Kayıt Dışı İstihdam Sorunu

SOSYAL Güvenlik Haftası münasebetiyle açıklamalarda bulunan İstanbul SGK Vilayet Müdürü Harun Sertbaş, “Kayıt dışı istihdam, ülke olarak hepimizin problemidir ve toplumsal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini tehlikeye atmakta, gelecek jenerasyonların teminatını riske sokmaktadır. Kayıtlı çalışan sayısının artması; toplumsal güvenliğin güçlenmesini, bireylerin geleceğe inançla bakabilmesini sağlayacaktır” dedi.

İstanbul SGK Vilayet Müdürü Harun Sertbaş, Sosyal Güvenlik Haftası münasebetiyle açıklamalarda bulundu. Sertbaş, “Sosyal güvenlik; bireyleri ömürleri boyunca karşılaşabilecekleri mesleksel, fizyolojik ve sosyoekonomik risklere karşı müdafaayı amaçlayan siyaset ve sistemler bütünüdür. Sosyal Güvenlik Kurumu olarak kayıt dışı istihdamla uğraş emeliyle; hizmet kalitesinin artırılması, kurumlar ortası data paylaşımına dayalı çapraz kontroller, kontrol sisteminin aktifliğinin artırılması, teşvik uygulamalarıyla patron üzerindeki mali yükün azaltılması,

bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri ve hizmet kalitesinin artırılması üzere birçok strateji geliştiriliyor” diye konuştu.

‘GELİR KAYBINI ÖNLEMEK İSMİNE TOPLUMSAL GÜVENLİK SİSTEMİ DEVREYE GİRİYOR’

Sertbaş, “Çalışma hayatı, birbirini tamamlayan ögeler üzerine inşa edilmiş bir yapıdır. Bu ögelerden birinin eksikliği, sistemin bütününü olumsuz etkileyebilir. Bireyler ekseriyetle eğitimlerini tamamladıktan sonra iş hayatına atılırlar ve bu süreci sürdürülebilir kılmak için efor gösterirler. Çalışmak sırf geçim kaynağı sağlamak için değil; insan olmanın, üretmenin ve topluma yararlı olmanın bir gereğidir. Tıpkı vakitte çalışmak, geleceği inşa etmektir. Sağlıklı ve gücü yerindeyken çalışan bireyler, mümkün aksiliklerle daha kolay başa çıkabilirler.

Çalışma hayatında bireyin çalışamamasına neden olabilecek birçok risk bulunmaktadır. Bu risklerin gerçekleşmesi durumunda gelir kaybını önlemek ismine toplumsal güvenlik sistemi devreye girer” dedi.

‘RİSKLERİN DOĞURDUĞU ZİYANLARI TELAFİ ETMEYİ HEDEFLİYOR’

Sertbaş, “Sosyal güvenlik; bireyleri ömürleri boyunca karşılaşabilecekleri mesleksel, fizyolojik ve sosyoekonomik risklere karşı muhafazayı amaçlayan siyaset ve sistemler bütünüdür. Devlet tarafından yönetilen bu sistem; vatandaşlara sıhhat hizmeti sunmak, minimum gelir seviyesini sağlamak ve yaşlılık, hastalık, malullük, işsizlik, iş kazası üzere nedenlerle çalışamadıkları periyotlarda onları koruyarak bu risklerin doğurduğu ziyanları telafi etmeyi amaçlar. Ülkemizde epey gelişmiş bir toplumsal güvenlik sistemi bulunmaktadır. Lakin bu sistemden faydalanmanın temel kaidesi, kayıtlı çalışmaktır. Toplumsal güvenliğin bu kadar kıymetli olmasına karşın, birtakım vatandaşlarımızın hala toplumsal garantisi bulunmamaktadır. Bunun esas nedenlerinden biri de kayıt dışı istihdamdır” diye konuştu.

‘KAYIT DIŞI İSTİHDAM; HAKSIZ REKABETE NEDEN OLUYOR’

Sertbaş, “Kayıt dışı istihdam, çalıştığı halde hizmetlerinin yahut prime temel çıkarlarının Toplumsal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi yahut eksik bildirilmesi durumudur. Bu durum hem çalışan hem patron hem de devlet açısından önemli aksiliklere yol açmaktadır. Sigortasız çalışan bireyler; iş kazası, meslek hastalığı, hastalık, analık üzere sigorta kapsamındaki yardımlardan yararlanamaz; yaşlılık, malullük aylığı, iş göremezlik ödeneği, işsizlik maaşı, kıdem ve ihbar tazminatı üzere birçok yasal haktan yoksun kalırlar. Tıpkı vakitte, bu bireylerin aileleri de mevt aylığı yahut iş göremezlik geliri üzere haklardan yararlanamaz ve mağdur olurlar. Patronlar açısından da kayıt dışı istihdam; haksız rekabete neden olur, ekonomik tertibi bozar ve yapılan kontrollerde kayıt dışı istihdam tespit edilirse, patronlar önemli para cezaları ve öteki hukuksal yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. Devlet açısından bakıldığında ise değerli ölçüde prim ve vergi kaybı yaşanmakta, çalışan-emekli istikrarı bozulmakta, toplumsal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği tehlikeye girmekte ve gelir dağılımında adaletsizlik meydana gelmektedir” dedi.

‘KAYIT DIŞI İSTİHDAM ORANLARINDA ÖNEMLİ AZALMALAR SAĞLANMIŞTIR’

Sertbaş, “Kayıt dışı istihdam, ülkemizde değerli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Bugüne kadar birçok usulle bu sorunun önüne geçilmeye çalışılmış ve bu uğraşlar sonucunda kayıt dışı istihdam oranlarında önemli azalmalar sağlanmıştır. Sosyal Güvenlik Kurumu olarak kayıt dışı istihdamla gayret hedefiyle; hizmet kalitesinin artırılması, kurumlar ortası bilgi paylaşımına dayalı çapraz kontroller, kontrol sisteminin aktifliğinin artırılması, teşvik uygulamalarıyla patron üzerindeki mali yükün azaltılması, bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri ve hizmet kalitesinin artırılması üzere birçok strateji geliştiriliyor” diye konuştu.

‘SİGORTASIZ ÇALIŞANLAR ÇARÇABUK TESPİT EDİLEBİLİLİYOR’

Sertbaş, “Kurum süreçlerinin birden fazla elektronik ortama aktarılmış, süreç süreçleri kısaltılmış ve kırtasiyecilik azaltılmıştır. Kurumlar ortası bilgi paylaşımı stratejisi ile bankalar ve kamu kurumları vatandaşlara ilişkin mesleksel bilgileri toplayarak periyodik olarak Kurumumuza iletmektedir. Bu datalar vilayet müdürlüklerimizde kurulan ‘Kayıt Dışı İstihdamla Çaba (KADİM) Servisleri’ tarafından titizlikle tahlil edilmekte, bu sayede rastgele bir kontrole gerek kalmadan sigortasız çalışanlar çarçabuk tespit edilebilmektedir. Kontrol öncesinde patronlara gönderilen bilgilendirme yazıları ile hak ve yükümlülüklerin hatırlatılması, rehberlik anlayışını güçlendirmiştir. Ayrıyeten öbür kamu kurumlarının kontrol elemanları da kendi kontrolleri sırasında sigortalılık denetimi yapmakta, sigortasız çalışanları Toplumsal Güvenlik Kurumuna bildirme mecburiliği taşımaktadır. Bu uygulama sayesinde kontrol ağı genişletilmiştir. Patronların primlerin nizamlı ödemesini teşvik etmek ve mali yüklerini azaltmak emeliyle uygulanan teşvik düzenlemeleri, daha fazla kişinin sigortalı çalışmasına katkı sağlamakta ve bilhassa dezavantajlı bölümlere istihdam imkanı sunmaktadır” dedi.

‘KAYIT DIŞI İSTİHDAM HEPİMİZİN SORUNUDUR’

Sertbaş, “Kurumumuz tarafından yapılan kontrollerin yanı sıra en çok ehemmiyet verilen hususlardan biri de bilgilendirme ve rehberlik faaliyetleridir. Bu kapsamda; toplumun tüm bölümlerine yönelik seminerler, afiş ve broşür dağıtımları, reklam sinemaları üzere etkinlikler nizamlı olarak gerçekleştirilmektedir. Ayrıyeten, ulusal ve memleketler arası kaynaklarla finanse edilen projelerle kayıtlı çalışmanın özendirilmesi hedeflenmektedir. Kayıt dışı istihdam, ülke olarak hepimizin sıkıntısıdır ve toplumsal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini tehlikeye atmakta, gelecek jenerasyonların garantisini riske sokmaktadır. Kayıtlı çalışan sayısının artması; toplumsal güvenliğin güçlenmesini, bireylerin geleceğe inançla bakabilmesini sağlayacaktır” diye konuştu.