitti. Indesit 2014’te ABD’li Whirlpool şirketi tarafından satın alındı ve akabinde tesisler geçen yıl Arçelik ile Whirlpool şirketinin Avrupa’daki iştiraklerinin birleşmesiyle kurulan Beko Europe’a geçti.
İtalyan hükümeti, Beko’nun reaksiyon çeken fabrika kapama ve işten çıkarma planını değiştirmemesi halinde Whirlpool’un satışının iptali de dahil yaptırım seçeneklerini değerlendiriyordu.
İtalyan Bakan Adolfo Urso dün varılan mutabakatı ise “İtalya’nın bu büyük çokuluslu şirket için Avrupa’daki itici güç haline gelmesini” sağlayacak “tarihi bir anlaşma” diye niteledi.
Urso, “Tüm tesisler çalışmaya devam edecek, Siena tekrar endüstrileşme yoluna girecek, işten çıkarmalar olmayacak ve her çıkış gönüllülük aslına ve teşviklere dayalı olacak” dedi ve bunu “İtalyan sistemi için büyük bir başarı” diye kutladı.
Metal çalışanları sendika federasyonu da (Fiom-Cgil) “çalışanların kararlılığı ve gücü” sayesinde “iyi bir anlaşma” imzalandığını belirtti.
“Beko personellerinin uğraşı sayesinde bir kere daha iş garantisi ve mesken aletleri üzere stratejik bir dalı teminat altına alan bir muahedeye varmayı başardık” dedi.
Reklamdır
