Jersey İnekleri Karadeniz Bölgesi’nde Aile Ekonomisinin Yeni Umudu
SAMSUN Vilayet Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, Karadeniz Bölgesi’ne mahsus Jersey ırkı sığırların süt verimliliği ve dayanıklılığı nedeniyle bölge halkı için değerli bir geçim kaynağı haline geldiğini belirtti. Sağlam, “Jersey sütü, yüzde 6- 6.5 yağ oranı ile hem sağlıklı hem de ekonomik açıdan avantajlı. Bu hayvanlarla bir aile, sırf 1-2 inekle geçimini sağlayabiliyor” dedi.
Karadeniz Bölgesi’ne has, süt randımanı yüksek Jersey ırkı sığırların yaygınlaştırılması emeliyle Samsun Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından kapsamlı bir çalışma hayata geçirildi. Bölgenin engebeli yapısına uygun, az yemle beslenebilen ve yüksek yağ oranına sahip süt üreten Jersey inekleri, bilhassa kırsalda yaşayan aileler için değerli bir geçim kaynağı haline geldi. Jersey ırkı ineğin sütüne olan talebin artmasıyla birlikte, Samsun-Sinop Veteriner Tabipler Odası iş birliğiyle ayrıştırılmış dişi sperma kullanılarak yalnızca dişi buzağılar elde edilmesi sağlandı. Bu metotla son iki yılda 3 ila 4 bin hayvan tohumlandı. Tohumlama süreçleri fiyatsız olarak yapıldı ve elde edilen dişi hayvanlar sayesinde işletmelerin kapasitesi artırıldı. Yürütülen projeler kapsamında, sırf Samsun değil etraf vilayetler de desteklenerek damızlık muhtaçlığı karşılanmaya başlandı. Artan talep doğrultusunda, iki başka işletme kurulmasını öngören yeni bir proje de hazırlandı ve onay sürecine sunuldu. Bu işletmelerin hem Jersey ırkının sürdürülebilirliğini sağlaması hem de damızlık üretim merkezi olarak hizmet vermesi hedefleniyor.
JERSEY İNEĞİ KARADENİZ’DE AİLE İKTİSADININ YENİ UMUDU
Jersey ineklerinin Karadeniz‘e has bir süt hayvanı olduğunu belirten Vilayet Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, “Jersey Karadeniz‘in kendine has bir süt hayvanıydı. Yani bir konutumuzda 1 tane yahut 2 tane Jersey ineğimiz olduğu vakit tüketimi az, sütü yağlı, yüzde 6- 6,5 yağ oranı var. ve bir meskende okuyan bir çocuk varsa bunu okutabiliyor aile. Geçimini 1-2 tane hayvanla sağlayabiliyor. Karadeniz engebeli yerler. Yani bir Holstein’e, bir Montofon’a yahut Simental cinsine nazaran biraz daha direnci güçlü bir hayvan. Birebir vakitte yetiştiriciliğe gerek yok. Saldığımızda çok az bir yem yiyor. Zira Karadeniz yağışlı bir bölge. Devamlı ot hakimiyeti var her yerde. Kendisinin doyumunu yaptırabiliyor. Toplanılan sütlere baktığımızda özellikle damızlık birliği sütün kalitesini artırmak için Jersey sütünü kesinlikle kullanırlar. Yağ oranı ve katı unsur oranı yüksek. Cüssesine nazaran daha az tüketim, daha çok süt randımanı var” diye konuştu.
‘DOĞACAK HAYVANLARIN HEPSİ DİŞİ DOĞUYOR’
Samsun ve Sinop Veteriner Tabipler Odası ile birlikte yürütülen projeyle, ayrıştırılmış dişi sperma ithal edilerek uygulamaya başlandığını belirten Sağlam, “Jersey hayvanlarda et tutma kapasitesi fazla yok. Münasebetiyle biz bir proje uyguladık. Samsun-Sinop Veteriner Tabipler Odası ile birlikte, ayrıştırılmış dişi sperma getirttik. Doğacak hayvanların hepsi dişi doğuyor. Münasebetiyle dişi hayvanla işletmeleri büyütebiliriz. Şu anda son 1-2 yılda 3-4 bin hayvanımızı biz bununla tohumladık. Hatta bölgemizde Trabzon’a falan da verdik bunlardan. Bunlarla bir arada bu işletmelerimizi hatta biraz daha Simentalle, F1 melezi olarak olan Jerseylerimizi de o tohumla tohumlayarak dişi hayvanlarımızı, Jerseylerimizi biraz daha artırmaya girdik. Sebebi şu, Türkiye’nin her yerinden damızlık jersey almak için bizi arıyorlar. Münasebetiyle bunların gereksinimlerine yanıt veremiyoruz. Muş’tan aradılar, Kastamonu’dan arıyorlar. Merkez olarak gördüler bizi. Bu formda göründüğümüz için biz de bu türlü bir proje yaptık. O projede ağır bir halde devam ediyor. Tohumlarını fiyatsız yaptık. Yani bugün 1000-1500 liraya yakın uygun tohumlar. Hayvancılık Genel Müdürlüğü’nden bir bütçeyle Jersey hayvanlarına uygulanmak üzere bir proje yaptık. Bununla da hayvanlarımızı artırıyoruz” dedi.
Hayvancılığı geliştirme hedefiyle 250 başlık iki farklı işletme kurulmasını öngören yeni bir projeyi de Tarım ve Orman Bakanlığı’na sunduklarını tabir eden Sağlam, “İnşallah bölgemizde Jersey’in artırılması için ayrıyeten bir diğer proje daha sunduk. Bu projeyle yalnızca Jersey yetiştiriciliği yapılacak. Birebir vakitte Türkiye’nin damızlık muhtaçlığını karşılayacak merkezler kurmayı hedefliyoruz. Proje onaylanırsa Jersey ırkının bölgedeki varlığı daha da güçlenecek” diye konuştu.
Haber – Kamera: Gökhan İÇKİLLİ / Samsun
