Kanserin Şifreleri Çözülüyor: Genetik ve Yapay Zeka Erken Tehiste Öne Çıkıyor
Kanserin şifreleri çözülüyor: Genetik yatkınlık ve yapay zeka erken teşhiste öne çıkıyor
ANTALYA – 12.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi’nde uzmanlar, kanser oluşumunda genetik yatkınlığın değerine ve yapay zeka takviyeli kişiselleştirilmiş erken teşhis sistemlerinin geleceğine dikkat çekti. Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Nuri Karadurmuş, “Tüm kanserlerin yüzde 10-15’i kalıtsal nedenlere bağlı” derken, Dernek Lider Yardımcısı Prof. Dr. Bülent Karabulut, “Yapay zeka, şahsa özel risk profilleri oluşturarak kişiselleştirilmiş izlem programları geliştirmemize imkan sağlayacak” sözlerini kullandı.
23-27 Nisan tarihleri ortasında Antalya’da düzenlenen 12.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi’nde kanserle çabada genetik yatkınlıkların rolü ve yapay zeka teknolojisinin gelecekte sıhhat alanındaki yeri masaya yatırıldı. Uzmanlar, şahsa özel risk profili oluşturulmasının ve kişiselleştirilmiş takip programlarının hastalıkların erken teşhisinde kritik rol oynayacağını vurguladı.
“Kanser olaylarının yüzde 10-15’i kalıtsal faktörlere bağlı”
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Nuri Karadurmuş, kanser oluşumunda genetik faktörlerin ehemmiyetine dikkat çekerek, “Neden bir insan kanser olur? Tüm kanserlerin yüzde 10-15’inde herediter faktörler var” dedi.
Karadurmuş, bilhassa göğüs, yumurtalık ve rahim kanserlerinde BRCA1 ve BRCA2 genleri üzere mutasyonların tesirli olduğunu belirterek, “Bugün akıllı ilaçların yüzde 90’ı, bir biyobelirteç üzerinden hastaya mahsus geliştiriliyor. DNA tamirat sistemindeki bozukluklar kansere yol açarken, birebir vakitte maksatlı tedavilerle bu hastalık baskı altına alınabiliyor” diye konuştu.
Akciğer kanserinde noktasal mutasyonlar, melanomda cilt kanserlerinde spesifik gen değişimleri ve bağırsak kanserlerinde çoklu mutasyonların tesirli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Karadurmuş, “Bu genetik değişiklikler her geçen gün reçetelenebilir yeni ilaçlar için fırsat oluşturuyor” dedi.
“Bazen bir insanın doğduğu gün kansere yakalanacağı bellidir”
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Lider Yardımcısı Prof. Dr. Bülent Karabulut ise kanser oluşumunda sadece genetik mirasın değil, çevresel ve hayat stili faktörlerinin de tesirli olduğunu söyledi.
“Bazen bir insanın doğduğu gün kansere yakalanacağı belirlidir. Lakin bazen kanseri tek bir nedene bağlamak mümkün değildir. Halk ortasında duyulan ‘şu kişi beni çok üzdü, kanser oldu’ üzere tabirlerin bilimsel bir karşılığı yoktur” diyen Karabulut, neden-sonuç münasebetini gerçek kurmanın tedavi muvaffakiyetinde kilit ehemmiyette olduğunu vurguladı.
“Yapay zeka ile bireye özel takip programları oluşturulacak”
Karabulut, yapay zeka teknolojisinin sıhhat alanında sunduğu imkanlara da dikkat çekerek, “Yapay zeka, aile soy ağaçlarını ve genetik bilgileri tahlil ederek bireye mahsus kanser risk profilleri oluşturabiliyor. Bu yalnızca genetik mutasyonları olan bireylerde değil, ailevi hikayesi bulunan lakin genetik yatkınlığı olmayan bireylerde de uygulanabilecek. Gelecekte, bireye özel izlem programları geliştirerek kanseri erken teşhis etmek mümkün olacak” dedi.
Karabulut, yapay zekanın risk varsayımı yaparken gün, saat üzere net teşhis tarihi vermesinin ise şimdi mümkün olmadığını, bu mevzudaki beklentilerin gerçekçi olması gerektiğini söz etti.
“Bilimsel temeli olmayan tedavilere karşı uyarı”
Prof. Dr. Bülent Karabulut, kanser tedavisinde bilimsel desteği olmayan alternatif uygulamalara karşı da ihtarda bulundu. Karabulut, “Alternatif tıpta kimi bitkisel eserler laboratuvar ortamında kanser hücresini öldürebilir. Lakin insan bedeninde tıpkı etkiyi göstermez ve önemli yan tesirlere yol açabilir. Örneğin Zakkum bitkisi, laboratuvar ortamında kanser hücrelerini öldürebiliyor. Lakin bu doz, insan bedenine uygulandığında öldürücü tesire sahip oluyor. Bu nedenle sırf fayda değil, ziyan verip vermediği de kesinlikle araştırılmalıdır. Yapay zeka, bu tıp güvenlik bilgilerinin ayrıştırılmasında da değerli bir takviye aracı olacak” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Karabulut ayrıca, gelecekte yapay zeka ile bireye özel ömür üslubu tekliflerinin daha net ve yönlendirici hale geleceğini de belirtti.
